Türk Kardiyoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Mustafa Kemal Erol, derneğin “Türkiye’de Akut Miyokart İnfarktüsü Tanısı ile Yatırılan Hastalarda Demografik Bilgiler ve Tedavi İdaresi (TURK-MI)” araştırmasının sonuçlarını İstanbul’da yapılan basın toplantısında açıkladı.
Araştırmanın tüm Türkiye’yi nüfus ve coğrafik formda temsil edecek 50 başka hastanede 1 Kasım 2018’de başlatıldığını belirten Erol, 15 gün boyunca kalp krizi şikayetiyle bu hastanelere yatırılan şahısların kaydını aldıklarını anlattı.
Prof. Dr. Erol, araştırmayla kalp krizi geçiren hastaların bir fotoğrafını çekmek istediklerini, cinsiyetlerini, yaşlarını, kalp krizinin kaçıncı saatinde ve ne sıklıkla hastaneye başvurduklarını, hangi tedavileri gördüklerini, hastanede ne yaşadıklarını anlamayı hedeflediklerini kaydetti.
Hastaların 1’inci, 6’ıncı ve 12’inci aylarda takiplerini yaptıklarını ve 2 yıl daha takiplerini planladıklarını aktaran Erol, emellerinin kalp krizi hastalarının takibinin Türkiye’de nasıl yapıldığına dair en yeni çalışmanın ortaya konulması olduğunu söyledi.
Mustafa Kemal Erol, araştırmada kaydedilen 1930 hastanın yüzde 74’ünün erkek, yüzde 26’sının bayan ve kriz görülme yaşının ortalama 62 olduğunu söz etti.
“KENDİ ARAÇLARIYLA GİDİYORLAR ANCAK NAKİL MÜDDETİ ÇOK UZUYOR”
Türkiye’de, kalp krizinde ambulans kullanım oranlarının çok düşük olmasının araştırmanın en kıymetli bulgusu olduğuna dikkati çeken Erol, şöyle devam etti:
“Kalp krizinde damardaki plak yırtılıyor, üzerine bir pıhtı oturuyor. Damar büsbütün tıkanıyor ve göğüs ağrısıyla kendini aşikâr ediyor. Ana tedavi o damarı bir an evvel açmak. Ya pıhtı yırtıcı ilaç yapacaksınız ya da anjiyoyla balon yapıp stent koyacaksınız. En hızlı formda anjiyo yapılabilen hastaneye hastaların sevk edilerek orada damarların açılması gerekiyor. Bu çalışma şunu gösterdi ki halkımız 112 Acil ambulans sistemini pek kullanmıyor. Kıymetli bir oranda -ki yüzde 49,5’u- yani 2 hastadan 1’i kendi aracıyla hastaneye gidiyor. 112 arandıktan sonraki 15 dakika içerisinde hastaya ulaşıyor. Lakin 15 dakikalık süreyi beşerler tahminen de kaygı ve telaş nedeniyle beklemek istemiyorlar. Kendi araçlarıyla gidiyorlar lakin nakil müddeti çok uzuyor. Hastaların yüzde 39’luk kısmı gitmesi gereken hastaneye değil, o anda anjiyo yapamayan bir hastaneye gönderiliyor. Oradan tekrar ambulansa konularak öbür hastaneye gönderiliyor. Bu da 170 dakikalık ek bir vakit kaybına neden oluyor. Ağır formu dediğimiz, direkt anjiyoya alınması gereken hastalarda ise 2 saatlik kayba yol açıyor.”
Ambulans kullanılmadığı için hastaların damarlarının geç periyotta açıldığını, yaşanan vakit kaybının kalp kasında önemli hasara sebep olduğunu vurgulayan Erol, aslında anjiyo yapılabilen bir hastaneye başvurulduğunda damarların 35-36 dakika içerisinde açılabildiğini tabir etti.
Prof. Dr. Erol, çalışmanın, hastaların kalp krizinin farkına vararak 112’yi arayıncaya dek geçen mühletin de uzun olduğunu ortaya koyduğunu belirterek, “Bu vakit da 50 dakikanın üzerinde, ağır kalp formlarında 30 dakikalarda. Bu bahiste da halkımızı aydınlatıp kalp krizi konusunda bilinçlendirmek lazım.” dedi.
Kalp krizinde hastaneye başvurmada geç kalınmasının hastanın durumun ciddiyetinin farkına varmaması, geçer diye düşünmesi ve ağrı kesici alıp beklemesi üzere sebepleri bulunduğunu aktaran Erol, bu hususta şuur seviyesinin artırılmasının ana maksatlarından olduğunu söyledi.
KALP KRİZİ ANINDA NE YAPILMALI?
Erol, vatandaşlara seslenerek, “Kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız, şayet göğsünüzde sıkıştırıcı, yanıcı, yük koymuş üzere beklenmedik bir ağrı var ve 5 dakikanın üzerinde sürmüşse o andan itibaren hareket etmeyin, aspirin alerjiniz ve iç kanama geçirme durumunuz yoksa 300 miligram aspirin çiğneyin ve çabucak 112 Acil’i arayın” tavsiyesinde bulundu.
Çalışmanın sonucunda, dernek olarak Yandex’le iş birliği yaptıklarını lisana getiren Erol, “Bugünden itibaren navigasyon sayfalarında ‘DurAKSatma’ başlığıyla kalp krizi konusunda bilgilendirici spotların olduğu bir proje başlattık. Projede, trafikte 4 dakikadan fazla uzun mühlet durmalarda bu uygulamayı kullanıyorsa hastalar alttan birer cümlelik kalp krizinin belirtileri, ambulans kullanımı konusunda ihtar bildirileri girecek. Yıl boyunca da bu devam edecek. Şayet hastalar istiyorlarsa oradan tıklayıp derneğin oluşturduğu mikrosite vasıtasıyla kalp krizi konusunda bilinçlendirici bilgilere de ulaşacaklar.” biçiminde konuştu.
“KADINLAR ORTALAMA 8-9 YIL DAHA GEÇ KRİZ GEÇİRİYOR”
Derneğin İdare Heyeti Üyesi ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Kılıçalp ise, son 20 yıl içerisinde kalp krizine bağlı hastane içi vefatlarında yüzde 50 oranında azalma görüldüğünü söyledi.
Kılıçalp, bu azalmada ana faktörün hastaların farkındalığının artması, risk faktörüne karşı daha dikkatli davranılması, ağır bakım şartlarının uygunlaştırılması ve ilaç tedavisinde yapılan ilerlemeler olduğunu kaydetti.
Gelişmelere karşın, bayanların kalp krizinden vefat oranlarının erkeklerden yüksek olduğuna dikkati çeken Kılıçalp, “Bunun birçok faktörü var. Bu hastalarda hipertansiyon daha fazla olabiliyor. Şikayetlerinin başlamasından hastaneye ulaşmalarına kadar geçen mühlet daha uzun. Bu bütün dünyada bu türlü. Bu çalışmaya nazaran bayanlar ortalama 8-9 yıl daha geç kriz geçiriyor ancak geçirdiklerinde vefat oranı daha fazla oluyor.” diye konuştu.
Araştırmanın bundan sonraki etabında mevt oranlarını takip edeceklerini lisana getiren Kılıçalp, yurt dışıyla karşılaştırmalar yapacaklarını, hayatını kaybedenlerde mevti belirleyen ve tekrar kriz geçirenlerde bunu tetikleyen faktörleri ortaya koymaya çalışacaklarını, bireye has risk skorları geliştirerek buna nazaran kriz geçirdikten sonra vefat yahut tekrar kriz geçirme olasılıklarının yüksek olup olmadığına bakarak önemli adımlar atmayı düşündüklerini kelamlarına ekledi.
Toplantıda, derneğin İdare Şurası Üyesi ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meral Kayıkçıoğlu da yer aldı.