Marteniçka, 1 Mart’tan başlayarak martın sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bir süstür. Baharın gelişi münasebetiyle klasik Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar.
Çok eskilere dayanan Baba Marta, Bulgaristan’a has bir gelenektir. Bu günde Bulgarlar yakınlarına ve arkadaşlarına “marteniçka” olarak isimlendirilen sembolleri, yıl uzunluğu sıhhat ve güç dileğiyle armağan ederler. Adete nazaran, marteniçkalar kırlangıç yahut leylek görünceye kadar taşınırlar.
Bu bayram Bulgarcada “Çestita Baba Marta!” halinde kutlanır. Baba Marta-Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bu takılar, meyve ağaçlarına, meskenlere, konut hayvanlarına da takılırlar. Bu biçimde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulur.
İlk marteniçkalar, öbür takı ve ayrıntılar kullanmadan, yalnızca kırmızı beyaz ipliklerden yapılırmış ve nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırmış. Birtakım bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz sicime altın yahut gümüş para bağlanırmış, bu da hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırmış.
MARTENİÇKA İPLERİNİN MANASI NE?
Otantik bir sanat niteliğinde olan halkın hoşluk ve estetik duygusu daha geç devirlerde marteniçkalarda da kendini gösterir. Evvelce kırmızı-beyaz yünden yapılan marteniçkalara, püskül, top, insan üzere değişik biçimler verilir.
Marteniçkaların gelmiş geçmiş tarihinde en değerli yere sahip olan formlar ise; “Pijo ve Penda” ismiyle bilinen kırmızı ve beyaz ipten yapılmış kuklalardır.
Marteniçkalarda kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sıhhat ve gücü temsil eder.
MARTENİÇKALAR NE VAKİT ÇIKARILIR?
Mart ayının sonuna gelinmesiyle birlikte, marteniçkaların ne vakit çıkarılacağı merak ediliyor.
Martın başından itibaren takılmaya başlanan marteniçkalar, ayın son günü bitiminde çıkarılır.