Anadolu Ajansı’nın aktardığı habere nazaran, Türkiye, BM Sürdürülebilir Kalkınma Maksatlarının muvaffakiyet göstergelerinden biri olan “5 yaş altı çocuklarda akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığının 100 binde 1’in altına indirilmesi” amacına ulaştı.
Sağlık Bakanlığı bilgileri, Türkiye’de 0 5 yaş altı çocuklarda 1990’da 100 binde 6,2 olan akut hepatit B hastalığı görülme sıklığı, geçen yıl 100 binde 0,1’e düştü.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) datalarına nazaran, dünyada 325 milyon kişi hepatit B ve hepatit C ile enfekte. Yılda 1,4 milyon kişi hepatitlere bağlı gelişen siroz ve karaciğer kanseri üzere nedenlerden ötürü hayatını yitiriyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Maksatları kapsamında, 2030’a kadar hepatitin elimine edilmesi amaçlanıyor. Bu doğrultuda DSÖ tarafından “Viral Hepatitler Global Sıhhat Kesimi Stratejisi 2016-2021” uygulamaya konuldu.
Türkiye’de de Sıhhat Bakanlığı tarafından “Türkiye Viral Hepatit Tedbire ve Denetim Programı 2018-2023” yayımlanarak uygulamaya girdi. Program kapsamında, başta risk altındaki şahıslar olmak üzere tüm toplumun farkındalığının artırılması, bulaşmanın önlenmesi, hastalığın erken tespiti ve tedavisi ile siroz ve kanser gelişiminin önlenmesi faaliyetleri yürütülüyor.
HEPATİT A GÖRÜLME SIKLIĞI, 100 BİNDE 0,33’E DÜŞTÜ
Sağlık Bakanlığından alınan bilgiye nazaran, “karaciğer iltihabı” olarak tanımlanan hepatit, tüberkülozdan sonra en sık mevte yol açan enfeksiyon hastalığı olarak kabul ediliyor. Birçok nedene bağlı gelişebilen hepatit virüs tipleri ise A, B, C, D ve E olarak belirtiliyor. Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz yahut karaciğer kanserine yol açabiliyor.
HEPATİT NASIL BULAŞIYOR?
Hepatit A, bu etken ile kirlenmiş su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, makûs hijyenik şartlardan ötürü çarçabuk bulaşabilen bir hastalık olarak kendini gösteriyor. Çocukluk çağlarında hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, ileri yaşlarda daha ağır seyrediyor ve şiddetli karaciğer hastalığı ile ölümlere yol açabiliyor.
Türkiye’de, hijyen kurallarına ve paklık şartlarına ahenk, pak su kaynaklarına ulaşımın artışı, sosyo-ekonomik şartlarla ilgili öteki göstergelerin güzelleşmesi ve 2012 sonu prestijiyle başlayan Hepatit A aşı uygulamaları sonucunda hastalık görülme sıklığı, 2018’de 100 binde 0,33’e kadar düştü. Türkiye’de çocuklara 18’inci ve 24’üncü aylarda ve risk kümesindeki bireylere en az 6 ay orta ile sıhhat kuruluşlarında 2 doz halinde fiyatsız hepatit A aşısı yapılıyor.
“TÜRKİYE, HEPATİT B SIKLIĞININ DÜŞÜRÜLMESİNDE GAYEYE ULAŞTI”
Hepatit B ve C, denetim edilmemiş kan ve kan eserlerinin transfüzyonu ile sterilize edilmemiş cerrahi gereçlerin kullanıldığı tıbbi ya da diş müdahaleleriyle kullanılmış enjektör, tıraş bıçağı, diş fırçası üzere eşyaların paylaşımıyla sterilize edilmemiş araçlarla dövme, akupunktur ya da beden takılarının uygulanmasıyla, hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla anneden bebeğe doğumda ve sonrasında, ayrıyeten inançlı olmayan cinsel alakayla bulaşabiliyor.
Hepatit C virüsü ise B virüsü bulaşma yolları ile benzeri olmakla birlikte enfekte kan ve kan eserleri ile direkt temasla yayılıyor, enfekte kan ile temas etmiş öteki beden sıvıları da bulaşma açısından kaynak olabiliyor.
AŞI, HEPATİTTEN KORUNMADA EN TESİRLİ YÖNTEM
Hepatit B hastalığından korunmada en tesirli yol ise aşılama olarak belirtiliyor. Türkiye’de Hepatit B aşısı 1998 prestijiyle rutin çocukluk çağı aşı takviminde yer alıyor. Bakanlığın, Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında Hepatit B aşılamaları yüksek öncelikli stratejileri ortasında yer alıyor.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının muvaffakiyet göstergelerinden biri “5 yaş altı çocuklarda akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığının 100 binde 1’in altına indirilmesi” olarak belirtiliyor. Bu kapsamda, Türkiye’de 1990’da 5 yaş altı 370 olan akut Hepatit B hadise sayısı, 2018 prestijiyle 7’ye düştü. 5 yaş altı çocuklardaki akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığı da 1990’da 100 binde 6,2 iken, 2018’de 100 binde 0,1’e geriledi.
Türkiye’de, Hepatit B aşısı bebeklere birinci dozu doğumda, 2’nci ve 3’üncü dozları ise 1 ve 6 aylıkken, risk kümesindeki bireylere ise 0, 1 ve 6 ay takvimi ile 3 doz olarak ve fiyatsız uygulanıyor.
HEPATİT C TEDAVİSİNDE YÜZDE 95’İN ÜZERİNDE GÜZELLEŞME SAĞLANIYOR
Henüz aşısı bulunmayan Hepatit C virüsüne karşı kullanılmaya başlayan yeni ilaçlarla tedavide ise yüzde 95’in üzerinde güzelleşme sağlanıyor.
Hepatit D virüsü kan ve kan eserleri temasıyla kas içi yahut damar içi enjeksiyonlarla deri ve mukoza yoluyla ve cinsel yolla bulaşabiliyor. Tedavisi ve aşısı bulunmayan Hepatit E virüsü ise dışkıyla temas yolu ile bulaşıyor. Yırtıcı ve evcil hayvanlarda bulunan Hepatit E, akut enfeksiyona yol açıyor.