Amerikan Daily Beast haber sitesinde yer alan ve ismi açıklanmayan bahisle ilgili dört kaynağa dayandırılan habere nazaran, Trump, iki hafta evvel Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la görüşmesinde, Avrupa’nın nükleer muahedeyi korumak için İran’a sunduğu 15 milyar dolarlık kredi ya da petrol yaptırımlarının hafifletilmesi tekliflerini reddetmedi.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo dahil bakanlık yetkililerinin de Macron’un tekliflerine açık olduğunu aktaran kaynaklar, Trump’ın yaptırımlar nedeniyle İran’ın satamadığı petrole karşılık Avrupa ülkeleri tarafından Tahran’a 15 milyar dolar kredi sağlanması teklifini kabul etmesinin ya da yaptırımları hafifletme kararı almasının beklendiğini belirtti.
AVRUPA’NIN NÜKLEER MUAHEDEYİ MÜDAFAA ÇABALARI
Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile ABD Lideri Trump, ağustos sonunda Fransa’nın Biarritz kasabasında düzenlenen G7 Tepesi sırasında bir ortaya geldi.
Macron tıpkı vakitte İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’i de Biarritz’e davet etti ve nükleer muahedeyi görüştü. Macron’un Trump’a İran petrolüne yönelik yaptırımları hafifletme davetinde bulunduğuna yönelik savlar da o periyot medyada yer aldı.
Fransa ayrıyeten, İran’ın nükleer mutabakata tam olarak uyması karşılığında ABD’nin de onaylaması halinde Tahran’a yaptırımlar nedeniyle satamadığı petrole karşılık yıl sonuna kadar 15 milyar dolar kredi sağlama teklifinde bulundu.
Trump idaresi, 8 Mayıs 2018’de, 2015’te İran’la imzalanan nükleer muahededen İran’ın balistik füze ve bölgesel faaliyetlerini de kapsayan yeni bir muahedeye varabilmek için çekildiğini açıklamıştı. Sonrasında Tahran idaresinin petrol ihracatını maksat alan yaptırımları uygulamaya koyan ABD’nin yaptırımları nedeniyle Japonya, Güney Kore ve Avrupa ülkeleri İran’dan petrol ihracatını büsbütün sonlandırmıştı.
İran, mutabakatın tarafı BM Güvenlik Kurulu üyeleri ve Almanya’dan mutabakatın korunmasını istemiş lakin beklentisi karşılanmamıştı. Bunun üzerine Tahran idaresi, 8 Mayıs’ta mutabakattaki taahhütlerini azaltma sürecine gideceğini açıklamış ve bu kapsamda mutabakatta belirtilen uranyum stok ölçüsünü 1 Temmuz’da, zenginleştirilmiş uranyum limitini ise 8 Temmuz’da aştığını duyurmuştu.
İran son olarak 7 Eylül’de mutabakattaki taahhütlerini azaltma kararının üçüncü basamağında uranyumu yüzde 20’den fazla zenginleştirme kapasitesine sahip gelişmiş santrifüjler kullanacaklarını açıklamıştı.
TRUMP’IN MANEVÎ İLE GÖRÜŞME PLANLARI
ABD Lideri Trump, İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî ile görüşmek istediğini her fırsatta lisana getirirken Manevî, yaptırımlar kaldırılmadan rastgele bir görüşmenin kelam konusu olamayacağını belirtiyor.
İran aykırılığıyla bilinen Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’u misyondan alan Trump, dün yaptığı bir konuşmada, İran’a yaptırımları kaldırıp kaldırmayacakları konusunda, “Ne olacağını göreceğiz.” demişti.
Trump’ın bu ay New York’ta toplanacak Birleşmiş Milletler Genel Şurası sırasında Manevî ile görüşmeye yer hazırlamak için Bolton’ı vazifeden aldığı yorumları yapılıyor. İran önderi Ayetullah Ali Hamaney ise Trump idaresiyle her seviyede görüşmeyi yasaklamıştı.