Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve Arizona Üniversitesi’nde misyonlu Türk bilim insanı Prof. Dr. Feryal Özel, yaptığı konuşmada, her galaksinin merkezinde büyük kütleli bir kara delik olduğunu, kara deliklerin ve galaksilerin oluşumlarını ve evrimlerini birlikte tamamladıklarının düşünüldüğünü söyledi.
Evrende birinci oluşmuş cisimlere bakıldığında kara deliklerin o noktada oluştuğunu ve büyümeye başladıklarını gördüklerini belirten Özel, bu durumu daha da netleştirmek için yeni teleskoplara gereksinim olduğunu vurguladı. Özel, kara deliğin fotoğrafının elde edilmesinin muhakkak bir süreç sonunda gerçekleştiğini anımsatarak, şunları kaydetti:
“Teleskopların bulunduğu yerlerde depolanan dataları iki korelasyon merkezine gönderdik. Bu iki merkeze bilgilerin ulaştırılması ve bir ortaya getirilmesi çok uzun vakit aldı. 5 gece müşahede yaptık ve her gece 1 petabayt olmak üzere toplam 5 petabaytlık data birikti. Bütün bu bilgiler kelam konusu korelasyon merkezlerinden bulut bilişim aracılığıyla Asya’ya, Kuzey Amerika’ya, Hollanda’ya ve Almanya’ya çeşitli tahlil merkezlerine gönderildi. Daha sonra kelam konusu verileri ve ortaya çıkan tahlil sonuçlarını da kaydettik.
Toplanan bilgilerin hepsi yarım tonluk bir kütle oluşturdu. İnternet suratı petabaytlık data transferine uygun değil. Olağan merkezlerden bilgi transferi olsaydı çalışma aylarca sürebilirdi. Verileri kasalara koyduk ve kuryeyle taşıdık. Data modülleri korelasyon merkezlerinde 1’e 1000 oranında küçültülerek bir ortaya getirildi. Ardından görüntüleme ve tahlil algoritmalarından yararlanarak kara delik fotoğrafını mevzu alan kesin duyuruyu yapabilecek duruma geldik.”
“EİNSTEİN KARA DELİKLERİN VARLIĞINI HİÇBİR VAKİT KABUL ETMEDİ”
Özel, Albert Einstein’ın kara deliklerle ilgili bir teori yazdığını ama kara deliklerden hayatının sonuna kadar nefret ettiğini tabir etti. Einstein’ın kara deliklerin varlığını hiçbir vakit kabul etmediğini, lakin onun gerisinden gelen bilim insanlarının kara deliklerle ilgili teoriyi geliştirdiğini ve konuyla ilgili çalışmaların yapılmaya başladığını vurguladı.Herkesin bir sonraki adımın ne olduğunu merak ettiğini ve öbür şeyler üzerinde çalışmaya devam ettiklerini anlatan Özel, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“5 petabaytlık bilgiyi 5 gecede derledik. Bunun yerine uzaydan tek bir linkle bu bilgileri indirebilirsek bağlantı için neler başarabileceğimizi, kıtalar ortasında neler olabileceğini düşünün. Çok yürekli büyük fikirleriniz olmalı. Bir sonraki sonun ne olduğuna ait bir fikrinizin olması gerekiyor. Artık uzaydan diğer gidecek bir yer yok. Büyük olan bir kara delik daha var. Biz daha ince ayrıntılar, hassas imajlar ve daha uzaktaki kara delikleri görüntülemek istiyorsak Dünyadaki 15 tane teleskopun yanı sıra yörüngede dönen teleskopları kullanmaya başlamalıyız. Bunun için uzaya gitmemiz gerekiyor.”
“EN YAKIN KARA DELİK BİLE DÜNYA’DAN ÇOK UZAKTA”
Feryal Özel, kara deliklerin Dünya için tehlikeli olup olmadığının sıkça sorulduğunu belirterek, kara deliklerin çok kuvvetli çekim yaratmalarına karşın yakınında olmayan şeylere ziyan vermediğini kaydetti.
Kara deliklerin yanlarına çok yaklaşan yıldızları parçalayıp içine çekebildiğini ve ışığı yutabildiğini hatırlatan Özel, “Bizim galaksimizin merkezi bizden 26 bin ışık yılı uzakta. Yani ışık bile 26 bin yılda bizden çıkıp oraya ulaşıyor. Biz kara deliğe çok yaklaşabileceğimiz bir durumda değiliz. Dünya’nın yakınında bu türlü bir kara delik yok. En yakın olanı bile bizden çok uzakta.” değerlendirmesinde bulundu.
Özel, meraktan yola çıkarak bu alana yöneldiğini anlatarak, “Maddenin yapısı ne, neden kozmosun kanunları bu türlü işliyor üzere soruları düşünüyordum. Soru sormak ve merak etmek kıymetli. Yalnızca merak etmekle de olmuyor. İşin temelini öğrenmek, sonra o temeli öbür şeylere uygulamak gerekiyor.” sözlerini kullandı.
Çok sayıda akademisyen, iş insanı ve öğrencinin katıldığı aktiflik, Özel’in iştirakçilerin sorularını cevaplandırmasının akabinde sona erdi.