CNN International, beklenen İstanbul sarsıntısına ait bir tahlil yayınladı. ABD’li kuruluşa konuşan Türkiye’nin önde gelen yer bilimcilerinden Prof. Dr. Celal Şengör, “İstanbul’un görünümü pek parlak değil. Hem de hiç parlak değil. Şayet önümüzdeki yirmi yıl içinde İstanbul’da büyük bir zelzele olmazsa, hepimiz çok şaşırırız. İşte sarsıntı bu kadar yakın. Bu yalnızca bir mümkünlük, lakin mümkünlük yüksek.” diye konuştu.
Bununla birlikte, etrafında Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu olmak üzere iki kıymetli fay çizgisi bulunan Türkiye, dünyanın sismik açıdan en etkin bölgeleri ortasında yer alıyor. Bu jeolojik gerçeklik, İstanbul’un zelzeleye hazırlığı konusundaki kaygıları de artırıyor.
Bir vakitler hem Bizans İmparatorluğu’nun hem de Osmanlı İmparatorluğu’nun başşehri olan İstanbul, yaklaşık 16 milyon beşere konut sahipliği yapıyor. Londra Jeoloji Derneği’ne nazaran kent, İstanbul’un 20 kilometre yakınından ve Marmara Denizi’nden geçen Kuzey Anadolu fayının tehlikeli bir formda yakınında yer alıyor.
Tarihsel olarak Kuzey Anadolu fayı, 1999 yılında yakındaki İzmit kentini vuran, 17 binden fazla insanın vefatına neden olan 7,6 büyüklüğündeki sarsıntı de dahil olmak üzere birçok feci sarsıntıya yol açtı.
“7,2 İLE 7,8 BÜYÜKLÜĞÜNDE OLMASI BEKLENİYOR”
Uzmanlar Kuzey Anadolu fayında meydana gelebilecek yeni bir sarsıntının 7,2 ile 7,8 ortasında bir büyüklüğe ulaşabileceğini ve bunun Türkiye’nin ticaret ve sanayi merkezi için yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini kestirim etti. Lakin bu türlü bir sarsıntının zamanlamasını varsayım etmek mümkün değil.
Prof. Dr. Şengör, bahse ait yaptığı açıklamada, “Bu büyüklükte bir sarsıntının yakında gerçekleşeceğini ön görebiliriz, lakin yapabileceğimizin en güzeli bu. Bunu kestirim etmenin hiçbir yolu yok.” dedi.
KANDİLLİ RASATHANESİ’NDEN 14 BİN MEYYİT TAHMİNİ
Diğer taraftan, Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen bir çalışmada, İstanbul’da 7,5 büyüklüğünde bir sarsıntının gece meydana gelmesi halinde meyyit sayısının 14 binden fazla olacağı iddia edildi. Lakin, kimi uzmanlar can kaybının çok daha fazla olacağına açıkladı.
Şengör, “Benim varsayımım yaklaşık 100 bin kişi. Büyük bir yıkım olacak. Yalnızca sarsıntının direkt tesirini düşünemezsiniz, sarsıntıyı neyin takip edeceğini de düşünmelisiniz. Yağmalar, yangınlar, salgın hastalıklar olacak.” dedi.
“İSTANBUL NÜFUSUNUN DÖRTTE BİRİNDEN FAZLASI EVSİZ KALABİLİR”
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin şimdiki iddialarına nazaran İSE Kuzey Anadolu fayı üzerinde meydana gelebilecek 7,5 büyüklüğündeki bir zelzele, kentte yaklaşık 90 bin binanın yıkılmasına ve 260 bin binanın da önemli hasar görmesine yol açacak. Bu durum ise İstanbul nüfusunun dörtte birinden fazlasına tekabül eden yaklaşık 4,5 milyon kişiyi evsiz bırakacak.
Öte yandan, Türkiye’de geçen ay meydana gelen zelzelede 48 binden fazla insanın hayatını kaybetmesinin akabinde İstanbul, uzmanların her an vurabileceğini söylediği zelzeleye karşı savunmasını güçlendirmek için hazırlık yapmaya başladı. İstanbul Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, büyük bir zelzeleye hazırlık gayretlerinin bir modülü olarak, yetkililerin “afete hazırlık için yol haritası” olarak tanımladıkları planı yürürlüğe koydu.
Söz konusu plan, kent fonlarının afete hazırlık programına daha fazla tahsis edilmesinin yanı sıra vatandaşlara barınak, su ve güç üzere kritik hizmetleri sağlamak için kurulacak yeni acil durum noktalarının detaylarını da içeriyor. Lakin kentin önceliklerinin başında İstanbul’daki binaların güvenliğini pahalandırmak için süratli tarama sistemi geliyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, üç yılı aşkın bir müddettir, yeni sarsıntı yönetmeliklerinin yürürlüğe girdiği 2000 yılından evvel inşa edilen binalar için bina değerlendirmesi yapıyor. Bu hizmet artık fiyatsız olarak veriliyor ve belediye Şubat ayındaki sarsıntıdan bu yana müracaatların 100 bini aştığını açıkladı.
Belediyenin Zelzele Risk İdaresi ve Kentsel Düzgünleştirme Dairesi Lideri Hasret Tut, şu ana kadar denetlenen 29 bin binanın yüzde 50’sinin yüksek yıkılma riski altında olduğunu belirterek, “Ayrıca, rastgele bir sarsıntı hasarı olmadan çökebilecek 318 bini tespit ettik.” tabirlerini kullandı.