Yazar, tercüman ve düşünür Cemil Meriç‘in kütüphanesindeki her biri eşsiz 300 Osmanlıca eser, başta araştırmacılar olmak üzere insanlığın istifadesine sunulmak üzere Cumhurbaşkanlığı Kütüphanesine bağışlandı.
Dil, tarih, edebiyat, ideoloji ve sosyoloji dahil toplumsal bilimlerin birçok alanında araştırma yapıp yazılar kaleme alan, arkasında onlarca makalenin yanı sıra 8 çeviri ve 12 kitap bırakan, 2015 yılında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Vefa Mükafatına layık görülen fikir adamı Cemil Meriç’in, bağışlanan Osmanlıca yapıtları ortasında el yazısını taşıyan kitaplar ve notlar da bulunuyor.
Vefatının akabinde babasının kütüphanesini ağabeyi ile paylaşan Prof. Dr. Ümit Meriç, kendi hissesine düşen baba yadigarı emsalsiz Osmanlıca yapıtları, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Kütüphaneler Daire Başkanlığı görevlilerine teslim etti. Vazifeliler, Ümit Meriç’in konutundaki yapıtları hassasiyetle kutulara yerleştirerek, araçlarla taşıdı.
KİTAPLARA DÜNYANIN HER NOKTASINDAN ULAŞILABİLECEK
Cemil Meriç’in kızı Prof. Dr. Ümit Meriç, “kahraman” olarak nitelediği babasının 38 yaşında görme yetisini kaybettiğini, 68 yaşında felç olduğunu, 71 yaşında da hayatını kaybettiğini söyledi.
20. yüzyıl Türkiye’sinin yetiştirdiği en büyük mütefekkirlerden Cemil Meriç’in kitap okumayı, “bilmece çözmenin hoşluğu gibi” diye tanım ettiğini aktaran Prof. Dr. Meriç, babasının hayatını “kitap almak ve kitap yazmak” biçiminde özetledi.
Babasının görme yetisini kaybettikten sonra karanlık dünyasını kitaplarla aydınlattığına vurgu yapan Prof. Dr. Meriç, Cemil Meriç’in, yapıtlarını ülkenin bedellerine adayan fikir emekçisi olduğunu kaydetti.
Manevi bedeli yüksek baba mirası yapıtları bağışlama fikrini anlatan Prof. Dr. Meriç, kitapların Cumhurbaşkanlığı Kütüphanesinde beşeriyete açılacağına inandığını söz etti.
Meriç, yapıtların birebir vakitte dijital arşivde de yer alacağını, böylece araştırmacıların dünyanın her noktasından bu kitaplara ulaşabileceğine işaret etti.
Babasının kütüphanesinde 11 bin 500 kitap bulunduğunu, Cumhurbaşkanlığı Kütüphanesi’ne armağan edilen Osmanlıca 300 kitabın büyük kısmının İstanbul Konstantiniyye Dersaadet’te basıldığını, ortalarında baskısı Bombay (Hindistan) ve İskenderiye’de (Mısır) yapılmış olan yapıtların de yer aldığını lisana getiren Prof. Dr. Meriç, bu durumun İslam coğrafyasındaki irfanı da gözler önüne serdiğini vurguladı.
“TÜRK-İSLAM TARİHİNİN DÜNYADAKİ EN KIYMETLİ MERKEZİ OLMASI GEREKİR”
Cumhurbaşkanlığı Kütüphanesinde 5 milyon kitabın yer almasının hedeflendiğini, kendisinin de bu amaca katkı sunmak istediğini belirten Prof. Dr. Meriç, şöyle konuştu:
“Ben bir sosyoloji hocası olarak bu külliyedeki kütüphanenin Türk-İslam tarihinin dünyadaki en kıymetli merkezi olması gerektiği görüşüne sahibim. Münasebetiyle Kanada’da, Japonya’da, Çad’da ya da Rusya’da, dünyanın neresinde çıkmış olursa olsun, hangi dünya lisanında olursa olsun Türk ve İslam medeniyetiyle ilgili dünyada ne kadar kitap varsa bunun merkezinin, beyninin Cumhurbaşkanlığı Külliyesindeki kütüphane olması gerektiği kanaatindeyim. Münasebetiyle Cemil Meriç’in kütüphanesinde bulunan, büsbütün irfan dünyamızla ilgili yapıtın bulunması gereken en değerli yerin Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Kütüphanesi olduğunu gördüm ve irfan dünyamızın bu en değerli yapıtlarını oraya armağan ederek, kaybolmakta olduğunu ızdırap ile seyrettiğim millet şuurumuzun ve ulusal hafızamızın tekrar gençliğe kazandırılması manasında bu kitapların orada yer alması gerektiğine inandım.”
“KİTAPLARIN KÜTÜPHANEMDE KALMASI EGOİZM OLURDU”
Her kitabın babasından bir iz taşıdığına değinen Meriç, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bütün ciltlerinde babamın ellerinin sıcaklığını hissediyorum. Bir kısmı birlikte okuduğumuz kitaplar, lakin bu türlü olmasına karşın kitapların benim kütüphanemde kalmasının egoizm olduğu kanaatine vardım. Zira nihayet burada ben, benim yakın etrafımdaki birkaç talebem, tahminen burada o kitapların olduğunu duyan birkaç genç araştırmacı gelecek ve bunlardan istifade edecekti. Ancak külliyeye kitapları ikram etmek suretiyle, ‘kökü mazide olan atiyim’ inancına sahip olan ülkemin hafızasına, hafızasının hücrelerine birkaç hücre de ben ek ederek onu devletime armağan ediyorum, hasebiyle toplumuma armağan ediyorum, hasebiyle da beşeriyete armağan etmiş oluyorum. Yani benim konutumun kütüphanesinde bulunacaklarına beşeriyetin, ümmetimin ve milletimin hizmetinde bir açılım göstereceğine inandığım için bu kitapları seve seve, ayrıldığım için biraz üzülerek lakin asıl layık oldukları yere ikram ederek, tam yerine vermiş olduğumu düşünerek çok büyük bir bahtiyarlık hissediyorum.”
“ŞİFRELERİN SAKLANDIĞI BİRER MÜCEVHER KUTUSU DEĞERİNDEDİR”
Meriç, asırlarca hakimiyet sürdüğü topraklarda insanları huzur içinde yaşatan Osmanlı’nın taşıdığı sırrın dünyanın en değerli araştırma konusu haline geleceğine değindi.
Bağışı yapılan kitaplardan bu sırrın şifrelerine ulaşılabileceğini belirten Meriç, “Yani kitaplar yalnızca sayfalar bütününden ibaret değil, müstakbel beşeriyetin tahlilini aradığı sorunlara yanıt veren şifrelerin saklandığı birer mücevher kutusu değerindedir” değerlendirmesinde bulundu.