Troya Müzesi’ndeki işçi hazineleri ilgi çekiyor

Çanakkale merkeze bağlı Tevfikiye köyü sonlarında, her yıl yüz binlerce turistin ağırlandığı, 5 bin 500 yıllık Troya Ören Yeri‘ne geçen yıl müze yapıldı. Troya Müzesi‘nde sergilenen yapıtlara, ziyaretçiler ilgi gösterdi.

Müzenin en çok dikkat çeken ve gezilen kısmı ise taban kattaki faklı antik kentlerde ortaya çıkarılan altın yapıtların sergilendiği yer oldu.

Alman arkeolog Heinrich Schliemann’ın kazı yaptığı periyotta, antik kentte çalışan Kalafat ve İntepeki Rum köylülerinin gizlice yaptığı hafriyatlarda bulup, yanlarında götürdükleri altın takıların, Troya’dan kaçırılan birinci hazineler olduğu ve ‘işçi hazineleri‘ olarak da bilindiği belirtiliyor. Eserler ortasında, hazineyi kaçıran çalışanın karısının, paskalya merasimi için taktığı küpeler de yer alıyor.

“TROYA HAZİNELERİNİN BİR KISMI, ÇIKTIĞI TOPRAKLARA DÖNDÜ”

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi ve Troya Hafriyat Lideri Prof. Dr. Rüstem Aslan, Heinrich Schliemann’ın Troya’yı 1870’ten mevt yılı olan 1890’a kadar kazdığını bildiklerini söyledi. Schliemann’ın, kazıların bilhassa birinci devrinde çıkardığı hazineleri Osmanlı Devleti toprakları dışına kaçırdığını belirten Prof. Dr. Aslan, şunları söyledi:

“Heinrich Schliemann, bilindiği üzere 1873 yılında bulduğu, kazara ‘Priamos hazinesi’ olarak isimlendirdiği hazineyi kaçırmış ve bunun üzerine Osmanlı Devleti’nce başlatılan, Atina’da 8-10 ay devam eden dava sürecinin gerçekleştiğini biliyoruz. Fakat Schliemann’ın bulup kaçırdığı hazinelerin dışında Troya’da yine işçilerin gizlice yaptığı kazılardan çıkardığı hazineler de kelam konusu.

1873 yılında Schliemann hafriyatları başlamadan önce kış aylarında Rum köyü olan Kalafat ve İntepe’den gelen Rum emekçiler bilinmeyen kası yaparak bir hazine buldu. Kalafat köyünde paskalya merasiminde bir emekçinin karısının bu takıları takması üzerine yapılan ihbar sonucu jandarmanın 1873 yılında hazinelere el koyduğunu biliyoruz. Bir kısmın da İntepe’deki bir kuyumcuda eritilirken jandarmanın baskınıyla yakalandığını bilmekteyiz.

Literatürde ‘işçi hazinesi’ olarak isimlendirilen bu hazine, Troya Müzesi’nin açılışına kadar İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde sergilenmekteydi. Kelam konusu bu eserler baktığımızda işçiliğinin Troya’da yapıldığını biliyoruz. Burada bilhassa Troya hazinelerinin bir kısmının çıktığı topraklara geri döndüğünü söyleyebiliriz. Bu hazinler M.Ö. yaklaşık 2 bin 500’ler yani günümüzden 4 bin 500 yıl öncesine tarihlenmektedir. Personellerin, Schliemann kazılarından evvel gizlice kazıp çıkarması nedeniyle Arkeoloji literatüründe ‘işçi hazinesi’ olarak geçmektedir”

“BÜYÜK KISMI MOSKOVA'DAKİ PUŞKİN MÜZESİ'NDE”

Büyük çaplı birinci hazineleri Schliemann’ın 1873 yılının Mayıs ayında çıkarıp, kaçırdığını kaydeden Prof. Dr. Aslan, “Öncesinde tahminen şunu da söyleyebiliriz. Emekçilerin kapalı olarak kazıp, kaçırdığı birinci Troya hazineleri olarak da bu buluntuları tanımlamak mümkündür. Schliemann’ın kaçırdığı hazineler, Osmanlı Devleti’nin topraklarından kaçırılan hazineleri almak için başlattığı birinci mahkeme süreci olan Atina mahkeme süreci sonrasında 1 sene günümüzdeki British Müzesi’nde sergilendi.

Daha sonra Schliemann tüm buluntuları Berlin Müzesi’ne sergilenmek üzere veriyor. 2’nci Dünya Savaşı’nda ise hazinelerin Rus askerler tarafından Moskova’daki Puşkin Müzesi’ne taşındığını biliyoruz. Hazineler 8- 9 bin modül. Bunların büyük bir kısmının 1995 yılından itibaren Moskova’daki Puşkin Müzesi’nde sergilendiğini bilmekteyiz” dedi.