BM (Birleşmiş Milletler) Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Hükümetlerarası Bilim-Politika Platformu, 800 sayfalık Birinci Global Kıymetlendirme Raporu’nu 3 yılda 150 müellifle birlikte hazırladı. Boğaziçi Üniversitesi Etraf Bilimleri Enstitüsü öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Kerem Saysel de bu muharrirler ortasında yer aldı. Biyoçeşitlilikteki azalma meselesinin iklim değişikliği üzere gündemde tutulması gerektiğini belirten Prof. Dr. Saysel, “1 milyon tıp yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Yeryüzünde insanın var olduğu vakit diliminde birinci sefer bu kadar çok tıp yok olma tehlikesi yaşıyor. Dünya, altıncı en büyük kitlesel yok oluş evresinde. Geçmiş yok oluşlardan farkı olarak bugünkü yok oluş insan marifetiyle meydana geliyor ve insanlik tarihinde şahit olmadığımız boyutlarda. Yok oluştan tüm dünya etkileniyor” diyerek tehlikeye dikkat çekti.
Hürriyet gazetesinden Mesude Erşan’ın haberinde yer alan rapora nazaran, 1900’lü yılların başından beri dünyadaki ormanların yüzde 50’si yok oldu. Son 50 yılda hem karasal cinslerin hem de deniz çeşitlerinin popülasyonlarında yüzde 36 azalma görüldü. Karasal alanların yüzde 75’i beşerler tarafından değiştirilerek doğallığını kaybetti. Deniz alanlarının yüzde 60’ından fazlası ise ağır insan tesiri altında. Tekrar rapora nazaran sulak alanların yüzde 85’i artık yok. Son 40 yılda ise kişi başına global tüketim yüzde 15 oranında arttı.
MUTLULUK İÇİN TÜKETMEMELİ
Raporun ‘Sürdürülebilir Gelecek Senaryoları ve İzlekleri’ başlıklı kısmının müelliflerinden Prof. Dr. Saysel, şu bilgileri verdi: “Raporun verdiği en temel ileti, ‘İyi yaşama dair algınızı değiştirin, tüketici değil ilişkisel nosyonları öne çıkarın’. İnsanın maddi muhtaçlıklarını yadsıyamayız fakat düzgün ömür kalitesini tesis eden şey birebir vakitte tabiatla ve birbirimizle kurduğumuz ilgi ve entelektüel yaşantımızla ilgili. Mutluluğumuzun, iyiliğimizin temel bileşeni daha fazla tüketmek olduğu surece, normlarımız, maddelerimiz, kurumlarımız da tüketebilmek tarafında gelişiyor. Bu da canlı, tabiat kaybının hızlanarak artmasına neden olacak. Suçsuz değiliz, dönüp dolaşıp kendi kıymetlerimizi, yaşayan pratiklerimizi sorgulamamız gerektiğini hatırlamamız gerekiyor. İleti çok net: Bu halde üretme ye, tüketmeye devam edemeyiz. Global tüketime dair kesin tedbirler alınması gerektiği yadsınamaz. Tüketim arttıkça kaynak muhtaçlığımız da artıyor.”
TÜRKİYE DE RİSK ALTINDA
Biyoçeşitliliğin azalma riskinin en yüksek olduğu yerlerin tropik jenerasyon ve Türkiye’nin de içinde olduğu büyüyen ve tarihi olarak geç kalkınan iktisatların bulunduğu coğrafyalar. Tropik jenerasyonun ekosistem üretkenliğinin en yüksek olduğu alan olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Saysel, “Türkiye’de de bu yaz çok orman yangını oldu. Aslında bunlar beklenen gelişmeler. Zira Türkiye, sıcak ve kurak Akdeniz havzasında. Akdeniz ormanları yaz aylarında yangına açık ekosistemler ancak iklim değişikliği yangın riskini çok fazla artıyor” dedi. Bundan sonra tercihe dayalı siyasetler uygulanmaz ve pek çok bölümde birden dönüşüm yaşanmazsa daha bozulmuş bir yeryüzü, daha kararsız bir iklim, daha meyyit bir tabiat görüleceğini belirten Prof. Dr. Saysel, “Önümüzdeki 50 yıl
da çok tesirli ve ön alıcı siyasetlerin uygulanacağını sanmamakla bir arada teknolojik ilerleme, yeni teknolojiler için büyüyen piyasalar ve tüketim üzerinde kaynak kıtlığından kaynaklı baskılar bir şeyleri değiştirecek” görüşünü lisana getirdi.