Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü öncülüğünde, ilgili bakanlıklar ve kurumlarla koordineli yürütülen çalışmalar sonucunda, yıllar evvel yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırılan eserler ilişkin olduğu yere döndürülüyor.
2004-2019 yılları ortasında 4 bin 399 kültür varlığının Türkiye’ye iadesi sağlandı. Bu yapıtlardan 68’i bu yıl ülkeye kazandırıldı.
2019’da İngiltere’den bir çini pano, bir bayan başı heykeli ile 2 sırlı seramik kesimi, tarihi periyotlara ilişkin bir insan kafatası modülü ile Bulgaristan’dan 63 tarihi eser ülkeye geri getirildi.
İstanbul’un Fatih ilçesindeki Çarşamba Mehmet Ağa Mescidi’nden 2009’da çalınan çiniler ortasında bulunan Ayete’l-Kürsü yazılı büyük çini panonun İngiltere’nin Londra kentinde olduğu tespit edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye’nin Londra Büyükelçiliği ve Londra Metropolitan Polisinin ortak teşebbüsüyle yapıtı elinde bulunduran İngiliz vatandaş yeterli niyet göstererek çini panoyu Türkiye’ye iade etmeyi kabul etti.
Çini pano, 17 Nisan 2019’da İstanbul’a getirilerek Türk ve İslam Yapıtları Müzesi’nde koruma altına alındı.
TARİHİ PERİYOTLARA İLİŞKİN İNSAN KAFATASI
Londra’da bir kişi tarihi devirlere ilişkin bir insan kafatası kesimini Türkiye’ye iade etmek için Türkiye’nin Londra Büyükelçiliğiyle temasa geçti.
İstanbul’un Saraçhane semtindeki arkeolojik kazılardan çıkarıldığı tespit edilen insan kafatası kesimi, 2 Ekim 2019’da Türkiye’ye getirilerek Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alındı.
Eserin İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğüne teslim edilmesi planlanıyor.
BULGARİSTAN’DAN İADESİ SAĞLANAN 63 ESER
Sofya Kültür ve Tanıtma Müşavirliğince, Sofya Müzesinde bulunan birtakım yapıtların Türkiye’ye iade edilmesi kararı üzerine 63 eser için çalışmalar başlatıldı.
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Özgül Özkan Yavuz’un iştirakiyle 13 Haziran 2019’da düzenlenen merasimle farklı periyotlara ilişkin gümüş, bronz ve altın 63 eser teslim alındı.
Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alınan eserler ortasında farklı periyotlara ilişkin altın, gümüş ve bronz antik sikke ve drahmalar ile 6 bronz antik aplikasyon ve bir bronz antik fibula yer aldı.
ABD’YE KAÇIRILAN ESERLER İSTANBUL’A GETİRİLDİ
İADE ÇALIŞMALARI
Türkiye’ye, 2004’ten beri yürütülen çalışmalar sonucunda iade edilen birinci eserler İsviçre’nin Zürih kentinde ele geçirilenler oldu. Birebir yıl 396 eser Türkiye’ye iade edildi.
Türkiye’den kaçırılan ve Fransa’da bulunduğu saptanan Sultan 2. Abdülhamit’e ilişkin 18 kesim eşyanın 2005’te, İngiltere’deki Aphrodisias Friz Bloğu’nun da 2006’da iadesi sağlandı.
Bakanlıkça 2007’de ise Avusturya, İngiltere, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri ve İsviçre’den toplam 349 yapıtın iadesi gerçekleştirildi. Bu eserler ortasında Zırhlı İmparator heykeli başı, stel kesimleri, Laodikya Antik Kenti’ne ilişkin bronz el, Roma yüzüğü ile sikkeler yer aldı.
Aralarında Almanya, İsviçre, Bulgaristan, ABD, Avustralya ve İngiltere’nin de bulunduğu ülkelerden 2012’de 86, 2013’te 30, 2014’te 86, 2015’te ise 39 yapıtın iadesi sağlandı.
Tarihi Yortan Kabı ile Yusuf Ağa Yazma Eser Kütüphanesine ilişkin el yazması kitap ve tarihi İznik çinisi de 2017 sonunda ülkeye kazandırıldı.
Yurt dışına kaçırılan kültür varlıklarının iadesi konusunda Almanya, ABD, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Fransa, İngiltere ve İtalya’nın da ortalarında bulunduğu farklı ülkelerde geçmiş yıllarda başlatılan iade çalışmaları devam ediyor.