Kandaki şeker düzeyinin (mg/dL olarak) çok yüksek olması diyabet ya da halk ortasında bilinen ismi ile şeker hastalığına işaret eder.
Diyabette Tip 1 ve Tip 2 ve ‘gebelik diyabeti’ olarak üç ana kol bulunur. 21’inci yüzyılın en sinsi hastalıklarından biri olarak kabul edilen diyabet tekrar de tedavisi olan, ömür formu değiştirilerek kolaylıkla denetim altına alınan bir hastalıktır.
Diyabet belirtileri ve tedavisi…
Böbrek sorunları, inme, felç riski, kalp hastalığı, beğenilen görme sorunları, diş hastalığı, hudut hasarı ve ayak şişme üzere sıkıntılara yol açan diyabet dünyada her yıl milyonlarca insanı etkiliyor. Türkiye’de son 10 yılda büyük artış suratı ile genç yaştakiler dahil toplumun her kısmını etkiliyor.
Diyabet belirtileri ve diyabet tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik…
DİYABET NEDİR?
Diyabet, temelde pankreasın artık kâfi ölçü insülin üretemediği yahut bedenin ürettiği insülini güzel kullanamadığında ortaya çıkan kronik bir hastalıktır.
İnsülin hormonu, bedende pankreas tarafından üretilen, yenilen besinlerden gelen glikozun kan akışından bedendeki hücrelere güç üretmek için geçişine müsaade veren ve temelde bir anahtar üzere davranan hormondur. Tüm karbonhidratlı yiyecekler kandaki glikoza bölünür. İnsülin, glukozun hücrelere girmesine yardımcı olur.
İnsülin üretememek yahut tesirli halde kullanmamak, kanda yükselmiş glikoz düzeylerine (hiperglisemi olarak bilinir) yol açar. Uzun vadede yüksek glikoz düzeyleri bedende hasara ve başta böbrekler olmak üzere çeşitli organ ve dokularda yetersizliklere ve sıkıntılara yol açar.
DİYABET TÜRLERİ
Tip 1 diyabet: Her yaşta beşerde görülebilir hatta en çocuk yaşta gelişebilir ekseriyetle de en sık okul çocuklarında ve ergenlerde görülür. Tip 1 diyabette beden çok az insülin üretir yahut üretemez, bu da kan şekeri düzeyini denetim altında tutmak için badire yaratır, kişi günlük insülin muhtaçlığını ünsilin iğnesi (enjeksiyon) ile karşılama muhtaçlığı duyar.
Tip 2 diyabet: Genelde yetişkinlerde çok daha yaygındır ve tüm diyabet olaylarının yaklaşık % 90’dan fazlasını oluşturur. Tip 2 diyabette, beden ürettiği insülini gerektiği üzere kullanmaz. Tip 2 diyabetin tedavisi ilaç almadan mümkündür. Bunun için evvel ömür şeklini değiştirmek, fizikî aktiviteyi artırmak ve sağlıklı beslenme de dahil olmak üzere genel alışkanlıkları değiştirmek gerekir. Buna ilaveten tip 2 diyabet sorunu yaşayanların çoğuna kandaki glikoz düzeylerini denetim altında tutmak için ilaçlar verilir ya da daha ileri etapta insülin iğneleri kullandırılır.
Gebelik diyabeti: Kadınlarda hamilelik sırasında ani yüksek kan şekeri içeren ve hem anne hem de çocukta komplikasyonlarla bağlı olan bir diyabet tipidir. Ekseriyetle hamilelikten sonra geçer, lakin kadın bu periyotta yüksek şekerden etkilenir ve çocuğu da ileriki ömrünün bir periyodunda tip 2 diyabetin yüksek gelişme riski altındadır.
ŞEKER HASTALIĞI-DİYABET BELİRTİLERİ
Tip 1 diyabette ekseriyetle semptomlar çok benzeridir ve hayatı tehdit edici olabilir. Bu nedenle tip 1 diyabet ekseriyetle hayli süratli bir biçimde teşhis edilir.
Tip 2 diyabette ise birçok insanın hiçbir semptomu yoktur; öbür bulgular yaş ilerlemesinin bir kesimi olarak görüldüğü için fark edilmeyebilir. Mesala gözü bozulan biri bunu diyabete yormaz…Bu nedenle de, belirtiler birinci fark edildiğinde diyabetin komplikasyonları aslında mevcut olabilir.
DİYABETE NASIL TEŞHİS KONULUR?
En yaygın diyabet belirtileri:
-Gece uyurken bile susamak. Gece yarısı kalkıp su içme isteği.
-Uyku sırası dahil daha çok idrara çıkmak.
-Bazen açıklanamayan ani kilo kaybı (tip 1 diyabete özgü)
-Ruh halinde vakit zaman dengesizlikler
-Dönem periyot baş ağrısı
-Bacaklarda ve elllerde ya da ayak uçlarında ağrı ve karıncalanma
-Gün içinde kendini miskin, yorgun ve uyuşuk ve hımbıl hissetmek
-Sürekli açlık hissi, hatta vakit zaman açlıktan titreme atakları
-İyileşmeyen yaralar ve bedende kabanmayan yaralar
-Zaman vakit kaşıntı, cilt enfeksiyonları
-Gözde görme kaybı, bulanık görme
DİYABET TEDAVİSİ-DİYABET İLAÇLARI
Öncelikle kişinin kan şekeri seviyesini kendisi parmak ucundan bir damla kan alarak pratik cihazlarka tertipli olarak izlemelidir. Şayet sistemli bir yükseklik varsa hekim denetimi ile insülin enjeksiyonu ve oral ilaçlar da tedavide rol oynayabilir. Ancak öncelikle sağlıklı beslenme, sistemli kilo denetimi ve yürüyüşler, aktivite ritmik spora başlamak da diyabetin tedavisindeki en kıymetli faktörlerdir.
Genel diyabet tedavisi ve kilo koruma
Sağlıklı hayat ve uygun beslenme diyabet hastalığının tedavisinin de kıymetli bir modülünü oluşturur. Genel sıhhatinizin düzgün olması, sağlıklı bir beslenme sistemi ve spor-egzersiz planı ile kilonuzu korumak (ideal kilo) işin temelidir.
Diyabette sağlıklı beslenme çok önemli
Diyabette beslenme, sanılanın bilakis özel bir diyabet diyetini içermez. Akdeniz tipi beslenme yani daha çok meyve, zerzevat, yağsız protein ve kepekli tahıllara (besin ve lif bakımından yüksek, yağ ve kalorinin düşük olduğu) ve doymuş yağları, paketli besinleri rafine karbonhidratları ve tatlıları azaltmaya odaklanmanız gerekir.
Ancak neyi ne kadar yemeniz gerektiği konusunda bir beslenme uzmanı ya da diyetisyenden yardım almak en hakikat olanıdır.
Diyabette spor ve fizikî aktivite şart
Sadece diyabet olanların değil, her yaştan sağlıklı olmak isteyen çabucak herkesin sistemli spor, yürüyüş ya da egzersiz yapması beklenir. Diyabet hastaları için bu daha da kaçınılmazdır. İdman ve spor şekeri güç olarak kullanıldığı hücrelere taşıyarak kan şekeri düzeyinizi süratle düşürür. Antrenman tıpkı vakitte insüline duyarlılığınızı artırır, bu da bedeninizin hücrelerinize şeker taşımak için daha az insüline gereksinim duyduğu manasına gelir.
Haftada en az 3-4 defa 30 dakika yahut daha fazla antrenman yapmayı yaşınıza ya da kilonuza nazaran hekiminize danışarak hedefleyin. İdman ortaları günde üç kez 10 dakika kadar olabilir. Uzun mühlet idman yapmadıysanız, yavaş yavaş başlamanız önerilir.
DİYABET MİSİNİZ? (NASIL ANLAŞILIR)