Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği, Kronik Tromboembolik Pulmoner Hipertansiyon (KTEPH) hastalığı konusunda farkındalık oluşturmak ve Türkiye’de halk ortasında bilinirliğini üst düzeylere taşımak gayesiyle KTEPH Farkındalık Günü kapsamında çeşitli etkinlikler düzenledi.
Ankara’da yapılan ‘KTEPH Aklımda’ tiyatro oyunu ile Tromboembolik Pulmoner Hipertansiyon (KTEPH) hastası 3 hastanın hayatından dramatik kesitler sahneye taşındı. Antik Tiyatro oyuncuları tarafından sahnelenen oyunun yönetmenliğini Mehmet Yılmazsoy üstlendi.
“Bu hastalık öldürebilen ancak tanısı konulduğunda tedavisi mümkün olan bir hastalıktır” diyen Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Lideri Prof. Dr. Tankut Akay “Akciğer damarımıza pıhtı attığı vakit, bu pıhtı çözülmediği ve orada kaldığı vakit akciğer damarımızdaki kan basıncımızı yükseltiyor. Akciğer damar duvarımızda da ölümcül değişiklikler yapabiliyor. Bunun tedavisi var. Öncelikle teşhisinin konulması gerekiyor” dedi.
“HASTALIĞIN BELİRLİ BİR YAŞI YOK”
KTEPH hastalığının 20 ile 80 yaşları ortasında görülebildiğini söyleyen Akay, hastaların nefes darlığı, halsizlik, bayılma üzere rahatsızlıklarla kendilerine başvurduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Hastalar bize açıklanamayan bir nefes darlığı, halsizlik, bayılma üzere bariz olmayan şikayetlerle geliyor. Bu hastalıkta, hastalar astım, bronşit, panik atak tanısı konularak, yanlış tedavi alabiliyorlar. Bu hastalarda daha evvel geçirilmiş bir pulmoner emboli yani akciğer damarına pıhtı atması hikayesi varsa bu hastaların KTEPH istikametinden kıymetlendirilmesi gerekir ki teşhis konulabilsin. Bu hastalara birinci yapılacak olan ventilasyon perfüzyon sintigrafisi dediğimiz bir teknik. Yani akciğer havalanıyor ve yeteri kadar kanlanıyor mu buna bakmak gerekiyor. Bir ekokardiyografi yapılıyor akciğer damar basıncı ne durumda, diye. Akciğer damar basıncı 25 milimetre civadan fazla olan hastalar tomografi ve MR manzaralarında bir pıhtının görünmesi hastadaki; nefes darlığı, halsizlik bayılma üzere bulguların devam etmesi, en az 3 aylık pıhtı engelleyici tedavi alması halinde bu şikayetlerin devam etmesi durumunda teşhis konuyor.”
“TÜRKİYE’DE ONAYLANMIŞ TEK BİR İLAÇ VAR”
Bu durumdan sonra devreye kardiyologların girdiğini, özel bir anjiyografi metoduyla, sağ kalp kateterizasyonu yapıldığını ve kalp boşluklarından basınç ölçülerek sonraki etapta oradaki pıhtının açık kalp ameliyatı ile temizlenip çıkarıldığını söyleyen Dernek Lideri, “Önlenebilen tek pulmoner hipertansiyon çeşidi aslında kronik tromboembolik pulmoner hipertansiyon. Bunu yapamadığımız durumlarda ilaç tedavisi başlatıyoruz. Aslında Türkiye’de onaylanmış tek bir ilaç var. Bunu yapamadığımız hasta grubundaysa balon anjiyoplasti dediğimiz yeni tanınan olmaya başlayan bir prosedür var. Genelde 60’lı yaşlarda çok görünüyor ancak 20’li yaşlardan 80’li yaşlara kadar bu hastalık var. Tercih ettiği aşikâr bir yaş kümesi var demek hakikat olmaz” halinde konuştu.
“TANI KOYARSAK TEDAVİ EDEBİLİRİZ”
KTEPH hastalığının Türkiye’de çok az bilindiğini, söyleyen Akay, “İlk sebep; akciğer damarımıza atan pıhtı. Akciğer damarımıza atan bir pıhtı ve nefes darlığımız varsa aksi ispat edilene kadar KTEPH’ten şüpheleniyoruz. Türkiye’de birkaç merkezde Ankara’da dahil olmak üzere başarılı ameliyatlar yapılmakta. Şu anda mevcut hasta sayısı 100-200 kişi ortası olduğu biliniyor lakin bizim varsayımımız yılda 700-800 hastanın olduğu istikametinde. Gayemiz bu hastaların da belirlenmesi ve hayatlarının kurtarılabilmesi. Farkında olmadığımız için teşhis koyamıyoruz, teşhis koyamadığımız için de tedavi edemiyoruz. Teşhis koyarsak tedavi edebiliriz” dedi.
“BOMBA ÜZEREYİM, GEZİYORUM, TOZUYORUM”
Muğla Yatağan’dan Ankara’da giden Mehmet Ali Bektaş, KTEPH ameliyatı olduğunu ve çok uygun hissettiğini söyledi, “Tedavi olmadan evvel yemek yiyemiyordum, uyku uyuyamıyordum. Ne yiyorsam daima acı geliyordu. 11 Eylül’de ameliyat oldum. Bomba üzereyim, geziyorum, tozuyorum, rahatım çok iyi” diye konuştu.
“DOKTOR GÖZÜYLE ANLATIYORSUNUZ, SANATÇI GÖZÜYLE SERGİLİYORSUNUZ”
Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği İdare Heyeti Üyesi Prof. Dr. Dilek Erer, Fotokolektif Fotoğraf Atölyesi tarafından organize edilen fotoğraf standını gezerken duygulandığını söyleyerek şöyle konuştu:
“Ben bugün kapıdan girince duygulandım. Zira şunu fark ettim; her mesleğin gözü varmış. Ben mesela kalp damar cerrahı olarak bir beşere baktığımda öbür bir gözle bakıyorum. Sanatkarların da nefese ve hastalığa bu kadar hoş ve ihtişamlı bakmaları beni duygulandı. Eminim herkes bu kadar hoş bir hazırlığı görünce çok şaşırdı. Zira tabip gözüyle anlatıyorsunuz, sanatçı gözüyle sergiliyorsunuz. Çok hoş bir farkındalık” dedi.
“KTEPH HALK ORTASINDA BİLİNMİYOR”
5 yıldır fotoğrafçılıkla ilgilendiğini söyleyen Duygu Üçüncübağ da, “Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği bize geldi, ‘KTEPH diye bir hastalık var. Halk ortasında da yaygın olarak bilinmiyor. Başka hastalıklarla karıştırılıyor’ diyerek farkındalık gününden bahsettiler. Bahsimizi da ‘Nefes’ olarak belirledik. Biz de çalışmalarımızı nefes konusu üzerine yaptık” diye konuştu.