Manila Times’ın haberine nazaran, Duterte, Devlet Başkanlığı Sarayında gazetecilere yaptığı açıklamada, Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in kendisine, tahkim kararını göz arkası etmeleri halinde ortak petrol ve doğal gaz keşifleri yürütmeyi teklif ettiğini söyledi.
Çin devlet liderinin kendisine “İddianızı bir kenara bırakın. Sonra da herkesin Çinli şirketlerle temas kurmasına müsaade verin.” dediğini aktaran Duterte, Şi’nin, muhtemel ortak keşiften elde edilecek gelirin yüzde 60’ını Filipinler’e verme kelamı verdiğini tabir etti.
Haberde, “Devlet Lideri Duterte, Pekin ile ortak petrol ve doğal gaz keşfinin önünü açmak için Güney Çin Denizi konusundaki 2016 tahkim kararını bir kenara bırakmaya hazır” yorumuna yer verildi.
DUTERDE, Şİ İLE BİR ORTAYA GELMİŞTİ
Filipinler Devlet Lideri Duterte, geçen ayın sonunda Çin’in başşehri Pekin’de Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile bir ortaya gelmişti.
Duterte, Güney Çin Denizi’yle ilgili bahsin iş birliğiyle çözülmesini istek ettiğini belirtmişti.
İki taraf ortasında hükümetler ortası ortak yürütme komitesinin ve doğal gaz ve petrol iş birliğine ait bir çalışma kümesinin kurulmasına karar verildiği açıklanmıştı.
DAVA SÜRECİ
Duterte’den evvelki Filipinler idaresi, 2013’te Tahkim Mahkemesi başvurarak Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki ada ve adacıklarda hak sav etmesiyle ilgili dava sürecini başlatmıştı.
Lahey’deki mahkeme, 12 Temmuz’da 2016’da açıkladığı kararda, Çin’in Filipinler’in egemenlik haklarını ihlal ettiğine ve yapay adalar inşa ederek Güney Çin Denizi’ndeki mercan kayalıklarına büyük ziyan verdiğine hükmetmişti.
Kararda Çin’in, Güney Çin Denizi sularında ve kaynaklarında tarihten gelen ayrıcalıklı bir denetime sahip olduğu tarafındaki teziyle ilgili rastgele bir ispat bulunmadığı söz edilmişti.
Güney Çin Denizi’nin tamamı üzerinde hak tez eden Pekin idaresi, mahkemeye sert reaksiyon göstererek kararı “mesnetsiz” olarak nitelemişti.
“GÜNEY ÇİN DENİZİ” SORUNU
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak tezinde bulunurken, yer altı kaynakları açısından güçlü bölgede başta Filipinler olmak üzere ortalarında Vietnam, Brunei ve Malezya’nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.
Pekin’in tartışmalı sularda inşa ettiği yapay adalar üzerinde kurduğu üsleri silahlandırdığı argümanları, ABD ve bölge ülkeleriyle ortasında gerginliğe sebep oluyor.
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in müracaatıyla Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal tabanı olmadığına karar vermişti.