İngiltere, Fransa, Almanya ve Avrupa Birliği (AB) İran’ı nükleer mutabakata muhalif adımlarını geri almaya çağırdı.
İngiltere, Fransa, Almanya dışişleri bakanları ile AB Yüksek Temsilcisi, yayımladıkları ortak yazılı açıklamada, Milletlerarası Atom Gücü Ajansı’nın (UAEA) İran’ın Fordo tesisinde tekrar uranyum zenginleştirmeye başladığını teyit ettiğine işaret edildi.
İran’ın adımının bu ülkeyle varılan nükleer muahedede Fordo tesisiyle ilgili yer verilen açık önlemlere karşıt olduğu belirtilen açıklamada, bunun İran’ın mutabakattaki taahhütlerine bağlılıktan vazgeçtiğini gösterdiği kaydedildi.
Açıklamada İran, düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum stoklarına ait azami hududu aşan ve azami zenginleştirme hudutlarını geçen adımları da dahil olmak üzere, nükleer muahedeye alışılmamış adımlarını geri almaya çağrıldı.
Nükleer mutabakatın tüm taraflarının, muahede şartlarına tam ve tesirli bir formda uymasının kıymetinin vurgulandığı açıklamada, İngiltere, Fransa, Almanya ve AB’nin bu bahisteki taahhütlerine bağlılığının altı çizildi.
Açıklamada, muahedeye uyulmasının tüm tarafların çıkarına olduğu belirtilirken, “İran, gecikmeksizin nükleer mutabakattaki taahhütlerini tam uygulamaya geri dönmelidir.” sözüne yer verildi.
UAEA’YA İTİMAT VE DAYANAK SÖZ EDİLDİ
İran’ın UAEA ile tam işbirliğine davet edildiği açıklamada, bu kuruluşa tam takviye ve itimat de söz edildi.
İngiltere, Fransa, Almanya ve AB’nin nükleer mutabakattaki sorun çözme düzeneklerini değerlendirmeye hazır olduğuna işaret edilen açıklamada, bu bahiste muahedenin öbür paydaşlarıyla da temas halinde olunduğu kaydedildi.
Açıklamada İngiltere, Fransa, Almanya ve AB’nin nükleer mutabakattaki taahhütlerine bağlı kaldığının ve ortalarında yaptırımların kaldırılmasının da yer aldığı kimi adımları, öngörüldüğü formda attığının da altı çizildi.
“Şimdi İran’ın mutabakattaki taahhütlerine bağlı kalması ve muahedenin tüm taraflarıyla işbirliği içinde tansiyonları azaltması kritik ehemmiyet taşıyor.” tabiri kullanılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Biz memleketler arası barış ve güvenliği temine yönelik olarak Ortadoğu’da tansiyonları azaltmanın şartlarını yaratmak ve kolaylaştırmak için diplomatik gayretlerimize devam etmeye hazırız. Lakin bu gayretler İran’ın son hareketleriyle giderek güçleşiyor.”
UAEA İLE İRAN ORTASINDA MÜFETTİŞ GERİLİMİ
UAEA süreksiz Lideri Cornel Feruta, bugün idare konseyine yaptığı açıklamada, İran’ın bir ajans müfettişinin ülkeden ayrılmasına mani olduğunu bildirmişti.
İran ise geçen hafta İsfahan kentindeki Natanz nükleer tesisini denetime gelen UAEA müfettişlerinden birinin tesise girerken yapılan denetimlerde üzerinde kuşkulu bir hususun tespit edildiğini, kelam konusu müfettişin ülkeden gönderildiğini açıklamıştı.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi ve Almanya ortasında 2015’te Kapsamlı Ortak Hareket Planı olarak isimlendirilen nükleer mutabakat imzalanmış fakat ABD bu muahededen tek taraflı olarak çekilmişti.
Tahran idaresi de taraf ülkelerinin nükleer muahedede verdikleri kelamları yerine getirmedikleri gerekçesiyle zenginleştirilmiş uranyum düzeyi ve ağır su stokunu artırma üzere adımlar atmıştı. İran bu kapsamda geçen hafta Kum kentindeki Fordo tesisinde 1044 santrifüje gaz enjekte etmeye başlamıştı.