Sudan‘da Askeri Geçiş Kurulu (AGK) ile sivil muhalif koalisyon Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) tarafından imzalanan anayasal bildiri için 17 Ağustos’ta resmi imza merasimi yapılacak.
Tarafların üzerinde uzlaştıkları bildiri, Afrika Birliği ve Etiyopya’nın arabuluculuğunda başşehir Hartum’daki Sadaka (Dostluk) Kongre ve Toplantı Merkezi’nde düzenlenen merasimde, ÖDBG Sözcüsü Ahmed er-Rabi ile AGK Lider Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu tarafından imza altına alındı.
Törene, askeri kurul ve muhalefet üyelerinin yanı sıra Afrika Birliği ve Etiyopya’dan temsilciler katıldı.
AGK Lider Yardımcısı Muhammed Hamdan Dakalu, uzlaşmanın “kazanan ve kaybedenin olmadığı” anlayışıyla formüle edildiğini belirterek, “Ülke tarihinde temelinde çatışma olan güç bir devri geride bıraktık. Mutabakat, vatandaşlar için en yüksek memnuniyet derecesine ulaştı. Sudan halkına karşı hata işleyenler cezasını çekene kadar bize rahat yok.” sözünü kullandı.
Afrika Birliği Sudan Özel Temsilcisi ve arabulucu Muhammed Hasan Lebat, Sudan için tarihi bir güne tanıklık ettiklerini belirtti.
Muhalefet ismine konuşan Sudan Kongre Partisi önderi Ömer ed-Digair, anayasal bildirinin “fakir, evsiz ve yerlerinden edilmişlere hediye” olduğunu belirttiği konuşmasını zahmetle tamamladı.
Etiyopya’nın Sudan Temsilcisi Mahmut Dirir, Sudan’ın isminin “terörü destekleyen devletler listesi”nden çıkartılması başta olmak üzere her türlü bahiste takviyeye hazır olduklarını bildirdi.
RESMİ İMZA MERASİMİ 17 AĞUSTOS’TA
Müzakere heyeti kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran, anayasal bildiri için resmi imza merasimi 17 Ağustos’ta yapılacak. Merasime bölge ülkelerinin yanı sıra Afrika ve Orta Doğu’dan çok sayıda önderin katılması bekleniyor.
Törenden bir gün sonra AGK lağvedilip, Devlet Başkanlığı Kurulu oluşturulacak. 6 sivil, 5 asker üyeden oluşacak kurul, 19 Ağustos’ta yemin ederek misyonuna başlayacak.
Yeni kurul tarafından 20 Ağustos’ta atanacak başbakan, sonraki gün kurul ve yargıtay lideri önünde yemin edecek.
Kabine üyelerinin 28 Ağustos’ta açıklanması, kurulun onayının akabinde 31 Ağustos’ta da yemin ederek çalışmalarına başlaması bekleniyor.
1 Eylül’de Devlet Başkanlığı Kurulu ile kabinenin birinci toplantısını yapması öngörülüyor.
GEÇİŞ DEVRİNİN EN KIYMETLİ GÜNDEM MADDELERİ
Barışın sağlanması, eski rejimin sembol isimlerinin yargılanması, yasal ıslahatlar yapılması, devlet kurumlarının, yargı ve ordunun tekrar yapılandırılması ve ekonomik durumun uygunlaştırılması geçiş periyodunun en kıymetli gündem unsurları ortasında yer alıyor.
Ordu karargahı önünde sivil hükümete geçilmesi talebiyle demokrasi nöbeti tutan sivillere yönelik 3 Haziran’da gerçekleştirilen ve 100’ün üzerinde eylemcinin hayatını kaybettiği olaylarla ilgili bağımsız soruşturma kurulu kurulacak.
3 yıl 3 ay sürecek geçiş periyodunda kurula 21 ay asker, 18 ay bir sivil başkanlık edecek.
Geçiş periyodunun akabinde seçimlere gidilecek ve asker idaresi büsbütün sivillere devredecek.
BAŞBAKANI ÖDBG BELİRLEYECEK
Ülke, süreksiz devlet başkanlığı kurulu, hükümet ve parlamento tarafından yönetilecek. Devleti temsil makamı olan kurulun hudutlu yürütme yetkileri bulunacak. Devlet yönetiminde yürütmeyi kabine üstlenecek.
Başbakan tarafından atanacak ve kurulun yetkilendireceği bakanlar heyeti 20 kişi olacak. Başbakanı, ÖDBG belirleyecek fakat kurulun onayı alınacak. Kanunları çıkarmak, hükümeti denetlemek, mutabakatları imzalamak ve savaş ilanı parlamentonun vazifeleri ortasında yer alacak.
Devlet Başkanlığı Kurulu, başbakan ve bakanlar şurasının belirlenmesinin akabinde üç ayda parlamento oluşturulacak.
Meclisin yüzde 67’si ÖDBG üyelerinden oluşacak, 300 sandalyeli Mecliste boş koltuklar ise ihtilale katılıp, 1 Ocak’taki Özgürlük ve Değişim Bildirgesi’ne imza atmayan, eski rejimle irtibatlı olmayan kümelere tahsis edilecek.
POLİS TEŞKİLATI, KABİNEYE BAĞLI ÇALIŞACAK
İdari yapıda da değişikliklere gidilebilecek. Halihazırda 18 eyaletin bulunduğu, bölgesel hükümet sisteminin işlediği idare yapısından vilayet idaresine geçilebilecek.
Barış, hudut, seçim, anayasa, bayan, adalet ve toplum, yolsuzlukla gayret ve insan hakları üzere 11 bağımsız komite kurulacak.
Göstericileri öldürmekle suçlanan AGK Lider Yardımcısı Dakalu liderliğindeki “Hızlı Dayanak Kuvvetleri” isimli milis gücü, kurulun kontrolünde orduya bağlı olacak.
Yeni ismiyle “Genel İstihbarat” ünitesi, geçiş kurulu ve yürütmenin başı bakanlar şurasına tabi olurken, polis teşkilatı ise kabineye bağlı çalışacak.
Savunma ve İçişleri bakanları, kurulun askeri kanadınca seçilecek.
İkili vatandaşlığı bulunanlar, devlet başkanlığı kurulu üyesi olamayacak lakin kabinede vazife alabilecek.
SOKAKLARDA KUTLAMALAR YAPILDI
Aylardır süren siyasi krizin akabinde varılan uzlaşı, Sudan sokaklarında sevinçle karşılandı. İmzaların atıldığı merkezin etrafı başta olmak üzere, başşehrin birçok bölgesinde halk bayraklarla sokaklara çıkıp muahedeyi kutladı.
ÖN MUAHEDE 17 TEMMUZ’DA İMZALANMIŞTI
Eski Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir’in kemer sıkma siyasetlerine reaksiyonların ülke genelinde rejim aksiliğine dönüşmesi ve 11 Nisan’da askeri darbeyle idarenin devrilmesi sonucu otorite krizinin yaşandığı Sudan’da aylardır asker ve sivil muhalif koalisyon müzakere yürütüyordu.
Görüşmeler, göstericilere uygulanan şiddet ve inanç sorunu nedeniyle vakit zaman kesintiye uğrasa da taraflar, 17 Temmuz’da geçiş idaresinin ayrıntılarının formlandığı, demokrasiye geçişte kıymetli bir adımı oluşturan ön mutabakat niteliğindeki “siyasi bildiriyi” imzalamıştı.