Günümüzün en kıymetli sıhhat meselelerinden birisi olarak tanımlanan kolesterol hakkında birçok yanlış bilgi dolaşıyor.
Kolesterol nedir?
Kolesterol, temelde hayvan hücrelerinin zarlarında bulunan ve tıpkı vakitte kan plazmasında taşınan, bedende bilhassa endokrin sistem ve sindirim sisteminde birtakım misyonlara sahip olan yağ gibisi bir unsurdur. Hayvansal kaynaklı besinlerde bulunan ve bu besinlerin tüketilmesi ile bedene alınan kolesterol, birebir vakitte bedende da karaciğer başta olmak üzere ince bağırsak, böbrek üstü bezleri, üreme organları üzere pek çok dokuda sentezlenir.
Tüm beden hücrelerinde bulunan ve hücre zarının temel bileşenleri ortasında yer alan kolesterolün bedende pek çok fonksiyonu vardır. Buna karşılık kandaki kolesterol düzeyinin olağanın üzerine çıkması, kalp ve damar hastalıkları ve safra kesesi hastalıkları üzere pek çok hastalığa taban hazırlar. Kanda biriken berbat kolesterol, damar duvarlarına yerleşerek damar tıkanıklarının oluşmasına neden olur. Ayrıyeten tekrar olağandan yüksek düzeyde olan kolesterol, safra kesesinde bulunan birtakım unsurlar ile birleşerek safra taşlarının oluşumuna yol açabilir.
KOLESTEROL NEDİR? SORU&CEVAP
İYİ-KÖTÜ HDL-LDL KOLESTEROL NEDİR?
– HDL (iyi kolesterol): HDL dokulardaki kolesterolü toplayarak dışarı atılmasını sağladığı için uygun kolesterol olarak bilinir. Sırf bedende bulunur, besinlerde bulunmaz.
-LDL (kötü kolesterol): Kolesterolü dokulara taşıyarak arter ve öbür kan damarlarının duvarlarında birikmesine neden olduğu için LDL, makûs kolesterol olarak da bilinir. Kanda toplam kolesterol ve LDL kolesterolünün yüksek olması, HDL kolesterolünün düşük olması, kişi için risk faktörüdür. Bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması, böbrek yetmezliği üzere hastalıkların oluşum riski daha fazladır. Bir de not: berbat kolesterol soğuk havayı sever.
YÜKSEK KOLESTEROL’ÜN ZARARLARI
Kanda çok ölçüde bulunan kolesterol bir mumun söndükten sonraki kıvamı üzere yavaş yavaş damar duvarında birikir. Bu birikim sonucu o damarda daralma, tıkanma ortaya çıkar. Kolesterol hangi damarda birikmişse o damarla alakalı meseleler ve hastalıklar ortaya çıkmaktadır.
YÜKSEK KOLESTEROL BELİRTİLERİ
– Ayaklarda ve bacaklarda yanma
– Soluk cilt, cildin solgun görünmesi
– Yaraların geç iyileşmesi
– Baş dönmesi
– Ayak tırnaklarında kalınlaşma
– Ayak parmaklarında morarma
– El ayaklarda üşüme yahut uyuşma
– Ağrı ve kramplar yaşama
– Nefes darlığı
– Göz kapakları etrafında sarı cilt lekeleri
– Baş ağrısı
– Halsizlik
– Çok yorgunluk hissi
– Deri altında ve göz etrafında yağ birikmesi
– Göğüs bölgesinde oluşan ağrılar
– Bacaklarda meydana gelen ağrılar
– Cilt ve göz etrafında meydana gelen sarımtırak lekeler
İDEAL KOLETEROL BEDELİ KAÇ OLMALI?
Sağlıklı bir bireyde kandaki LDL seviyesi 130 mg/dL‘nin altında, total kolesterol 200 mg/dL‘nin altında, trigliserid seviyesi 150 mg/dL‘nin altında ve HDL seviyesi bayanlarda 40 mg/dL, erkeklerde ise 50 mg/dL‘nin üzerinde olmalıdır.
Yapılan kan testleri sonucunda kolesterol ve trigliserid seviyelerinin belirtilen aralıkların dışında olduğunun tespit edilmesi durumunda bu durumun nedeni tespit edilerek uygun formda tedavi planı uygulanmalıdır.
YÜKSEK KOLESTEROL TEDAVİSİ
Yüksek kolesterol kalp hastalıkları ve felç riskini artırır. Yüksek kolesterol tedavisinde ekseriyetle ömür şekli değişiklikleri, diyet ve ilaç kullanımı birlikte yürütülür. Ömür stili değişiklikleri ve diyete karşın kan yağlarında hedeflenen pahalara ulaşılamadığında, ilaç tedavisi gerekir. Kolesterolü düşürmek için birkaç çeşit ilaç kullanılmaktadır. Bunlar içinde en çok kullanılanlar statinler olarak isimlendirilen ilaçlar olmak üzere, statinler dışında farklı ilaçlar da kullanılabilir.
KOLESTEROL’Ü YÜKSELTEN VE DÜŞÜREN BESİNLER
YÜKSEK KOLESTEROLÜN SEBEBİ NEDİR?
Yüksek kolesterolün en yaygın nedeni sıhhatsiz bir hayat şeklidir. Şunları içerebilir:
– Sigara: bilhassa bayanlarda HDL kolesterolü düşürür. Ayrıyeten LDL kolesterolü yükseltir.
-Cinsiyet: Menopoz öncesi bayanlarda kolesterol seviyesi erkeklere nazaran daha düşüktür. Menopoz ile birlikte LDL kolesterol seviyesi çoklukla yükselmeye başlar.
– Yüksek tansiyon (hipertansiyon )
– Böbrek, karaciğer, tiroid hastalıkları
– Sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları: örneğin çok fazla yağ tüketmek üzere. Bir cins, doymuş yağ, kimi etlerde, süt eserlerinde, çikolatada, fırınlanmış eserlerle ve derin kızarmış ve işlenmiş besinlerde bulunur. Öbür bir çeşit trans yağ, kimi kızartılmış ve işlenmiş besinlerde bulunur. Bu yağları yemek LDL (kötü) kolesterolü yükseltebilir.
– Çok fazla oturma ve idman ile fizikî aktivite eksikliği: Bu HDL (iyi) kolesterolü düşürür.
KOLESTEROL İLAÇLARI YAYARLI MI?