Büyük can ve mal kaybına neden olan 17 Ağustos 1999’daki Marmara Depremi’nin akabinde ziyanların en aza indirilmesi hedefiyle getirilen Mecburî Sarsıntı Sigortası’nda amaçlara adım adım yaklaşılırken, Türkiye’deki konutların yüzde 52’si Zarurî Zelzele Sigortası kapsamında bulunuyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, yalnızca bulunduğu bölgeyi değil, ülkeyi de ekonomik olarak sarsabilecek şiddette bir afet tipi olan sarsıntı, Türkiye’de en sık rastlanan afet tipi olarak biliniyor. Devletin garanti olarak sunduğu Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), konutları sarsıntıya ve sarsıntının direkt neden olduğu yangın, infilak, yer kayması ve tsunami üzere afetlere karşı garanti altına alıyor.
Zorunlu Sarsıntı Sigortası uygulamasının başladığı 27 Eylül 2000’den itibaren gerek kurum gerekse sigorta şirketleri, toplumda sigorta şuurunu artırmak maksadıyla çok sayıda kampanya düzenledi. Uzmanlar, buna rağmen sigortalılık oranının hala istenilen seviyede olmadığına dikkati çekiyor.
HASAR SAHİPLERİNE 190 MİLYON LİRAYI AŞKIN ÖDEME YAPILDI
DASK istatistiklerine nazaran, ülkede kentleşmenin en ağır yaşandığı Marmara, zelzele sigortasına en fazla ilgi gösteren bölge oldu. Bölgedeki konutların yüzde 63’ünde Zarurî Zelzele Sigortası bulunuyor.
Marmara Bölgesi’ni yüzde 53 ile Ege, yüzde 49 ile İç Anadolu, yüzde 46 ile Akdeniz, yüzde 44 ile Karadeniz, yüzde 39 ile Doğu Anadolu ve yüzde 38 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi izledi.
Bugüne kadar Türkiye genelindeki konutların yüzde 52’si için sarsıntı sigortası yaptırıldı. DASK’ın kurulduğu Eylül 2000’den bu yana meydana gelen hasarlar sonrası hasar sahiplerine 190 milyon liralık ödemede bulunuldu.
SİGORTALILIK ORANI YÜZDE 50’Yİ AŞTI
Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Koordinatörü İsmet Güngör, 1999 Marmara Depremi’nin üzerinden geçen 20 yılda, Türkiye’de sigortalılık manasında çok büyük adımlar atıldığını belirterek, bilhassa 18 Ağustos 2012’de yürürlüğe giren Afet Sigortaları Kanunu ile birlikte konut kredisi ve tapu süreçlerinin yanı sıra su ve elektrik abonelik süreçlerinde de Mecburî Sarsıntı Sigortası’nın aranmaya başlandığını, bu durumun, sigortalılık oranlarına da yansıdığını söz etti.
1999 yılında zelzeleye karşı teminat altına alınmış konut sayısının 500 bin civarında iken, bugün bu sayının 9 milyonu ve sigortalılık oranlarının yüzde 50’yi aştığını belirten Güngör, 20 senede gelinen bu noktayı çok pahalı bulmakla birlikte, kapsama giren tüm konutların sigorta ile zelzeleye karşı korunmasını hedeflediklerini kaydetti.
DASK olarak, zelzele sonrası şuurunu oluşturmak için risk farkındalığının büyük değer taşıdığına inandığını, poliçelerin devamlılığını sağlamak ve sigortalı sayısını artırmak için sarsıntıya karşı hazırlıklı olmanın ehemmiyetini anlattıkları pek çok çalışma gerçekleştirdiklerini söz eden Güngör, “Aslına bakarsanız, zelzele şuuru ve DASK’ın bilinirliği konusunda yaptırdığımız kamuoyu araştırmalarında çıkan sonuç çok çok yeterli düzeylerde. Önemli olan ise bu yüksek şuurun sigortalılık oranlarına da tıpkı oranda yansımasını temin etmek. İşte biz de tüm konsantrasyonumuzu bu alana ağırlaştırmış durumdayız. Gayemiz, kapsama giren tüm konutların sigorta ile zelzeleye karşı korunmasını sağlamak” diye konuştu.
“ÖDEME KAPASİTEMİZİ BÜYÜK SARSINTILARDA KAMUYA GELEBİLECEK YÜKÜ HAFİFLETEBİLMEK İSMİNE ÖNEMSİYORUZ”
İsmet Güngör, DASK olarak ellerindeki bütün imkanları seferber ederek mümkün bir hasar yapan zelzelede süratle yaraları sarabilmek ismine sigortalılık oranlarını artırmak üzere birçok proje yürüttüklerini belirterek, ayrıyeten gerek zelzele öncesi operasyonel süreçleri gerekse zelzele sonrası hasar sürecini en aktif biçimde yönetmek üzere başka devlet kurum ve kuruluşlarıyla entegre projeler yürüttüklerini bildirdi.
DASK olarak, Afet İdare Projesi kapsamında, muhtemel bir sarsıntıda sigortalıların hasarlarını daha süratli ve aktif halde karşılayabilmek için güçlü bir bilgi teknolojisi altyapısı kurduklarını ve bu bilgi teknoloji altyapısını en faal halde kullanacak insan kaynağı ve tertip yapısını oluşturma çalışmalarına devam ettiklerini anlatan Güngör, hasar tespitlerini teknolojinin imkanlarını kullanarak taşınabilir aygıtlar üzerinden artık çok daha süratli ve yanılgısız bir halde gerçekleştirebildiklerini söyledi.
Güngör, operasyonel hazırlıkların yanı sıra beklenen zelzelelere karşı hasar ödeme gücünü de artırmayı sürdürdüklerini tabir ederek, “Sigortalılarımıza verdiğimiz teminat boyutu ile uyumlu olarak büyük bir sarsıntı karşısında birikmiş zelzele rezervimiz ve reasürans imkanları sayesinde 20 milyar TL meblağında hasar ödeyebilme kapasitesine sahibiz. Devlet kaynaklarından büsbütün bağımsız olarak oluşturulan bu ödeme kapasitesini büyük zelzelelerde kamu bütçesine gelebilecek yükü hafifletebilmek ismine çok kıymetli görüyoruz” diye konuştu.
“100 METREKARE BETONARME BİR BİNA İÇİN ORTALAMA PRİM YILLIK 133 TL”
DASK Koordinatörü Güngör, topraklarının büyük çoğunluğu çeşitli derecelerde zelzele riski barındıran Türkiye’de zelzeleye karşı tedbir almanın kaçınılmaz olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Depremle çaba, zelzeleden evvel başlaması gereken bir süreç. Bu taraftan bakıldığında, DASK, sarsıntıya karşı alınabilecek en kıymetli finansal tedbirlerden biridir. Kar hedefi gütmeyen bir devlet kurumu olarak, sarsıntının neden olabileceği hasarları süratle karşılayarak hem konut sahiplerinin zelzeleden sonra hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilmelerini sağlamak hem de ülke iktisadına gelecek ziyanı en aza indirgemek için çalışıyoruz. Mecburî Sarsıntı Sigortası ile zelzelenin ve sarsıntı sonucu meydana gelen yangın, infilak, tsunami ve yer kaymasının direkt neden olacağı maddi ziyanları teminat altına alıyoruz. DASK olarak gayemiz ülke genelinde sarsıntıya karşı finansal tedbir olarak Türkiye kumbarasını oluşturmak. Bunun için yalnızca günde ortalama 37 kuruş ayırmak kâfi. 100 metrekare betonarme bir bina için ortalama prim yıllık 133 TL olarak hesaplanıyor.”
Bugün Türkiye genelinde sigortalılık oranlarının yüzde 50’yi aştığını, birinci derece zelzele bölgelerinde ise yüzde 60 olduğunu belirten Güngör, “Bizim Türkiye geneli için gayemiz yüzde 100 sigortalılık. Bu nedenle konut sahiplerinin de meskenlerini Zarurî Zelzele Sigortası ile teminat altına almalarını ve sigortasını yaptırmış olanların ise mühleti dolan poliçelerini yenilemelerini bekliyoruz” dedi.
VAN’DAKİ SİGORTALILIK ORANI YÜZDE 9’DAN YÜZDE 40’A ÇIKTI
İsmet Güngör, DASK olarak, kuruldukları 2000 yılından bu yana hem vatandaşları bilinçlendirmek hem de Zarurî Zelzele Sigortası’na olan teşvik gayesiyle pek çok çalışma ve proje yürüttüklerini aktararak, “2011 yılından bu yana sürdürdüğümüz Kentler Yarışıyor, Sigortalılar Kazanıyor müsabakası ile Türkiye’nin 81 vilayetinde mahallî idareleri zarurî sarsıntı sigortasını yaygınlaştırmak için lokal bilinçlendirme kampanyası düzenlemeleri konusunda teşvik ediyoruz. Bu yıl geçtiğimiz yıllardan farklı olarak yarışımızı ‘Evimizde İnanç, Kentimize İnanç’ konseptiyle düzenliyor, 24 vilayette AFAD müdürlükleri aracılığıyla sarsıntı şuurunun güçlendirilmesi hedefiyle yürütülecek çalışmaları destekliyoruz” biçiminde konuştu.
DASK’ın ödeme gücünün ve sarsıntılardan sonra süratle hasar ödemelerine başlamasının da vatandaşlar için teşvik edici olduğuna işaret eden Güngör, Van sarsıntısından sonra kısa bir müddet içinde hasar ödemelerine başladıklarını, zelzelenin olduğu periyotta yüzde 9 sigortalılık oranına sahip vilayette 135 milyon TL hasar ödemesi yaptıklarını, şu anda Van’da sigortalılık oranının yüzde 40’ları aşmış durumda olduğunu söyledi.