Antarktika’nın kuzeydoğusundaki Amery buz sahanlığında 315 milyar ton yükünde bir buz dağının kopması iklim değişikliği tartışmalarını da beraberinde getirdi.
3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi’nin de liderliğini yapan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (PolReC) Müdürü Doç. Dr. Burcu Özsoy, beyaz kıtada 26 Eylül’de yaşanan son buz kopmasına ait, yaptığı açıklamada, buz sahanlıklarının kıyıya bağlı denizin üzerindeki kısımlar olduğunu söyledi.
Buzul sahanlıklarının kalınlıklarının 50 metre ile 600 metre ortasında değiştiğini ve binlerce yıllık ömre sahip olabileceğini belirten Özsoy, buz dağlarının da buzullardan ve buzul sahanlıklarından kopan kesimler olduğunu aktardı.
Özsoy, Antarktika’nın batısında bugüne kadar çok fazla buz kopmalarının olduğunu hatırlatarak, “Bu sefer yaşanan kopmanın özelliği, kıtanın doğusunda gerçekleşmesi ve Antarktika’nın 3. büyük buzul sahanlığı olan Amery’den kopması.” diye konuştu.
“BEKLENTİDEN GEÇ KOPTU”
Amery buz sahanlığının toplamda 60 bin kilometrekarelik bir alanı kapladığını anlatan Özsoy, “D28” ismi verilen, bin 636 kilometrekare genişliğinde ve 210 metre kalınlığındaki buz dağının geçen hafta koptuğunu ve uydularla takip edildiğini söz etti.
Özsoy, Amery buz sahanlığının bilim insanları tarafından 1963’ten bu yana takip edildiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Buzul sahanlıklarının belli aralıklarla kopması olağan ve 60-70 yılda bir beklenen süreçtir. Amery buz sahanlığı da bilim insanlarınca takip edilen bir buzuldu. Kıtadaki bu son buz kopmasının iklim değişikliyle ilgisi olduğunu söylemek hakikat olmaz. Kelam konusu buz dağının 2010-2015 ortasında kopması bekleniyordu. İklim değişikliğiyle ilgili bir durum olsa çoktan kopardı.”
Kopan buz kütlesinin Yalova’nın yaklaşık iki katı büyüklüğünde olduğunu lisana getiren Özsoy, kopan modülün kıta tarihindeki öteki örneklerle karşılaştırıldığında küçük kaldığına dikkati çekti.
KOPAN BUZ UYDU TAKİBİNDE
İngiliz yayın kuruluşu BBC’de yer alan haberde, kelam konusu buz dağının 1960’lardan bu yana Amery buz sahanlığından kopan en büyük kütle olduğu belirtilmişti.
Amery buz sahanlığının kıtanın doğu kısmı için su boşaltma fonksiyonu gördüğüne dikkat çekilirken, denizcilik için risk oluşturabilecek buz dağının uydu takibine alındığı kaydedilmişti.
Antarktika’da 2017 yılında Larsen C buz sahanlığından 5 bin 800 kilometrekarelik ve yaklaşık 1 trilyon ton yükünde bir buz dağı kopmuştu.