Farklı kanser cinslerinin tedavisinde yeni geliştirilen tekniklerden biri ‘süper moleküller. Kısa ismi BİTE olan ve biyomühendislikle geliştirilen bu moleküller tıpkı anda bağışıklık hücresi ile kanser hücresine bağlanıyor. Bu köprü sayesinde kanser hücresi bağışıklık sisteminden kaçamıyor imha ediliyor. BİTE’ler, kan ve ilik kanserlerinden sonra farklı organ kanserleri için de umut veriyor.
BİTE’yi geliştiren bilim insanı Prof. Dr. Peter Kufer biyoteknoloji firması Amgen’in Münih’de düzenlediği toplantıda tecrübelerini dünyanın farklı ülkelerinden gelen Prof. gazetecilerle paylaştı.
Hürriyet gazetesinden Mesude Erşan’ın haberine nazaran Prof. Dr. Kufer, “Bu mevcut tedavilerden farklı, yeni bir tesir sistemi. Daha evvel verilen tedavilere karşı gelişen direnç BİTE’yle aşılıyor. BİTE’nin öteki immünoterapi ilaçlarıyla kombine edilerek kullanılması üzerine de klinik çalışmalarımız devam ediyor” dedi. Orneğin daha evvel tedavi görmüş ve hastalığı tekrarlayan ALL (akut lenfoblastik lösemi) hastalarında BİTE ile yüzde 44 oranında tedaviye karşılık alındığını belirten Prof. Dr. Kufer şunları söyledi: “Bu sonuç son evredeki hastalarda genel sağkalimin 2 katına çıktığını gösteriyor. BİTE’ların multipl myelom, non Hodking lenfoma ve AML (Akut Myeloid Lösemi) üzere kan kanserleri ile akciğer kanseri, glioblastoma (beyin kanseri) ve prostat kanserine tesiri de araştırılıyor. Birinci sonuçlar bu kanser cinslerinde de tesirli olduğunu gösteriyor. BİTE’ların bugüne kadar kan kanserlerinde çalıştığını biliyorduk lakin organ kanserlerinde de tesirli olduğunu görüyoruz. Bilhassa Prostat kanseri ile yapılan çalışmalarda bütün kemiği sarmış hastalarda 3 aylık bir tedavi ile kemik metastazlarının yüzde 90 oranında temizlendiğini gördük.”
Kanser hücreleri çeşitli yollarla bağışıklık sisteminden kaçabil diğini hatırlatan Prof. Kufer Dr. Kufer şunları söyledi: “Bağışıklık sistemi hücrelerinde ‘immün körlük’ oluşabiliyor ya da kanser hücreleri ‘immün zırh’la saklanıyor. Bağışıklık sistemi hücreleri birtakım kanser hücrerini gözden kaçırabiliyor. BİTE teknolojisiyle bağışıklık hücrelerine adeta birer gözlük taktık. Şimdi BİTE’lara karşı geliştirilmiş bir direnç olmadığı için tümör bağışıklık hücrelerinden saklanamiyor. Ayrıyeten bu kanser hücresini tanıyan T hücresi kendisi bölünerek, çoğalarak, öbür savunma hücreleri oluşturabiliyor. Bölünen Thücreleri de birebir biçimde kanser hücrelerini tanıma özelliğine sahip.”
NASIL ÇALIŞIYOR?
Bağışıklık sistemi hücreleri (T lenfositler), durmaksızın kanser hücrelerini tanımaya, yakalamaya ve imha etmeye çalışıyor. Bu hücreler, kanser hücrelerini tanıyınca yapışıyor ve kimyasallar (stokinler) salgılayarak parçalanmalarını sağlıyor. Asker hücrelerimizin imha vazifesini yapabilmesi için, kanser hücresini tanıması ve üzerindeki protein yapısına bağlanabilmesi lazım. Şayet T hücresi tanımazsa, kanser hücresi kaçıyor ve çoğalıyor. Belirli bir kitle yahut kemik iliğinde ölçüye ulaştığı vakit kanser teşhis ediliyor.
T hücresi, kanseri antikorların bağışıklık sistemi tarafından kendi organizmalarına ilişkin olmayan organik yapilara karşı geliştirilen moleküller) sinyalleri sayesinde tanıyor. Lakin bazen bu sistem bozuluyor. Biyomühendislerin geliştirdiği ve üretim sürecinin yaklaşık 20 ay sürdüğü BiTE (bispesifik T hücre bağlayıcı) molekülü, antikorun T hücresine bağlanan koluyla, kanser hücresine bağlanan öbür bir antikorun kolu kullanılarak oluşturuluyor. Bu iki kol, öteki bir proteinle bağlanarak, ‘süper molekül oluşturuluyor. Kaçış yolu kalmayan kanser hücresi, bağışıklık hücresi tarafından imha ediliyor.
KÖKÜ KAZINIYOR
DOÇ. Dr. Ömür Gökmen Sevindik (Hematoloji uzmanı): BİTE tedavilerinin geliştirilmesi ile daha evvel pek çok tedaviye direnç göstermiş kanser olaylarında dahi kalıcı cevaplar elde edebildik. BİTE’lar öncelikle daha evvel tedavi görmüş ALL (akut lenfoblastik lösemi) ve bir halde hastalığı tekrarlamış hastalarda çalışıldı ve hayli etkileyici karşılıklar elde edildi. Bilhassa BİTE’lerden en uygun faydalanım birinci tedavi sonrası ‘minimal kalıntı hastalık’ dediğimiz daha hassas formüller ile ölçülen kalıntı hastalığı olan hastalarda elde edilebiliyor.
Minimal kalıntı hastalık, özel ve hassas formüller ile tespit edebildiğimiz tek bir tümör hücresi varlığını söz ediyor. Şayet bu hücre yoğunluğu yüz binde bir hücreye indirgeyebilirsek hastalık tekrarı riski manalı ölçüde ortadan kalkıyor. Hem birinci tedavi sonrası hem de nükste artik maksadımız BİTE antikorlar üzere eserlerle bu en küçük ölçüdeki tümör hücresini de ortadan kaldırmak.