Johnson, Brüksel’deki AB Başkanlar Doruğu’ndan evvel toplumsal medyadan yaptığı açıklamada, varılan muahedeye ait değerlendirmede bulundu.
“İngiltere’nin denetimi geri alacağı yeni bir mutabakata vardığını” duyuran Johnson, evvelki muahedede Brüksel’in denetiminin devam ettiği ve AB’nin İngiltere’yi sonsuza dek kendi kanunları ve vergilerini kabul etmeye zorlayabilecek bir durumda olduğunu belirtti.
Yeni mutabakatla Birleşik Krallık’ın bir bütün olarak AB Gümrük Birliğinden çıkacağını ve öbür ülkelerle yeni ticaret muahedeleri yapabileceğini kaydeden Johnson, “Antidemokratik önlem unsuru kaldırıldı. Kuzey İrlanda halkı, önlem hususunun bilakis kendi maddelerinin sorumlusu olacak ve istemeleri durumunda özel düzenlemeye son verme hakkını ellerinde bulunduracak. Brexit’i gerçekleştirelim ve bu ülkeyi ileriye götürelim.” sözünü kullandı.
İNGİLTERE’NİN TEKLİFİ
İngiltere, 2 Ekim’de AB’ye yeni bir teklif sunarak daha evvel reddedilen Brexit mutabakatındaki tartışmalı önlem hususunun Kuzey İrlanda’nın 2025’e kadar Birlik ile özel bağlantı içinde kalmasını öngören bir düzenlemeyle değiştirilmesini istemişti.
Teklifte, Kuzey İrlanda’nın 2021’e kadar devam edecek geçiş sürecinin akabinde AB ile olan Gümrük Birliğinden ayrılması, lakin dört yıl boyunca ziraî besinler ve endüstriyel eserler konusunda tek pazar düzenlemelerine bağlı kalması öngörülmüştü.
Dört yılın akabinde ise Kuzey İrlanda’nın AB kurallarına uymaya devam etmeye yahut İrlanda Cumhuriyeti ile ortasına fiziki hudut oluşturmaya karar verebileceği belirtilmişti.
Johnson’ın “adil ve makul taviz” biçiminde nitelediği teklife AB birinci başta olumsuz yaklaşsa da daha sonra müzakere etmeye başlamıştı.
TEDBİR HUSUSU İHTİLAFI
İngiliz hükümeti, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık’ın modülü olan Kuzey İrlanda ortasında fiziki hudut oluşturulmasının önüne geçen unsurun ülkenin egemenlik haklarını ihlal ettiğini savunuyordu.
Fiziki hudut oluşturulmaması durumunda Kuzey İrlanda’nın, hasebiyle da tüm Birleşik Krallık’ın bilinmeyen bir mühlet AB ile gümrük birliği içinde kalacağı kaydediliyordu.
AB ise kelam konusu unsurun üyesi İrlanda Cumhuriyeti’nin haklarının garanti altına alınması ve 1998’te imzalanan Güzel Cuma Muahedesi’nin ihlal edilmemesi açısından gerekli olduğunu belirtiyordu.
İngiltere ve İrlanda Cumhuriyeti hükümetleri ortasında 1998’de imzalanan Güzel Cuma Muahedesi, İrlanda adasında 30 yıl süren “düşük yoğunluklu savaşı” sonlandırmıştı.
BREXIT SÜRECİ HANGİ BASAMAKTA?
İngiltere, 2016’daki referandumda yüzde 48’e karşı yüzde 52 oyla AB’den ayrılma kararı almıştı.
Ancak eski Başbakan Theresa May’in AB ile vardığı mutabakat, 3 kere oylanmasına rağmen parlamentoda kabul görmemiş ve Brexit, muhtemel bir anlaşmasız ayrılığı engellemek için evvel 22 Mayıs’a, daha sonra da 31 Ekim’e ertelenmişti.
Ancak Johnson, önlem unsurunun kaldırılmaması durumunda anlaşmasız da olsa 31 Ekim’de AB’den ayrılacaklarını belirterek Brüksel’e baskı yapmıştı.