Cumhurbaşkanı kararı ile “Milli Park” ilan edilen Hakkari ve Yüksekova arasındaki Cilo Dağları’nda yer alan Türkiye’nin en büyük vadi buzulunun bir kısmı, artan sıcaklıklar nedeniyle eridi.
İki yıl evvel “kesin korunacak hassas alan” kapsamına alınan, son yıllarda yerli ve yabancı turistlerin ilgi gösterdiği buzul alanındaki daralma, parçalanmalar ile buzul gölündeki genişleme, dikkati çeken boyutlara ulaştı.
Bölgeyi ziyaret ederek bilimsel çalışmalar yürüten bilim insanları, çatlakların derinleştiği, alt tarafında büyük boşlukların oluştuğu buzulların üzerine çıkılmaması ihtarında bulundu.
Hakkari Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi, yer ve deniz bilimci Prof. Dr. Mehmet Nuri Bodur, buzullaşma sürecinin 2 milyon yıl öncesine dayandığını söyledi.
“TARIMSAL VE HAYVANSAL FAALİYETLERİ ETKİLEYEBİLİR”
Buzullaşmanın belli aralıklarla kesintiye uğrayarak erime süreçlerinin başladığını belirten Bodur, bu durumun sanayi ihtilaliyle daha da hızlandığını vurguladı.
Bodur, “Son 10 yıllık periyoda bakacak olursak tüm dünyadaki buzullarda erime sürecinin hızlandığını, bu hızlanmanın en besbelli örneğini de Hakkari’deki Cilo Dağları’nda bulunan buzullarda ve buzul göllerinde açık biçimde görebiliyoruz.” dedi.
Kentteki 12 yıllık vazife müddetince hem dağcılık hem de bilimsel müşahede için buzul bölgesine tekraren gittiğini söz eden Bodur, yaptıkları gözlemlerde buzullarda önemli erimelerin olduğunu, buzul gerilemesinin meydana geldiğini, erime sonucunda buzul gölünün hacimsel olarak büyüdüğünü tespit ettiklerini söyledi.
Erimeler sonucu bölgede taşkınların olabileceğini, lokal olarak ekosistemde değerli bozulmaların ve değişimlerin meydana gelebileceğini kaydeden Bodur, “Bölge açısından baktığımızda birtakım ziraî, hayvansal faaliyetlerin azalmasına neden olabilecek bir durumu ortaya çıkarması kelam konusu olabilir. Bu durumun bölgede iklimsel birtakım değişikliklere de neden olabileceğini söylememiz mümkün.” değerlendirmesinde bulundu.
Bölgenin turistik açıdan cezbedici bir tabiata sahip olduğunu, tabiata sahip çıkmak için birtakım tedbirlerin alınması gerektiğini belirten Bodur, şöyle devam etti:
“Doğa sporları açısından baktığımızda da çok güçlü bir coğrafya ve bu zenginliği tüm ülkeye, dünyaya tanıtmak için çeşitli etkinlikler yapmak gerekir ancak bu aktiflikleri yaparken, tabiata ziyan vermeden, doğayı kirletmeden, tabiatın yarattığı ögeleri yok etmeden, insan faydasına oluşturduğu yapıyı bozmadan turistlik emelli gezilebilir. Bunun için kesinlikle kollayıcı değerlerin alınması lazım. Aksi halde bölgenin hem kirlilik hem ekosistem hem mikroklima açısından birtakım değişikliklere uğramasıyla ziyanlı hale gelebileceğini söyleyebiliriz. Tabiat bize sunduğu nimetleri güzel kullanmadığımızı görürse bu nimetleri elimizden geri alır. Beşerler gidip gezebilir, görebilir, fotoğraf çekebilir fakat gidip de buzulların üzerinde yürümeleri, o çatlakların, kırıkların kenarlarında vakit geçirmeleri çok büyük tehlike.”
“BUZULLARIN ÜZERİNE ÇIKILMAMASI LAZIM”
Buzul alanında görülebilen ve görünmeyen “kılcal çatlaklar”ın bir anda ayrışmalara ve daha büyük parçalanmalara neden olabileceğine işaret eden Bodur, şunları kaydetti:
“Bu buzullar göründüğü üzere durmuyor. Erimeden ötürü buzulların tabanında birtakım boşluklar, bu boşluklardan ötürü üst katmanlarda çökmeler, çatlaklar ve yarıklar oluşuyor. Bu durum, insanların gezintisi esnasında meydana gelmesi büyük tehlike arz ediyor. Katiyetle buzulların, buzul üzere görünen kar kütlelerinin üzerine çıkılmaması lazım zira bunların altları erimeden ötürü boşluklarla dolu.”
Bodur, global ısınmaya bağlı olarak Cilo Dağları’ndaki buzullarıdaki erimeye bağlı oalarak buzul gölündeki genişlemenin uydu kayıtlarında da görülebildiğini ifada etti.
Küresel ısınmanın tesirlerinin bilhassa son 5 yılda daha da arttığını belirten Bodur, “Erimenin çok net biçimde hızlandığını görebiliyoruz. Buzul alanı son 10 yılda hacimsel olarak yüzde 20-30’a yakın daralmış ancak eteklerinde oluşan buzul göllerinde ise hacimsel olarak büyümeler meydana gelmiş ve genişlemiş.” dedi.
