Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Sıhhat Uygulama ve Araştırma Merkezi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Füsun Cömert, Çaycuma ilçesinde konserve tüketen bir çiftin “clostridium botulinum” bakterisi hasebiyle zehirlenmesi sonrası güvenlik ikazında bulunarak “Gerek sanayi gerekse konut tipi konserveler tüketilmeden kapaklarının denetim edilmesi kıymetli.” dedi.
Prof. Dr. Füsun Cömert, “clostridium botulinum” bakterisinin tabiatta yaygın görülmeyen bakteri olduğunu ve tabiatı gereği oksijenli ortamlarda bulunamayan, bu nedenle de kapalı ortamları seven bir mikroorganizma olduğunu söyledi.
Kapalı bir ortamda mikroorganizmanın kendisi için uygun bir çoğalma ortamı bulduğunda, çoğalarak toksin (kimi canlı organizmada görülen zehir) üretmeye başladığını belirten Cömert, “Aslında clostridium botulinum besin zehirlenmesi olarak bilinen bir klinik form olan botulismusa neden olmasına karşın hastanın kliniği sindirim sistemiyle alakalı değil, hudut sistemi üzerinde toksinin tesirinin olması nedeniyle ortaya çıkıyor.” dedi.
TOKSİN FELÇ TABLOSUNA YOL AÇABİLİYOR
Bu bakterinin insanlarda iki farklı yaş kümesinde ortaya çıktığını ve bunlardan birinin bebeklik devri olduğunu anlatan Cömert, şöyle devam etti:
“Toksinin tesiri, hudut kas kavşağında kasların kasılmasını sağlayan birtakım moleküllerin salınımını engellemekte ve bu nedenle de kaslar kasılamıyor. Kasılamayınca da bizim felç dediğimiz bir tablo ortaya çıkıyor. Biz bunu bebeklerde ağlama zayıflığı, kabızlık halinde görüyoruz. Toksinin üretiminin artmasına bağlı olarak da uykuda ani vefat biçiminde görülmekte.”
Cömert, bebeklerde uykuda görülen ani vefatın en kıymetli nedenlerinden birinin clostridium botulinum bakterisi olduğunu aktardı.
“BİLİNEN EN ZEHİRLİ TOKSİNLERDEN BİRİ”
“Erişkinlerde çoklukla besin üzerinde mikroorganizmanın çoğalarak ürettiği toksinin dışarıdan alınmasıyla ortaya çıkıyor. Bu da ekseriyetle konserveler, kapalı ve oksijensiz ortamlar mikroorganizmanın ürediği yerler.” diyen Cömert, şunları kaydetti:
“Bunların tüketilmesinden sonra 18-36 saat üzere bir kuluçka devrinin akabinde birinci evvel küçük kaslar, çizgili kasları etkilediği için, yüz ve yutkunma kasları, çift görme, kısık ses akabinde kabızlık ve daha büyük kasların tutulmasına bağlı olarak güçsüzlük ve en sonunda diyafram kasının felcine bağlı olarak teneffüs yetmezliği formunda görülüyor. Hastayı vefata götüren tablo da bu. Bilinen en zehirli toksinlerden bir tanesi.”
KONSERVE ÜRETİMİNE DİKKAT EDİLMESİ GEREKİYOR
Bilhassa mesken üretimi konservelerin uygun sistemle hazırlanması gerektiğini vurgulayan Cömert, şu ihtarları lisana getirdi:
“Konserve yapılacak olan kavanozların üretim öncesinde kaynatılması, konserve yapıldıktan sonra da bunların basınçlı bir ortamda, düdüklü tencere üzere bir ortamda bir mühlet ısıtılarak bakterinin sporlarının yok edilmeye çalışılması gerekiyor. Gerek sanayi gerekse konut tipi konserveler tüketilmeden kapaklarının denetim edilmesi değerli. Kapaklarda bombeleşme olması, içinde bakterinin üreyip burada bir metabolizma gösterdiğini, bir gaz oluşturduğunun tabiri. Bunların mutlaka imha edilmesi gerekiyor. Birebir vakitte toksin 80 santigrat derecede 10 dakika üzere bir mühlet tutularak etkisiz hale getirilebilmekte. O nedenle konservelerin tüketilmeden evvel 10 dakika kaynatılması korunma manasında bedelli.”