Türkiye Varlık Fonu Genel Müdürü Zafer Sönmez, NTV Ankara İstihbarat Şefi Ahmet Ergen’in sorularını yanıtladı.
Varlık Fonu’nun neden kurulduğuna ait tartışmalar hakkında kıymetlendirme yapan Sönmez şunları söyledi:
“Bu bahiste yanlış bir algı var. Yalnızca cari fazla veren ülkelerde varlık fonu olur algısı yanlışsız değil. Dünyada 80’in üzerinde varlık fonu var. Kıymetli olan fonun kaynağı. Fonun kaynağı petrol fazlası, ihracat fazlası, cari fazla olabilir. Bir de farklı bir model olan varlığa dayalı kalkınma fonu var. Bunun dünyada birkaç tane örneği var. Türkiye’deki model varlığa dayalı kalkınma fonudur. Kıymet yaratımına odaklı bir model.
Biz günlük faaliyetin içinde değiliz. Şirketlerin yaratacağı kıymete nasıl katkıda bulunabiliriz, onun peşindeyiz. Varlık Fonu bir uzmanlık getiriyor. Bazen bir katalizör gerekiyor. Fon stratejik gayelere katkı sağlamayı hedefliyor. İtalya’nın varlık fonunun genel müdürüyle görüştüm. Büyük bir takımları yok ancak iştiraklerine tamamlayıcı bir işlev görürler. Varlık Fonu’nun takımı şu anda 40-50 kişi civarında. Şu anki takımımızı organik bir halde büyütüyoruz. Aşikâr bir plan dahilinde büyüdüğümüz için önümüzü görerek her gün bir tuğla koyarak duvarı örmeye çalışıyoruz.”
“ŞİRKET PAYLARININ REHİN VERİLMESİ KELAM KONUSU DEĞİL”
Varlık Fonu bünyesindeki şirket paylarının rehin verilmesi argümanı üzerine Sönmez, bahsin geçmişte tartışıldığını lakin kabul görmediğine dikkat çekerek, “Gündemimizde varlıkları rehin ya da ipotek etme planı yok. Şirket paylarının rehin verilmesi kelam konusu değil. Alternatiflerden biriymiş fakat reddedilmiş. Mevzu bundan ibaret. Ana gayemiz fonun kendi kendine finanse edilebilir bir yapı olması. Hazine’den farkımız kendi borçlanmamızı iştiraklerin büyümesi için ya da stratejik alanlardaki yatırımlar için yaparız” dedi.
VARLIK FONU NASIL KAYNAK YARATIYOR?
Varlık Fonu’nun nasıl kaynak yarattığına ait konuşan Sönmez, “Kaynağın iki bacağı var. Bir tanesi borçlanma, oburu portföy şirketlerinden yaratma.. Ulusal Piyango’da cirodan fona kaynak akışı olacak. Borçlanmayı da makul bir formda yapacağız. Borçlanmanın maliyeti daha düşük olduğu için ağırlıkkı ortalama sermaye maliyetimizi düşüreceğiz. Bir de borçlanmanın büyümeyi çok hızlandıran bir özelliği vardır” diye konuştu.
“MİLLİ PİYANGO’NUN SAHİBİ DEVLET”
Sönmez, Milli Piyango’da işletme hakkının devredilmesiyle ilgili şöyle konuştu: “Model büsbütün özelleştime dışı bir model. Ulusal Piyango’nun sahibi devlettir. Varlık Fonu 47 yıl boyunca Ulusal Pyiango lisansının sahibi olmaya devam edecek. Hasılat paylaşımına dönük hizmet alım modeli. Kamuya yaratılan yararın bugünkü kıymeti 28,1 milyar TL’dir. Bu modelde kazanan devlet olacak. Kazanan taraf bugünkü cironun üç katı kadar hasılat taahhüdü vermektedir.
“REKABET OLUŞMAZSA İŞİN SAHİBİ OLARAK DEVREYE GİRERİZ”
Şartnamemizde ağır kararlar var, rekabeti önleyici durumda caydırıcı, mukaveleyi iptal edici kararlarımız var. Bütün oyuncuların internet platformu var. Talih oyunları yalnızca bayiler üzerinden dönmüyor. Bunun yanında online dediğimiz yeni platformlar da değerli rol ediniyor. İştirakçilerin elektronik platformları var. Bugünkü kazanan tarafın da bildiği bir yapı. Bütün oyunculara eşit uzaklıkta olmak zorunda online tarafında. Rekabetin oluşmadığı bir yerde işin sahibi olarak devreye girebiliriz.”
“AT YARIŞLARINDA HAKİKAT MODELİ ARAŞTIRIYORUZ”
Sönmez, Türkiye Jokey Kulübü’yle ilgili olarak, “Bugün baktığınızda TJK bizden bağımsız bir dernek. Fonun ana lisansı yarış yaptırma ve bahis lisansı. Bunun için gerçek modelin ne olabileceği konusunda uzun devirden beri ilgili kesim oyuncularıyla konuşuyoruz. Yabancı yatırımcıyı da çekebileceğimiz bir yapıya getirmemiz lazım. Ulusal Piyango oyunları dünyada toplam talih oyunlarının yüzde 60-70’idir. Türkiye’de evvel spor bahsi, at yarışı, sonra Ulusal Piyango’dur. Yanlışsız modelin istihdamı, at yetiştiriciliğini teşvik edici hakikat modeli araştırıyoruz. Yakın bir vakitte kimi haberler duyacaksınız” dedi.
İSTANBUL FİNANS MERKEZİ PROJESİ
İstanbul Finans Merkezi konusunda kıymetlendirme yapan Sönmez şunları kaydetti: “Dünyadaki benzerlerimize bakınca ilgili ülkelerin varlık fonları stratejik projelerde katalizör ve yatırımcı rolü görüyor. Varlık Fonu, bu projeye sermayedar olarak girecek. Finans merkezi bir gayrimenkul projesi değil. Bu projenin öncelikle bitirilmesi, mevzuat-regülasyonların tamamlanması ve eko sistemin oluşturulması konusunda katkılarda bulunacağız. Yatırımcı olarak yer alıp projenin tamamlanması konusunda katkımızı koymak istiyoruz.”
“VARLIK FONU’NDA ÜÇLÜ KONTROL SİSTEMİ VAR”
Fonun kontrolünün nasıl olacağına yönelik olarak Sönmez, “3 farklı kontrol sistemi var. Birincisi bağımsız kontrol, ikincisi Meclis Plan Bütçe Kurulu, üçüncüsü de Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Başkanlığı’nın kontrolü. Varlık Fonu’nun kontrolleri tamamlanmak üzere. Finansalları bir formda tamamlandıktan sonra kamuoyuyla paylaşırız” sözlerini kullandı.