İspanya’nın doğusundaki Katalonya özerk idaresinde mahallî parlamentonun aldığı bağımsızlık yanlısı yeni kararlar, İspanya ve Katalonya ortasındaki gerginliği bir sefer daha arttırdı.
Siyasi belirsizliğin devam ettiği ve 10 Kasım’da bir defa daha seçime gidecek İspanya’daki süreksiz sosyalist hükümet, Katalonya parlamentosunun aldığı kararların iptaline ait yasal süreci başlatacağını açıkladı.
Hükümet Sözcüsü Isabel Celaa, Bakanlar Heyeti’nin akabinde düzenlediği basın toplantısında, “Katalonya parlamentosunun aldığı kararlar, Katalanlar ortasında birlikte yaşamaya taarruzdur. Bu hükümet, özerklik statüsüne ve anayasaya saldırılmasına müsaade etmeyecektir.” dedi.
Katalonya parlamentosunun aldığı kararlara karşı “kararlı ve serinkanlı hareket edeceklerini” vurgulayan Celaa, “Hükümet, siyasi bir karar aldı. Katalonya parlamentosunun kimi kararlarına itiraz edecek. Bu kararlar Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra Devlet Avukatlığı kurumu bunların iptal müracaatlarını yapmak için çalışmalarına başlayacak.” diye konuştu.
Anayasanın 155. unsurunun yürürlüğe sokularak Katalonya’nın özerklik haklarının askıya alınması için mevcut durumda gerekli kaidelerin olmadığını savunan Celaa, “Olayları ve verilen karşılıkları aşırılaştırmayın. Bu makûs bir işaret olur. Şu anda çıkan kararlar yasa değil, 155. unsur için gerekli şartlar yok.” değerlendirmesinde bulundu.
Celaa ayrıyeten Katalonya Özerk Hükümet Lideri Quim Torra’dan “açık halde şiddeti kınamasını istediklerini” söyledi.
PARLAMENTODAN İSPANYA TERSİ YENİ KARARLAR
Katalan parlamentosu, 1 Ekim 2017’deki yasa dışı bağımsızlık referandumunun yıl dönümüne yakın bir tarihi seçerek dün yaptığı genel şura oturumunda bağımsızlık teşebbüsleriyle ilgili yeni kararlar almıştı.
Ayrılıkçı siyasi partilerin oylarıyla kabul edilen karar metinlerinde, Katalonya’daki İspanyol jandarması ünitelerinin çekilmesi ve İspanya hükümetinin Katalonya’daki temsilcisi Teresa Cunillera’nın istifa etmesi istenmişti.
Ayrıca “Yara alabilecek toplumsal, siyasi ve sivil hakların savunulmasında kurumları araç olarak kullanmak ve sivil itaatsizlik yasaldır.” sözüyle Katalonya’da İspanyol devletine karşı yapılan sivil itaatsizliğin legal olduğu savunulmuştu.
Katalan parlamentosunun aldığı öteki bir kararda ise “Kendi geleceğine karar verme hakkı” ismi altında bağımsızlık referandumu talebi yenilenmiş ve Yüksek Mahkeme’de yargılanan 12 Katalan siyasetçi ve sivil toplum örgütü başkanının karar giymeleri halinde af yoluyla hür kalmaları için efor gösterileceği belirtilmişti.
Diğer yandan İspanyol jandarmasının yaptığı operasyonla Katalonya’da sivil bağımsızlık teşebbüslerinde şiddet içerikli aksiyonlar yapan “Cumhuriyeti Savunma Komitesi” (CDR) üyesi 9 kişinin gözaltına alındıktan sonra 7’sinin terörizm kabahatinden tutuklanarak cezaevine gönderilmeleri de ayrılıkçı Katalan siyasetçilerin reaksiyonunu çekmişti.
Katalonya Özerk Hükümet Lideri Quim Torra, İspanya devletinin, Katalonya’daki barışçıl bağımsızlık teşebbüslerini terörizmle ilişkilendirilme uğraşında olduğunu savunmuştu.
Tutuklama kararını veren Ulusal Mahkeme Hakimi Manuel Garcia Castellon ise münasebetinde “Şiddet dahil her türlü yolla Katalonya Cumhuriyetini gerçekleştirmek istiyorlardı.” sözünü kullanmıştı.
KATALONYA PARLAMENTOSUNUN ESKİ DİVAN ÜYELERİ YARGILANACAK
Bu ortada Katalonya Adalet Yüksek Mahkemesi (TSJC), 27 Ekim 2017’de Katalonya parlamentosunda ilan edilen tek taraflı bağımsızlık kararının okunması sırasında Divan Heyeti üyesi 5 eski milletvekili ve çok sol görüşlü Halk Birliği Adaylığı (CUP) partisinden eski milletvekili Mireia Boya’nın 19-22 Kasım’da “devletin kurumlarına karşı itaatsizlik” hatasından yargılanacaklarını açıkladı.
Katalonya Özerk Hükümet Lideri Quim Torra ise 28 Nisan’daki genel seçimler öncesinde, Yüksek Seçim Şurasının talimatına karşın Katalonya’daki resmi kurumların binalarına asılan ve yargılanan Katalanlara takviye veren pankart ve sembolleri kaldırmayı reddettiği için 18 Kasım’da mahkemeye çıkacak.
KATALONYA SIKINTISININ SÜRECİ
İspanya’nın doğusunda bulunan ve en değerli kentleri Barselona, Girona, Leida ve Tarragona olan 7,6 milyon nüfuslu Katalonya, ülkenin gayrisafi ulusal hasılasının yüzde 19’unu karşılıyor.
Katalonya özerk idare bölgesinde bağımsızlık yanlısı teşebbüslerde son yıllarda görülen artışın en değerli sebebi, 2006 yılında devrin sosyalist hükümetinin teşebbüsleriyle Katalonya’ya tanınan genişletilmiş özerlik haklarının 2010 yılında Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi oldu.
Katalanlar, Anayasa Mahkemesinin iptal kararını protesto etmek için birinci büyük gösteriyi Haziran 2010’da Barselona’da yaparken daha sonraki tarihlerde bu şovlar Katalan ulusal bayramı (Diada) olan her 11 Eylül’de tekrarlandı.
Ayrılıkçı Katalan siyasetçiler, bağımsızlık referandumuna yönelik birinci teşebbüsünü 9 Kasım 2014’de yapmıştı. Anayasa Mahkemesinin iptal kararına karşın gerçekleştirilen ve iştirakin yüzde 37’de kaldığı halk oylamasında yüzde 80 “bağımsız bir Katalonya’ya” “evet” demişti.
Söz konusu halk oylamasının, yasa dışı olmasına karşın gerçekleştirilmesinden ötürü periyodun Katalonya Özerk Hükümet Lideri Artur Mas ve iki Katalan bakana 2 yıla kadar kamu vazifesinden men cezası verilmişti.
Ayrılıkçı siyasi partilerin koalisyonundan oluşan Katalan hükümetinin İspanyol devletine meydan okuyan ikinci bağımsızlık yanlısı teşebbüsü ise 1 Ekim 2017’de oldu.
İspanya Anayasa Mahkemesi tarafından yasa dışı ilan edilmesine karşın 1 Ekim 2017 tarihinde Katalonya’da yapılan bağımsızlık referandumuna iştirak yüzde 43 olurken oy kullananların yüzde 90’ı bağımsızlığa “evet” dedi.
Katalonya parlamentosu, 27 Ekim 2017’de de tek taraflı bağımsızlık deklarasyonunu kabul etmişti.
Bunun üzerine Senato’dan çıkan onayla devrin sağ görüşlü hükümeti Anayasanın 155. unsurunu yürürlüğe koyup, 27 Ekim 2017’de Katalonya’nın özerklik haklarını askıya alarak merkezi hükümete devretmişti.
Katalonya’da mahallî seçimler yapıldıktan sonra 155. husus 2 Haziran 2018’de sona erdirilip Katalonya’ya özerk idare hakkı geri verilmişti.
Katalan parlamentosunda çıkarılan bağımsızlık yanlısı yasalar da olduğu üzere 2014 ve 2017’deki referandumlar ve tek taraflı bağımsızlık deklarasyonu da Anayasa Mahkemesi tarafından anayasaya ters olduğu gerekçesiyle iptal edilip büsbütün geçersiz sayılmıştı.
Yasa dışı olan referandumu organize etmekten ise 12 Katalan siyasetçi ve sivil toplum örgütü başkanı 12 Şubat-12 Haziran tarihlerinde Madrid’deki Yüksek Mahkemede yargılandı.
Davada yargılanan tutuklu 9 ve özgür 3 sanık hakkında “anayasal nizamı kısmen ya da büsbütün şiddet yoluyla yıkmak”, “kanunun uygulanmasına mahzur olmak”, “devlet kurumlarına itaatsizlik” ve “kamu malını berbata kullanmak” cürümlerinden 7 ila 25 yıl mahpus cezaları isteniyor.
Yüksek Mahkemenin en geç ekim sonuna kadar kararını açıklaması bekleniyor.
İspanya’da 28 Nisan erken genel seçimi ve 26 Mayıs lokal seçimlerinde, tutuklu sanıklardan 4’ü milletvekili, 1’i senatör, 1’i de belediye meclis üyesi seçilse de davadan ötürü bu hakları dondurulmuştu.
Diğer yandan İspanya’da haklarında arama ve tutuklama buyruğu bulunan eski Katalonya özerk idare hükümeti lideri Carles Puigdemont’un da ortalarında olduğu 5 Katalan siyasetçi yaklaşık iki yıldır ülke dışında yaşıyor.
Puigdemont ve Antoni Comin 26 Mayıs’taki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde parlamenter seçilmesine karşın haklarındaki tutuklama kararından ötürü İspanya’ya gelerek mazbatalarını almamışlar ve Avrupa parlamenteri olamamışlardı.