Önlenebilir hastalık ve mevt nedenleri ortasında birinci sırada yer alan global tütün salgını, dünyada her yıl 7 milyondan fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden oluyor.
Sigara dumanında 5 bin 300’den fazla kimyasal unsur bulunduğu, her yıl 1,8 milyon bireye akciğer kanseri tanısı konulduğu, 1,6 milyon kişinin de hastalığa bağlı hayatını yitirdiği belirtiliyor.
Bu nedenle hem hastalık riskinin önlenmesi hem de sağlıklı jenerasyonların yetiştirilebilmesi gayesiyle tütünle uğraş çalışmaları yürütülüyor.
Kanser üzere pek çok kronik rahatsızlık, kalp damar hastalıkları ve bunlara bağlı sıhhat ile hayat kayıplarının önlenebilmesi, bu kronik hastalıklara yönelik sıhhat harcamalarının ve iş gücü kayıplarının azalması, buna bağlı ülke iktisadına katkı sağlanabilmesi maksadıyla Türkiye’de de tütünle gayret çalışmaları kararlılıkla sürdürülüyor.
Bu kapsamda, Türkiye’de tütünle uğraş alanında yürütülen çalışmalarda, çocuk ve gençler başta olmak üzere toplumun tamamının tütün dumanından pasif maruziyetinin önlenmesi büyük ehemmiyet taşıyor.
İHBARLARA YÖNELİK DE KONTROLLER YAPILIYOR
Sağlık Bakanlığı yetkililerinden alınan bilgiye nazaran, “sigara dumanına maruz kalma” biçiminde tabir edilen “pasif maruziyet (ikinci el maruziyet)”, kişinin sigara içmese bile dumanından ağır etkilenmesi olarak tanımlanıyor.
İkinci el sigara dumanı, lösemi, lenfoma, santral hudut sitemi tümörleri ve karaciğer kanserine neden oluyor. Araştırmalara nazaran, pasif maruziyet de akciğer kanseri riskini artırıyor.
Türkiye’de bu kapsamda yürütülen çalışmalar doğrultusunda, vatandaşların tütün dumanından pasif maruziyetini önlemek ve pak hava soluma hakkını korumak gayesiyle, 4207 sayılı Kanun kapsamında tütün eserlerinin kullanımının yasak olduğu yerlere yönelik ülke genelinde yaklaşık bin 500 kontrol takımıyla 7 gün 24 saat aslına nazaran denetim yapılıyor.
Rutin kontrollerin yanı sıra “Alo 184 Sıhhat Bakanlığı İrtibat Merkezi Tütün İhbar Hattı” ve “Yeşil Dedektör” taşınabilir uygulaması üzerinden gelen ihbarlara yönelik kontroller sürdürülüyor.
Ekiplerce, kanunun tüm kararlarıyla yürürlüğe girdiği 19 Temmuz 2009’dan bu yana Türkiye genelinde 22 milyon 852 bin 971 kontrol yapıldı.
SIGARAYI BIRAKMAK İSTEYENLERE “KARARLILIK VE BAĞIMLILIK TESTİ”
Öte yandan, yürütülen müdafaa ve tedbire çalışmalarının yanı sıra tütün eseri kullanımını bırakmak isteyenlere “Alo 171 Sigara Bırakma Müşavere Hattı” ve sigara bırakma poliklinikleri aracılığıyla takviye sağlanıyor.
Bu kapsamda 27 Ekim 2010’da hizmete açılan hatta 7 gün 24 saat, sigara bırakma konusunda uzman danışmanlar tarafından takviye sağlanarak, günlük ortalama 4-5 bin ortası davet cevaplanıyor.
Ayrıca internet sitesi üzerinden takviye almak isteyen bireyler “alo171.saglik.gov.tr web” adresinden birçok hizmete ulaşabiliyor. Site üzerinden sigara bırakma takvimi oluşturabiliyor, sigaranın bütçeye verdiği yük hesaplanabiliyor, kararlılık ve bağımlılık testi uygulanabiliyor.
Site, hizmete açıldığı tarihten 30 Haziran 2019’a kadar 3 milyon 988 bin 205 kişi tarafından ziyaret edildi.
GERI ÖDEME KAPSAMINDA OLMAYAN İLAÇLAR DA FİYATSIZ TEMİN EDİLİYOR
Bunun yanı sıra toplumu, tütün eserlerinin zararlarına ait bilgilendirmek, yürütülen çalışmaları kamuoyuyla paylaşmak için “havanikoru.saglik.gov.tr” web sitesi hizmet veriyor. Site, bugüne kadar 1 milyon 682 bin 411 kişi tarafından ziyaret edildi.
Türkiye genelinde 502 sigara bırakma polikliniğinde 750 tabip misyon alıyor. Polikliniklerde bugüne kadar 2 milyon 522 bin 904 bireye hizmet verildi.
Sigara bırakma tedavisinde kullanılan, Türkiye’de geri ödeme kapsamında olmayan ilaçlar da sigara bırakma polikliniklerinde tabipler tarafından uygun görülen hastalara fiyatsız temin ediliyor.