Çanakkale‘nin Ayvacık ilçesine bağlı Behramkale Köyü hudutları içinde kalan Antik Çağ‘ın en değerli liman kentlerinden Assos‘ta 2 bin 300 yıllık üç balık tabağı ile tıpkı devirlere ilişkin olduğu iddia edilen olta kancası bulundu. Antik Çağ’da Troas olarak isimlendirilen bölgenin güney ucunda volkanik bir doruğun tepesi ve yamaçlarında, Yunanistan’ın Midilli Adası’nın karşısında kurulan kent, asırlar boyunca birçok medeniyete konut sahipliği yaptı. Assos Antik Kenti’nde ABD’li arkeologların 1800’lü yıllarda birinci kere gerçekleştirdiği kazılara, uzun bir ortanın akabinde 1981’de tekrar başlandı. Bölgede Türk bilim insanlarınca 38 yıldır hafriyat çalışması yürütülüyor.
AĞ ÖRMEKTE KULLANILAN ALETLER BULUNDU
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Assos Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri Prof. Dr. Nurettin Arslan,kazı ve onarım çalışmalarının Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türk Tarih Kurumu’nun dayanağı, İÇDAŞ’ın ana sponsorluğunda devam ettiğini söyledi.
Özellikle pişmiş topraktan yapılmış “balık tabağı” olarak isimlendirilen kaplar bulduklarını belirten Arslan, “Bu örnekler, antik çağda Assos’ta balık tüketimine ait değerli datalar. Bunun dışında yeniden balık avlamada kullanılan bronzdan yapılmış oltalara da hafriyatlarda sıkça rastlanıyor. Yeniden bu olta dışında ağ örümünde kullanılan birtakım aletler de bulundu” dedi.
Arslan, Assos’un Ege Denizi kıyısında bir liman kenti olması münasebetiyle antik periyotta temel besinler ortasında balıkçılığın değerli yer tuttuğunu vurguladı. Antik kentte birinci çalışmayı yapan ABD’li araştırmacıların Assos limanında balık avcılığına ilişkin izler bulduğunu aktaran Arslan, şöyle devam etti:
BİÇİM OLARAK AYNI
“Sözü edilen balık tabakları, Helenistik periyotta yaygın olarak kullanılmış. Sonraki periyotlarda pek görülmüyor lakin olta dediğimiz balık avlamada kullanılan kancalar ise Bizans devrine ilişkin kesintisiz olarak tıpkı tipte varlıklarını devam ettiriyor. Bugün çağdaş çağda kullandığımız oltalarla biçim olarak büsbütün birebir. Milattan evvel 5’inci yüzyıldan başlayıp Bizans periyoduna kadar olan katmanlarda bu oltalara rastlıyoruz.”
BALIKLARI ÖTEKİ KENTLERE GÖNDERMİŞLER
Prof. Dr. Arslan, ticari bakımdan bölgede tahıl eserleri, bal, kuru üzüm ve öbür çeşitlerin revaçta olduğunu, bunların dışında bilhassa kentlerin ihraç ettiği malların ortasında tuzlanmış balığın kıymetli bir yer tuttuğunu anlattı.
Balıkların avlandıktan sonra tuzlanıp amfora olarak bilinen kaplarda öbür kentlere gönderildiğini lisana getiren Arslan, “Ancak doğal Assos’un bu balıkları ihraç ettiği konusunda elimizde bir ispat yok. Tabaklar günümüzden 2300 yıl öncesine ilişkin, oltanın da yeniden birebir devirlere ilişkin olduğunu söyleyebiliriz. Bulunduğu yere nazaran söylüyoruz zira olta biçim olarak uzun bir sürece sahip. O yüzden bulunduğu katmana nazaran tarihini verebiliriz ancak balık tabaklarının Helenistik Çağ’dan sonra pek görülmeyen bir kap kümesi olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
Arslan, bu tabakların, balık yemede kullanılan, ortalarında çukurluklar olan yayvan kaplar olduğunu söz etti. Antik devirde balıkların, ızgara yapılarak tüketildiği bilgisini veren Arslan, “Herhalde suyunun bu hazneye birikerek balığın yumuşamasını önlemek emeliyle bu türlü bir formül geliştirildiğini söyleyebiliriz.” değerlendirmesinde bulundu.