Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlenen bilgilere nazaran, Türkiye’de 2014 yılında yayımlanan gazete ve mecmuaların toplam tirajı 2 milyar 274 milyon 530 bin 479 iken, 2018’de yüzde 40 azalarak 1 milyar 368 milyar 287 bin 463’e düştü.
Bu periyotta tirajı yaklaşık yüzde 40 gerileyerek 1,3 milyara inen gazetelerin, 1 milyarı ulusal yayın, 227,3 milyonu mahallî yayın, 9,4 milyonu da bölgesel yayınlardan oluştu. Mecmuaların tirajı da yüzde 40,7 azalışla 134 milyondan 79,5 milyona geriledi. Bu mecmuaların 60 milyonu ulusal yayın, 16,6 milyonu lokal yayınlardan meydana geldi.
Tiraj düşüşü, yayın hayatına devam eden gazete ve mecmua sayısına da yansıdı. 2014’te yayın yapan gazete ve mecmua sayısı 7 bin 120 iken, bu sayı geçen yıl yüzde 16,3 azalışla 5 bin 962’ye geriledi. Bu sayının 2 bin 463’ü gazete, 3 bin 499’u ise mecmualardan oluştu.
Bu gazetelerin 171’i ulusal, 2 bin 248’si lokal, 44’ü ise bölgesel yayın gazete olarak kayıtlara geçti. Birebir periyotta yayın yapan mecmuaların ise 2 bin 250’si ulusal, bin 99’u lokal, 150’si ise bölgesel yayın olarak belirlendi.
“BU DEĞİŞİM KAÇINILMAZ”
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İrtibat Fakültesi Gazetecilik Kısım Lideri Prof. Dr. Nurettin Güz, yaptığı değerlendirmede, gelişen teknolojiyle gazete tirajlarındaki düşüşün kaçınılmaz hale geldiğini, bunun yalnızca Türkiye’de olmadığını söyledi. Güz, “Ne kadar gerçekleşir bilemiyorum ancak 2050’li yıllarda yazılı basın ya çok azalacak ya da büsbütün ortadan kalkacak diyen bir öngörü var. Teknolojik gelişmeler de bunu doğruluyor. Hasebiyle dünyadaki bu gelişmeye paralel olarak Türkiye’deki yazılı basının da tirajı azalıyor. Bu yalnızca Türkiye’ye mahsus bir durum değil.” diye konuştu.
Geleneksel medyanın dijitale taşınması noktasında Avrupa’da, İngiltere’nin öncü olduğunu tabir eden Güz, İngiltere’de birtakım yazılı basın organlarının evvel azaldığını ve küçüldüğünü, sonra da bir kısmının büsbütün dijital alana taşındığını aktardı.
Güz, klâsik medyanın yerini dijital tabanlı yeni medyaya bıraktığını aktararak, “Özellikle son 10 yılda dijital tabanlı medyada büyük bir artış var. Yapılan araştırmalar, Türkiye’deki insanların büyük çoğunluğunun bırakın bilgisayarı, cep telefonuyla haber kaynaklarına ulaştıklarını ortaya çıkardı.” değerlendirmesinde bulundu.
Medyadaki bu değişimin bir süreç olduğunu ve bu değişime yazılı medya kuruluşlarının adapte olması gerektiğini belirten Güz, “Bu değişim kaçınılmaz.” dedi.