Beynin yapısını yahut işleyişini etkileyen ve birtakım hudut sistemi meselelerinden kaynaklandığı düşünülen Otizm Spektrum Bozukluğu (OBS), “Diğerleriyle irtibat kurmayı zorlaştıran ve engelleyen bir beyin bozukluğu” olarak tanımlanıyor. Her toplumda, her coğrafyada, her ırkta ve her ailede rastlanabilen otizmin, kesin bir tedavisi yok ve ekseriyetle hayat uzunluğu sürüyor.
Erkeklerde kızlara oranla 3-4 kat fazla görülen otizmin bu nedenle erken periyotta denetim altına alınması, hem otizmli bireyin ömür kalitesi ve hayat karşısındaki duruşu hem de ailesi açısından son derece değerli.
Otizmi tespit edecek tıbbi bir test bulunmuyor, yalnızca klinik muayene ile teşhis edilebiliyor. Bu nedenle çocukta otizmi düşündürecek belirtilerin çok düzgün gözlenmesi, âlâ tahlil edilerek, vakit kaybetmeden bir çocuk ve ergen psikoloğu yahut psikiyatristine başvurulması, otizm belirtilerinin büsbütün düzelmesinde ve tedavinin başarılı olmasında çok değerli rol oynuyor.
ÇOCUĞUN GÖZ TEMASINDAN KAÇINMASI KIYMETLİ BİR SİNYAL!
Otizmi düşündürecek en kıymetli işaretler ise çocuğun göz temasından kaçınması, ismi söylendiğinde reaksiyon vermemesi, besbelli derecede tekrarlayıcı hareketler yapması. Bireyden bireye farklılık göstermekle birlikte; güldürülmeye çalışıldığında çocuğun gülmemesi, dönen objelere karşı çok ilgi duyması, el sallamaması, öpücük göndermemesi, daima sallanması yahut parmak uçlarında yürümesi, konuşmada akranlarının gerisinde olması, gözlerinin bir şeye takılıp kalması da otizmi düşündürecek belirtiler ortasında yer alıyor.
2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü nedeniyle Otizm Spektrum Bozukluğuna (OSB) dikkat çeken Psikolog Dr. Ferahim Yeşilyurt, “Önceden bu tarif yerine, ‘yaygın gelişimsel bozukluk’ denilirdi. Bu çocuklar çoklukla göz teması kurmazlar. Onunla konuşmaya çalıştığınızda sizinle bağlantı kurmaya çalışmaz, söylediklerinize, güya duymuyormuş üzere kayıtsız davranabilirler. Kimi sözleri tekrarlayıcı biçimde kullanırlar, sallanma, çırpınma üzere tekrarlayıcı davranışları gözlenir” diyor.
HANGİ AYDA YAHUT YAŞTA HANGİ DAVRANIŞ OTİZMİ DÜŞÜNDÜRMELİ?
Psikolog Ferahim Yeşilyurt, hangi ayda hangi davranışın otizmi düşündürmesi gerektiğini şöyle açıklıyor:
“1,5 yaşından sonra bağlantı problemlerine neden olan davranışların gözlenmesi sonucu bir farklılık göze çarpar ve aileler bir tedavi arayışına yönelirler. 1,5 yaş -2 yaş ortası teşhis konulabilmektedir. Çoklukla 9. ayda bebeğiniz hiçbir ses çıkarmıyorsa, anne babası ile bağlantı kurmaya çabalamıyorsa, 1 yaşına geldiğinde kendi ismi söylendiğinde dönüp bakmıyorsa 16 aylıkken tek bir tane bile manalı söz söyleyemiyorsa otizmden şüphelenmek gerekir.”
Ortalama olarak her 100 -150 çocuktan birinde otizm spektrum bozukluğu görüldüğünü tabir eden Dr. Yeşilyurt, İngiltere’de 47 yaşında otizm teşhisi konan bir kadının sorulması üzerine, otizmin sonradan ortaya çıkan bir sorun olmadığını belirtiyor, “Ancak teşhisinde geç kalınmış olabilir” diye konuşuyor.
“KİŞİYE ÖZEL EĞİTİM SEANSLARI AVANTAJ SAĞLIYOR”
Aile yaklaşımının, otizm belirtilerinin düzelmesindeki değerine vurgu yapan Yeşilyurt, tedavide şahsa özel olarak hazırlanmış eğitim seanslarına vurgu yapıyor ve tedavi yaklaşımları konusunda şunları söylüyor:
“Otizmle ilgili şimdi mucize bir tedavi yaklaşımına sahip değiliz yani bir ameliyat ya da ilaç tedavisi bulunmuyor. Eşlik eden ek problemlerde örneğin hiperaktivite, depresyon üzere problemlere karşı ilaç tedavisi kullanılabiliyor. Otizmin tedavisinde özel eğitim çalışmalarından faydalanılıyor. Bu özel eğitim seansları çocuğun yaşına, bağlantı marifetlerine, zeka seviyesine nazaran farklılık göstermektedir. Alternatif metotlar ortasında hayvanlardan takviye alma üzere birçok metot denenmektedir.”
OTİZMLİ ÇOCUĞUN HAYATINDA BÜYÜK FARK YARATMAK MÜMKÜN!
Dr. Ferahim Yeşilyurt, çocuklarının gelişimi ile ilgili bir farklılık gözlemleyen ya da belirtilerden rastgele birinin çocuklarında bulunduğunu düşünen ebeveynlerin hangi yaşta olursa olsun vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması gerektiğine vurgu yapıyor. Böylelikle, otizmli çocukların hayatlarında büyük fark yaratmanın, hayat kalitelerini artırmanın, sağlıklı gelişim gösteren yaşıtlarıyla birlikte birebir okulda okuyacak düzeye gelmelerinin mümkün olabileceğinin altını çiziyor.