Mursi’nin 17 Haziran’da mahkeme salonunda hayatını kaybetmesinden aylar sonra, BM’den Mısır idaresine yönelik sert reaksiyon geldi.
Birleşmiş Milletler (BM) Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard ile BM Keyfi Gözaltı Üzerine Çalışma Kümesi, yaptığı ortak yazılı açıklamada, “Dr. Mursi, bilhassa Tora Cezaevi’nde beş yıl alıkonulduğu sırada, yalnızca acımasız olarak nitelendirilebilecek şartlarda tutuldu.” tabiri kullanıldı.
Mursi’nin mevti devlet takviyeli keyfi bir cinayet olabileceğine vurgu yapan insan hakları uzmanları, ülkedeki cezaevi şartlarının binlerce daha fazla mahkumun sıhhatini ve hayatını önemli risk altında bıraktığı ikazında bulundu.
Uzmanlar, raporda, “Mursi’nin bu çileli kaidelere maruz kaldıktan sonraki vefatı, devlet takviyeli keyfi bir cinayet olabilir.” tabirine yer verdi.
CUMHURBAŞKANI ES-SİSİ HÜKÜMETİNE TEPKİ
Mursi’nin günde 23 saat boyunca hücre mahpusunda tutulduğunu, antrenman yapmasına müsaade verildiği günün bir saatinde bile öteki mahkumları görmesine müsaade verilmediğini, beton yerde yalnızca iki battaniyeyle uyumaya zorlandığı, kitaplara, mecmualara, yazılı gereçlere yahut radyoya erişmesine müsaade verilmediğini aktaran uzmanlar, şu değerlendirmede bulundu:
“Çeşitli kaynaklardan Mısır genelinde tutulan binlerce tutuklunun ağır insan hakları ihlallerine maruz kalabilmiş olabileceğine dair kanıtlar aldık. Pek birçok vefat riski altında olabilir. Bu, mevcut Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi hükümeti tarafından muhalifleri susturmak için dengeli ve kasıtlı bir uygulama üzere görünüyor.”
Özel Raportör Callamard ve uzmanlar, Mursi’nin adeta vefata terk edildiğine vurgu yaparak, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon tedavilerinden de yoksun edildiğine dikkati çekti.
Mursi’nin sol gözünde kademeli olarak görüşünü kaybettiğini, tekrarlayan diyabetik komalar geçirdiğini ve tekraren bayıldığını anımsatan uzmanlar, bundan ötürü kıymetli diş çürüğü ve diş eti enfeksiyonları yaşadığına işaret etti.
Uzmanlar, Mısırlı yetkili makamların, cezaevi kaidelerinin Mursi’yi öldürme noktasına getireceği konusunda tekraren uyarıldığını anlatarak, “Sonuçları ön görülebilse de, bu tasaları gidermek için yetkililerin harekete geçtiğini gösteren rastgele bir ispat yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.
MURSİ’Yİ VEFATA GÖTÜREN SÜREÇ
Kahire Ceza Mahkemesi, Haziran 2015’te “hapishaneler baskını” davasında, 17 Haziran’da vefat eden Muhammed Mursi’nin de ortalarında olduğu 27 sanığa idam ve müebbet mahpus cezaları vermiş, lakin Temyiz Mahkemesi 15 Kasım 2016’da bu kararları bozarak, sanıkların tekrar yargılanmasını kararlaştırmıştı.
Mısır’ın demokratik metotlarla seçilmiş birinci Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi (67), ülkesinde 17 Haziran 2012’de yapılan demokratik seçimlerle cumhurbaşkanlığını kazandığı günün 8’inci yıl dönümünde (17 Haziran 2019) çıkarıldığı mahkeme salonunda hayatını kaybetmişti.
Mısır devlet televizyonunda, “Muhammed Mursi’nin düzgün huylu bir tümörü bulunduğu, daima tıbbi nezaret altında olduğu ve vefatının kalp krizinden kaynaklandığı” argüman edilmişti.