Avrupa Ateroskleroz Derneği Lideri Prof. Dr. Lale Tokgözoğlu, Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sıhhat Bakanlığının konut sahipliğinde, Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığının (TÜSEB) bilimsel takviyesiyle gerçekleştirilen ve konuşmacı olarak yer aldığı 6. Türk Tıp Dünyası Kurultayı’nda soruları yanıtladı.
Kalp-damar hastalıklarının bütün dünyada olduğu üzere Türkiye’de de bir numaralı vefat nedeni olduğunu lisana getiren Tokgözoğlu, Avrupa kardiyovasküler istatistiklerine nazaran ölümlerin yüzde 40’ının, TÜİK datalarına nazaran de Türkiye’de de yüzde 38’inin kalp damar hastalıkları nedeniyle olduğunu lisana getirerek şunları söyledi:
“Genç ölümlerin 3’te birinin nedeni kalp damar hastalıkları. Bu Avrupa Birliği’nin verisi. Genç vefatlar hem orta ve düşük gelir seviyeli ülkelerde hem bayanlarda ziyadesiyle oluyor. Hasebiyle kalp damar hastalıkları daha erken yaşa çekilmeye başladı.”
Doktor Lale Tokgözoğlu, 50 yaş altı kalp krizinden mevt sıklığı açısından Avrupa ülkeleri kıyaslandığında Türkiye’nin birinci sırada olduğunu söyledi.
Kalp damar hastalıklarına yol açan nedenleri bildiklerini ve bu nedenlerle savaşta bir ölçü muvaffakiyet sağlandığını anlatan Tokgözoğlu, şunları kaydetti:
“Bir yandan dünya çağdaşlaşıyor, gelişiyor fakat olumlu tesirleri, hoş ilaçlar, hastaların daha uzun yaşamasının yanı sıra bir yandan da bu çağdaşlaşmanın, küreselleşmenin getirdiği hareketsizlik, sistemsiz beslenme, kilo alımı, şeker hastalığı ve kalp damar hastalıklarını arttırıyor. Bir yandan biz daha uygun tedaviler geliştiriyoruz, her şeyin teşhisini çok daha erken koyabiliyoruz lakin çocukluk yaşlarından itibaren hareketsizlik ve kilo fazlalığı üzere problemler biraz belimizi büküyor. Sigarayla savaşta ülkemizde büyük bir muvaffakiyet örneği var. Buna karşın hala gençlerde ve bilhassa bayanlarda sigara tüketimi sorun olmaya devam ediyor.”
“KADINLARDA OBEZİTE ARTIYOR”
Tokgözoğlu, bayanlarda obezitede Türkiye’nin Avrupa’nın birinci sırasında yer aldığını lisana getirerek, şöyle devam etti:
“Kadınlarda hastalık artıyor. Bayanlar hormonları nedeniyle aslında menopoza kadar nispeten korunuyor. Bir bayan şayet sigara tüketmiyorsa, şeker hastası değilse ve özel bir genetik hastalığı yoksa kalp hastalığı olma riski hayli düşük. Menopozdan sonra yavaş yavaş risk erkeklerle eşitleniyor. Şu anda bayanların yarıdan fazlasının mevt nedeni kalp damar hastalığı. Bayanlar daha çok kansere bağlı ölümlerden korkar lakin kalp damar hastalığına bağlı vefatlar bayanlarda göğüs kanserine bağlı ölümlerden daha fazla. On yıllık riske bakacak olursanız, genç bir bayanın riski çok düşük gözüktüğünden bayanlarda sorun gereğince araştırılmıyor. Bayanlar da kendilerine hastalığı çok fazla konduramıyor. Kalp damar hastalıklarının bulguları bayanda daha farklı olabiliyor. Aslında herkeste direkt kalp kriziyle hiçbir bulgu olmadan da hastalık başlayabilir, bu en ürkütücü şey. Bayanda daha atipik semptomlar, nefes darlığı, halsizlik, kötülük hissi üzere olabileceğinden, tipik göğüs ağrısı olmayabileceğinden hasta da tabibe gitmeyi ihmal edebiliyor.”
“GEÇİŞTİRME EĞİLİMİ BAYANLARDA DAHA FAZLA”
Türk Kardiyoloji Derneği tarafından yapılan çalışmada hastanın tabibe başvurmadan evvel gecikme nedenlerinin araştırıldığını anlatan Tokgözoğlu, şöyle konuştu:
“Kalp krizi olan hastaların bir kısmı, ‘Çocukları uyandırmayayım. Sabah olsun geçer. Midedir ilaç alayım.’ diye geçiştirme eğilimi var. Bu geçiştirme eğilimi bayanlarda daha fazla. Hasebiyle teşhis atlanabiliyor. Tedaviye ahenk konusunda da dünya istatistiğine nazaran bayanlar daha az ahenk sağlıyor. Erkekler tedaviye daha çok uyuyor, evli erkekler muhtemelen eşleri daha ısrarcı olduğu için daha çok uyuyor. Bayanlarda kendini ihmal etme eğilimi teşhis konulduktan sonra bile var, tahminen kendine konduramadıklarından, tahminen aile öncelikleri farklı olduğundan.”
Kadınlarda psikososyal gerilimin erkeklerden daha fazla olduğunu belirten ve psikososyal gerilimin de kardiyovasküler risk faktörlerinden biri olduğunu hatırlatan Avrupa Ateroskleroz Derneği Lideri, Türkiye’nin kardiyoloji alanında dünya standartlarında tedavi veren merkezlere sahip olduğunu, teşhis ve tedavi formülleri konusunda hiçbir eksiğin olmadığını söyledi.
“GENÇLERE YÖNELİK BAŞKAN YETİŞTİRME PROGRAMLARIMIZ VAR”
Avrupa Ateroskleroz Derneği’nin eğitim araştırma konusunda uzmanlara dayanak verdiklerini anlatan Tokgözoğlu, kelamlarını şöyle tamaladı:
“Senede 8 defa Avrupa’nın farklı üniversitelerinde kurslar yapıyoruz. Bu kurslara mümkün olduğu kadar Türkiye’den iştirakleri sağlamaya çalışıyorum. Kursların bir kısmını da Türkiye’ye kazandırmaya çalışıyorum. 2008 yılında Avrupa Kongresini İstanbul’da yaptık. Büyük kongreyi tekrar Türkiye’de yapmayı umuyorum. Gençlere yönelik başkan yetiştirme programlarımız var. Avrupa’nın farklı üniversitelerinde bilhassa bu bahiste araştırma yapmayı dilek edecek 30-40 yaş ortası bireyleri özel bir programla eğitiyoruz. Aralık ayında Viyana Üniversitesinde birinci programımız başlayacak. Her ülkeden bir yahut iki kişi bu programa katılacak. Bu özel programa Türkiye’den de 2 gencimizin iştirakini sağlıyorum.”