İnönü Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Ana Bilim Kısmı Dr. Öğretim Üyesi İsmet Yılmaz, deney hayvanları üzerinde yaptığı iki yıl süren araştırmada Malatya’da yetiştirilen gün kurusu kayısılı yemin, deneklerin karaciğerlerinin yenilenmesini olumlu etkilediğini tespit etti.
İnönü Üniversitesi Deney Hayvanları Üretim ve Araştırma Merkezinden temin edilen hayvanlar üzerinde histoloji, cerrahi ve biyokimya üzere farklı bilim kollarındaki bilim insanlarıyla araştırma yapan Yılmaz, sıçanların yemine yüzde 5 ile 10 oranında gün kurusu katarak, değişimi inceledi.
Sıçanların karaciğerlerinin yüzde 70’inin kesilerek alındığı deneyde, yemleri yiyen hayvanların dokularının eski haline geldiği ortaya konuldu.
Yılmaz, yaptığı açıklamada gün kurusu kayısının karaciğer üzerindeki olumlu yahut olumsuz tesirini deney hayvanları üzerinde incelediklerini belirtti. Çalışmasının iki yıl sürdüğünü anlatan Yılmaz, şöyle devam etti:
“Bir formda karaciğeri hasar görmüş, karaciğerinin bir kısmı alınmak zorunda kalmış, yüzde 70’e kadar karaciğer rezeksiyonu (kara ciğerin bir kısmının alınması) yapılan deneklerde karaciğerin kendisini yenileme ve işlevsel hale gelmesi, hiç hasar görmemiş hale gelmesini sağlamada kayısının tesiri var mıdır? diye bir çalışma yaptık. Bu çalışmanın sonucunda yüzde 5 oranında kayısılı yemin 21 günlük müddette karaciğerin yenilenmesinde olumlu tesirinin olduğunu gördük. Karaciğer rezeksiyonundan bir hafta evvel kayısılı yeme başladığımız ve rezeksiyondan sonra yüzde 5’lik kayısılı yemle beslediğimiz sıçanlardaki rejenerasyonun (doku yenilemesi), kayısılı yem verilmeyen ile operasyondan sonra kayısılı yem verilen sıçanlara nazaran daha olumlu etkilediğini gözlemledik.”
Yılmaz, kayısının deney hayvanlarının karaciğerlerinin güzelleşmesine ve işlevsel olarak çalışmasına olumlu tesir yaptığını aktararak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Karaciğer dokusu operasyondan evvel bütün halinde yaklaşık 7 gram civarında, bunun yüzde 70’ini, yaklaşık 5 gramını aldık. Rezeksiyondan (karaciğerin yüzde 70’inin alınmasından) bir hafta evvel kayısılı yem verilen kümedeki sıçanların karaciğerlerinin rezeksiyondan sonraki 10. günde 7 grama yakın ölçüde olduğunu belirledik. Kayısının karaciğer üzerinde olumlu tesiri olduğunu bilimsel bilgilerle ispatladık. Kayısılı yem verilmeyen kümede bariz bir düzgünleşme yoktu.”
“YENİLEME TESİRİ, DEVE DİKENİ TOHUMUNA ÇOK YAKIN”
Deve dikeni bitki tohumuyla yüzde 10 oranında kayısılı yem yiyen sıçanların karaciğer rejenerasyonu tesirlerini karşılaştırdıklarını ve ikisinin karaciğer üzerindeki tesirini incelediklerini bildiren Yılmaz, şunları kaydetti:
“Karaciğerin yüzde 70’inin alınmasından bir hafta evvel sıçanlara kayısılı ve deve dikeni tohumlu yem verdik. Karaciğerin alınmasının akabinde 10 gün sonra ex ettiğimiz sıçanlarda deve dikeninin karaciğer üzerindeki rejenerasyon tesiri üstün çıktı. Kayısının yenileme tesiri, deve dikeni tohumuna çok yakın çıktı. Deve dikeni ve kayısıyı birlikte verdiğimiz kümede da olumsuz bir tesir gözlemlemedik ancak çok güçlü bir olumlu tesirini de gözlemlemedik. Karaciğer rezeksiyonu yahut karaciğer nakli yapılacak bireylerde vericiyle nakil yapılmış alıcılarda karaciğer dokusunun daha kısa müddette işlevsellik kazanmasında kayısının deve dikeni tohumuna yakın derecede olumlu tesiri olduğunu gözlemledik.”