Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Sıhhat Uygulama ve Araştırma Merkezi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Füsun Cömert, Çaycuma ilçesinde konserve tüketen bir çiftin “clostridium botulinum” bakterisi hasebiyle zehirlenmesi sonrası güvenlik ihtarında bulunarak “Gerek sanayi gerekse konut tipi konserveler tüketilmeden kapaklarının denetim edilmesi kıymetli.” dedi.
Prof. Dr. Füsun Cömert, “clostridium botulinum” bakterisinin tabiatta yaygın görülmeyen bakteri olduğunu ve tabiatı gereği oksijenli ortamlarda bulunamayan, bu nedenle de kapalı ortamları seven bir mikroorganizma olduğunu söyledi.
Kapalı bir ortamda mikroorganizmanın kendisi için uygun bir çoğalma ortamı bulduğunda, çoğalarak toksin (kimi canlı organizmada görülen zehir) üretmeye başladığını belirten Cömert, “Aslında clostridium botulinum besin zehirlenmesi olarak bilinen bir klinik form olan botulismusa neden olmasına karşın hastanın kliniği sindirim sistemiyle bağlı değil, hudut sistemi üzerinde toksinin tesirinin olması nedeniyle ortaya çıkıyor.” dedi.
TOKSİN FELÇ TABLOSUNA YOL AÇABİLİYOR
Bu bakterinin insanlarda iki farklı yaş kümesinde ortaya çıktığını ve bunlardan birinin bebeklik periyodu olduğunu anlatan Cömert, şöyle devam etti:
“Toksinin tesiri, hudut kas kavşağında kasların kasılmasını sağlayan birtakım moleküllerin salınımını engellemekte ve bu nedenle de kaslar kasılamıyor. Kasılamayınca da bizim felç dediğimiz bir tablo ortaya çıkıyor. Biz bunu bebeklerde ağlama zayıflığı, kabızlık formunda görüyoruz. Toksinin üretiminin artmasına bağlı olarak da uykuda ani mevt biçiminde görülmekte.”
Cömert, bebeklerde uykuda görülen ani mevtin en kıymetli nedenlerinden birinin clostridium botulinum bakterisi olduğunu aktardı.
“BİLİNEN EN ZEHİRLİ TOKSİNLERDEN BİRİ”
“Erişkinlerde çoklukla besin üzerinde mikroorganizmanın çoğalarak ürettiği toksinin dışarıdan alınmasıyla ortaya çıkıyor. Bu da ekseriyetle konserveler, kapalı ve oksijensiz ortamlar mikroorganizmanın ürediği yerler.” diyen Cömert, şunları kaydetti:
“Bunların tüketilmesinden sonra 18-36 saat üzere bir kuluçka periyodunun akabinde birinci evvel küçük kaslar, çizgili kasları etkilediği için, yüz ve yutkunma kasları, çift görme, kısık ses akabinde kabızlık ve daha büyük kasların tutulmasına bağlı olarak güçsüzlük ve en sonunda diyafram kasının felcine bağlı olarak teneffüs yetmezliği biçiminde görülüyor. Hastayı vefata götüren tablo da bu. Bilinen en zehirli toksinlerden bir tanesi.”
KONSERVE İMALİNE DİKKAT EDİLMESİ GEREKİYOR
Bilhassa konut imali konservelerin uygun sistemle hazırlanması gerektiğini vurgulayan Cömert, şu ikazları lisana getirdi:
“Konserve yapılacak olan kavanozların imal öncesinde kaynatılması, konserve yapıldıktan sonra da bunların basınçlı bir ortamda, düdüklü tencere üzere bir ortamda bir mühlet ısıtılarak bakterinin sporlarının yok edilmeye çalışılması gerekiyor. Gerek sanayi gerekse mesken tipi konserveler tüketilmeden kapaklarının denetim edilmesi kıymetli. Kapaklarda bombeleşme olması, içinde bakterinin üreyip burada bir metabolizma gösterdiğini, bir gaz oluşturduğunun tabiri. Bunların katiyen imha edilmesi gerekiyor. Tıpkı vakitte toksin 80 santigrat derecede 10 dakika üzere bir müddet tutularak etkisiz hale getirilebilmekte. O nedenle konservelerin tüketilmeden evvel 10 dakika kaynatılması korunma manasında pahalı.”