AB ile İngiltere ortasında varılan ayrılık muahedesinin İngiliz parlamentosunda üç kere reddedilmesi ve Başbakan Boris Johnson’un yeni ayrılık tarihi olarak belirlenen 31 Ekim’de mutabakatlı ya da anlaşmasız Brexit’i gerçekleştirme konusundaki kararlılığı, birliği anlaşmasız ayrılık ihtimaline karşı hazırlığını artırmaya itiyor.
Son raporunda, Brexit’in üye ülkelerde doğuracağı olumsuz ekonomik sonuçlarla çaba kapsamında, doğal afetler için kullanılan fondan hisse aktarılacağını duyuran AB, en çok etkilenecek dallar, vatandaşlık hakları, ticari ilgiler üzere birçok alan için tedbir alıyor.
Alınan tedbirlere karşın muhtemel bir anlaşmasız ayrılıktan yalnızca İngiltere’nin değil, AB’nin de derinden etkileneceği öngörülüyor.
AB İLE İNGİLTERE’NİN GELECEKTEKİ İLİŞKİSİ
Brexit’ten sonra AB ile İngiltere ortasında ticari ve siyasi bağlantıların, “Siyasi Deklarasyon” olarak bilinen metinle belirlenmesi öngörülüyor.
Bu deklarasyon, İngiltere ve AB’nin Brexit’ten sonra ticaret ve iktisat, hukuk, dış siyaset, savunma üzere alanlarda ne cins bir iş birliği yürüteceğine ışık tutuyor.
Ayrılık muahedesinden farklı olarak onaylanması gereken bu metnin, mümkün bir anlaşmasız ayrılık durumunda manasını yitireceği bedellendiriliyor.
Taraflar ortasında önemli bir inanç zedelenmesine yol açacak anlaşmasız Brexit sonrasında tarafların “iyi niyetle” gelecekteki siyasi ve ticari münasebetlerini inşa etmeleri sıkıntı görünüyor.
Bu durumun hem İngiltere’ye hem de AB’ye siyasi manada ziyan vereceği düşünülüyor.
İRLANDA-KUZEY İRLANDA SINIRI
İngiltere’nin ayrılık mutabakatını reddetmesinin temel nedeni, İngiltere’nin modülü Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasına Brexit’in akabinde fiziki hudut getirilmesini önlemeyi amaçlayan “tedbir maddesi” olarak ön plana çıkıyor.
AB tarafı ise “tedbir maddesinin” mutlaka müzakereye edilmeyeceğini ve mutabakatın değişmez kesimi olduğunu savunuyor.
Ancak anlaşmasız Brexit halinde, İngiltere’nin İrlanda Cumhuriyeti’yle ortasında hudut inşa etmesini engelleyen bir öge da kalmıyor.
Böylelikle AB’nin, en çok ehemmiyet verdiği konulardan biri olan İrlanda ve Kuzey İrlanda ortasındaki fiziki hudut konusunda önemli hezimete uğrayabileceği öngörülüyor.
EN FAZLA İNGİLTERE İLE SONU OLAN ÜLKELER ETKİLENECEK
AB kaynakları, anlaşmasız Brexit’in ekonomik olarak en fazla İngiltere’yle sonu bulunan üye ülkeleri vuracağını öngörüyor.
Diğer taraftan tarım ve balıkçılık dallarıyla İngiltere’yle ticaret yapan AB’li küçük ve orta uzunluk işletmelerin büyük darbe alacağı iddia ediliyor.
Anlaşmasız ayrılık durumunda İngiltere’nin mali yükümlüklerini yerine getirmemesi halinde ise AB bütçesinde değerli bir açık oluşabilir.
Financial Times gazetesi, Brexit’in “AB’yi daha yoksul, düşük verimli ve düşük istihdamlı” bir birliğe dönüştüreceğini savunuyor.
AB KIYMETLİ BİR ÜYE KAYBEDİYOR
Genellikle yeni üyeleri kabul ederek “genişleme süreçleriyle” tanınan AB’nin birinci kere bir üyesini kaybediyor olması, birliğin imajına da değerli ölçüde ziyan veriyor.
Öyle ki İngiltere’nin ayrılışının “AB ile ortası çok uygun olmayan” üyeler için de örnek olacağı korkusu birinci vakitlere nazaran azalsa da hala geçerliliğini koruyor.
Diğer yandan AB, son periyotta sıklıkla “küresel bir aktör” olma yolunda ilerlediğini vurguluyor. Dünya genelinde beklentinin de AB’nin daha etkin rol oynaması istikametinde olduğunu savunan birlik yetkilileri, bu çerçevede ortak savunma üzere alanlarda iş birliğini artırmaya çalışıyor.
Ancak İngiltere üzere değerli bir askeri gücün birlikten “anlaşmasız” ayrılarak, gelecekte inşa edilecek siyasi-askeri münasebetlere gölge düşürmesi ihtimali, AB’nin bu manada önemli bir biçimde elini zayıflatıyor.
Halihazırda birlikte Almanya’dan sonra en büyük iktisada sahip olan İngiltere, birliğin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın yaklaşık yüzde 15’ini temsil ediyor. Demografik açıdan bakıldığında ise İngiltere AB nüfusunun yüzde 13’ünü oluşturuyor.
NATO’da ABD ve Fransa’dan sonra en güçlü askeri kapasiteye sahip ülke olarak ön plana çıkan İngiltere’nin tıpkı vakitte nükleer silahları da bulunuyor.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun de daimi üyesi olan İngiltere üzere değerli bir üyeyi kaybetme ve gelecekte zayıf bağlar inşa etme mümkünlüğü, AB’nin oynayacağı “küresel aktör” rolüne açık bir biçimde gölge düşürüyor.