Türkiye Kalite Derneği (KalDer) ve Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) iş birliğiyle gerçekleştirilen 28. Kalite Kongresi kapsamında Türkiye’de bulunan Roubini, global piyasalar ve Türkiye iktisadına ait yaptığı değerlendirmede, ABD ve Çin ortasında yaşanan ticaret ve teknolojik tansiyonlar, sert Brexit ihtimali ve Orta Doğu’daki jeopolitik risklerin artmasından ötürü merkez bankaları tarafından gevşetilen para siyasetlerinin global finansal durumu hafiflettiğini ve global sakinlik riskini azalttığını belirtti.
Roubini, ABD ve İran ortasında petrol fiyatlarını artırabilecek bir gerginliğin şimdilik kelam konusu olmadığını tabir etti.
Küresel büyümeyi vasat düzeyde yani yüzde 3 civarında tutmak için gereken temel sıkıntıların güzelleşmesinde bir değişiklik görülmediğini lisana getiren Roubini, piyasaların gelecekteki genişleme ve deflasyon konusunda daha optimist hale geldiğini kaydetti.
Roubini, Çin, Avrupa, Japonya ve gelişmekte olan ülke ekonomilerden gelen dataların, finansal piyasaların gelişimine dair optimist hava ile dengeli gözükmediğini ve gelecek dört ay içinde global büyümenin değerli bir ivme kazanmayacağını söyledi.
Yavaş bir global ekonomik büyümenin vasat bir sakinliğinde kalınacağını belirten Roubini, “Pek çok merkez bankası yapabileceklerinin hududuna ulaşıyor. Kasabadaki tek oyuncu olmadıklarını tabir ediyorlar. Şayet bir zayıflık varsa, mali otoritenin büyümeyi teşvik edici formda harekete geçmesi gerekiyor. Dünyadaki pek çok ülkede ulusal gelirlerinin üzerinde kamu borcu var. Bu nedenle çok fazla mali alana sahip değiller” diye konuştu.
“AVRUPA’DA POTANSİYEL BÜYÜME DÜŞÜK”
Nouriel Roubini, Avrupa’nın birçok ülkesinde hala vergi oranlarının yüksek olduğunu, Almanya ve Hollanda’nın, mali teşvikler yapmak istemediğini belirtti.
Eski Milletlerarası Para Fonu (IMF) Lideri, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde’ın mali politikayı, ekonomik gelişim ve talep için yönlendirici olarak kullanmasına karşın, gelecek 12 ay içerisinde mali siyasetin yalnızca ölçülü bir genişleme göstereceğini tabir eden Roubini, gelişmiş ülke merkez bankalarının gidebileceklerinin hududuna ulaşsalar bile, daha fazlasını yapmaya zorlanacağına işaret etti.
Roubini, Avrupa iktisadına ait şunları kaydetti:
“Avrupa’da, zayıf olan ekonomik faaliyetler mevcut. ABD ve Çin ortasında olan ticaret riski ve gelişmekte olan piyasaların yavaşlaması nedeniyle, hali hazırda bir üretim sakinliği var. Sert Brexit riskinden ötürü Almanya potansiyel sakinliğin sonundaydı, son anda kaçınabildi. Avro Bölgesi’ndeki sorunlar yalnızca bunlar ile sonlu değil. Avrupa’da yaşlanan bir nüfus var. Yavaş bir ıslahat süreci var. Bu nedenle potansiyel büyüme düşük. Asya ve Çin’de talep azalmasından ötürü araba dalının zayıf olması durumu var. Yeni emisyon standartları da otomotiv talebini ve üretimini etkiledi.”
“GELECEK YIL ÇİN İKTİSADINDA DÜŞÜŞ YAŞANABİLİR”
Roubini, ABD’nin, Avrupa’nın araba ihracatına tarife getireceğini belirterek, “Avrupa’daki en büyük dört ekonomiyi ele alırsak, Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya’da süren hala politik ve ekonomik belirsizlikler olduğunu görebiliriz. Avro Bölgesi’nin yalnızca yüzde 1 oranında büyüdüğü bir dünyada yaşıyoruz. Potansiyel olarak bu yıl gelecek yıldan daha uygun geçmeyecek.” dedi.
ABD ve Çin ortasındaki “Faz 1” muahedesi ile ticaret uyuşmazlıklarının durmasının global piyasaları güzelleştirdiğini söz eden Roubini, gümrük vergilerinin düşeceğini, bu gelişmenin de piyasadaki ticari hassaslık ve global iktisattaki mütevazı güzelleşme için olumlu olacağını lisana getirdi.
Roubini, ticaret savaşlarından bağımsız olarak gelecek yıl Çin iktisadında bir düşüş yaşanabileceğini ve büyümesinin büyük olasılıkla yüzde 6’nın çabucak altında gerçekleşebileceği kestiriminde bulundu.
“ARTAN FİNANSAL SAVUNMASIZLIKLAR BİR KRİZİ TETİKLEYECEK”
Kriz kahini olarak bilinen Roubini, ABD ile Çin ortasında ayrışma yaşanacağına dikkati çekerek, “Bence teknoloji savaşı gerçekleşecek ve bu savaş geleceğin sanayisi ile ilgili olacak” dedi.
İki ülke ortasındaki ayrışmanın, global tedarik zincirlerinin parçalanmasının teknolojiden üretime kadar pek çok alanda ABD ve Çin ortasında soğuk savaş riskini tehlikeli bir biçimde artırdığına işaret eden Roubini, ortadaki soğukluğun tam olarak yok edilemediğinin altını çizdi.
Roubini, global iktisatta sakinlik, finansal yahut bankacılık krizi beklemediğini tabir etti.
ABD’nin Çin ile İran ortasındaki münasebetlerde ve Brexit süreçlerinde risklerin azalmasıyla merkez banklarının siyasetlerinde gevşeme yaşandığını belirten Roubini, “Finansal bir şok yaşanırsa kredi dağılımı artar ve bu finansal krizlere rağmen bir güç oluşturur. Bir kriz olacaksa da onu şu an için söylemek sıkıntı. Lakin finansal savunmasızlıklar artıyor. Bunlar özel ve kamu borçlarıdır. Nihayetinde bir krizi daha tetikleyeceklerdir.” değerlendirmesini yaptı.
“TÜRKİYE GELECEK YIL YÜZDE 3 CİVARINDA BÜYÜYEBİLİR”
Nouriel Roubini, Türkiye iktisadının, 2018 yılının ikinci yarısında döviz krizi ve finansal baskılar sonucu meydana gelen sakinlik periyodundan çıktığını ve Türkiye’nin ihracatının daha rekabetçi olmasıyla cari açığın düştüğünü belirtti.
Türkiye’de ekonomik büyümenin müspet seyredeceğini ve gelecek yıl için büyümenin yüzde 3 civarında olacağını kestirim eden Roubini, bunun dış talebe bağlı bir durum olduğunu söyledi.
Roubini, politik teşviklerle elde edilen kazanımların sürdürülebilir olmadığını lisana getirdi.
Faiz oranlarının enflasyona kıyasla çok fazla ve süratli bir formda düşürüldüğünü söyleyen Roubini, “Cari süreçler istikrarındaki düzgünleşme yapısal değil. Sakinlik nedeniyle, para siyaseti çok yakında gevşek hale gelebilir. Enflasyon düşüyor, lakin faiz oranlarının süratli düşmesi para ünitesinde şokların yaşanmasına sebep olabilir. Potansiyel büyümeyi artırmak için yapısal ıslahatlar gerçekleşmeli. Bu yapılmazsa şoklar tekrarlanabilir, iktisat sağlam biçimde güzelleşemez.” değerlendirmesinde bulundu.
Roubini, resmi maliye siyasetinin, devlet bankalarının ve başka kredi kurumlarının iç talebi artırmanın bir yolu olarak kullanılmasının riskli olabileceğini kelamlarına ekledi.