Prof. Dr. Güner Hayri Özsan, 13 Ekim Dünya Tromboz Günü hasebiyle yaptığı açıklamada, Türk Hematoloji Derneğinin, Memleketler arası Tromboz ve Hemostaz Derneği (International Society on Thrombosis and Haemostasis- ISTH) tarafından başlatılan ve her kıtadan tromboz ile ilgilenen tertiplerin katıldığı Dünya Tromboz Günü kampanyasının ortakları ortasında yer aldığını hatırlatarak, şunları söyledi:
“Dünya Tromboz Gününün emeli ulusal ve mahallî tertipler ile birlikte tüm dünyada damar tıkanıklığına karşı farkındalık yaratmaktır. Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran bir numaralı vefat sebebini kalp damar tıkanıklığı (kalp infarktüsü) oluşturmakta, ikinci sırayı beyin damar tıkanıklığı (inme) takip etmektedir. Bu iki neden, yılda 15,2 milyon kişinin vefatına yol açmaktadır. Toplar damar tıkanıklığı ve buna bağlı gelişen akciğer embolisi ise her yıl yaklaşık 10 milyon kişiyi etkilemektedir, yalnızca Avrupa’da yılda yaklaşık yarım milyon kişinin vefatına neden olmaktadır. Sonuç olarak her 4 şahıstan biri tromboz ve komplikasyonları yüzünden hayatını kaybetmektedir. Üstelik bu ölümlerin en az yarısı kolay ömür değişiklikleri ile engellenebilmektedir.”
“DAMAR TIKANIKLIKLARININ BÜYÜK KISMI, HAYAT BİÇİMİNDE SAĞLIKLI SEÇİMLERLE ENGELLENEBİLİR”
Prof. Dr. Reyhan Diz Küçükkaya ise trombozun her yaş kümesinde görülebildiğini, lakin sıklığının yaş ile artığını belirterek, şöyle konuştu:
“60 yaşın üzerinde hem atar damar hem de toplar damar tıkanıklığı riski yüksektir. Hareketsiz ömür tromboza davetiye çıkarır. Günde yalnızca 30 dakika tempolu yürümek, sistemli antrenman yapmak tromboz riskini azaltmaktadır. Beden kitle indeksi arttıkça diyabet, hiperlipidemi ve tromboz gelişme riski de artar. Sigara ve tütün eserleri kullanmak başta damar tıkanıklığı, kanser ve teneffüs yolu hastalıkları olmak üzere dünyada en değerli 3 mevt nedeninin baş tetikleyicisidir. Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran her yıl 8 milyondan fazla insan sigara yüzünden ölmektedir. Çok acıdır ki bunların yaklaşık 1.2 milyonu kendileri sigara içmedikleri halde, pasif olarak sigaraya maruz kaldıkları için hayatlarını kaybetmektedir. Her yıl yaklaşık 65.000 çocuk, ebeveynlerinin içtiği sigara yüzünden ölmektedir. Dünyada yaklaşık 1 milyar kişi sigara tüketmekte ve her yıl trilyonlarca lira harcayarak hem kendi, hem de etrafındakilerin sıhhatini tehdit etmektedir. Trombozu engelleyebilmek için sigara ile faal çaba koşuldur.”
“UZUN SÜREN SEYAHATLER RİSKİ ARTIRIYOR”
Küçükkaya, uzun vadeli seyahatlerin venöz tromboz riskini 2-4 kat artırdığına işaret ederek, seyahatlerde dikkat edilecek noktaları şöyle anlattı:
“6-8 saatten uzun periyodik hava seyahatleri başta olmak üzere tüm seyahatler için her 1-2 saatte bir ayağa kalkmak ve yürümek, seyahat esnasında sigara kullanmaktan kaçınmak, baskı oluşturmayan rahat giysiler tercih etmek, bacakları sık sık kasıp gevşetmek, oturma konumunu sık değiştirmek, sıvı kaybını önlemek için tercihen alkolsüz sıvılar içmek, varis çorapları kullanmek, uzun vadeli hareketsizliğe yol açabilecek yatıştırıcılar ile alkol kullanımından kaçınmak gerekir.”
“BİREYLERİN TAŞIDIKLARI RİSK FAKTÖRLERİNİ BİLMELERİ GEREKİR”
Damar tıkanıklıklarının büyük bir kısmının, kişinin hayat usulünde sağlıklı seçimler yapması ile engellenebildiğini belirten Küçükkaya, şunları aktardı:
“Aile üyelerinin geçirdiği kalp krizi, akciğer embolisi, toplar damar tıkanıklığı, varisler, ani vefatlar konusunda tabiplerinden bilgi alınmalıdır. Zerzevat tüketmek, işlenmiş besinlerden uzak durmak, kilo denetimi yapmak damar sıhhatini korumak için çok değerlidir. Yalnızca sigara içmemek kâfi değildir, sigara içilen ortamlarda bulunmamak gerekir. Kasları çalıştıracak biçimde, sistemli antrenman yapılmalıdır. Hastalık nedeniyle meskende yahut hastanede yatış gerektiğinde, ameliyatlardan sonra, gebelik ve lohusalık periyodunda, kanser tedavisi mühletince damar tıkanıklığı riskinin artacağı akla gelmelidir.”