Bursa’da bir tüketici daire alabilmek için özel bir bankadan 128 bin 500 CHF (İsviçre Frangı) bedelli konut kredi sözleşmesi imzaladı.
Dövizde meydana gelen yükselme nedeniyle ödeme zahmeti yaşayan tüketici, kredi kontrat kurallarının tekrar uyarlanması ve Türk Lirası üzerinden ödenmesine karar verilmesini istedi.
Bankanın reddettiği tüketici, talebini 3. Tüketici Mahkemesi’ne taşıdı. Davacı, yargılama sürecinde kredi borcunun büsbütün ödendiğini, davanın konusuz kaldığını bildirdi. Davalı banka avukatı, kontratın uyarlama kurallarının oluşmadığını savunarak davanın reddini istedi. Mahkeme, kredi borcunun tamamı ödendiğinden davanın konusuz kaldığından bahisle temel hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verdi. Davanın açılmasına davalının sebebiyet verdiğinden bahisle de davalı aleyhine yargılama masrafları ve vekalet fiyatına hükmedildi. Karar, davalı tarafından temyiz edildi.
Hukukta kontrata bağlılık (Ahde Vefa-Pacta Sund Servanda) ve kontrat özgürlüğü prensiplerinin kabul edildiğine dikkat çeken Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, mukavelelerin bu unsurlara nazaran, kontrat yapıldığı andaki üzere motamot uygulanması gerektiğine hükmetti.
Kararda; ”Eş söyleyişle, kontrat şartları borçlu için sonradan ağırlaşmış, edimler istikrarı sonradan çıkan olaylar nedeni ile değişmiş olsa bile, borçlu kontrattaki edimini motamot ifa etmelidir. Fakat bu prensip özel hukukun başka prensipleriyle sonlandırılmıştır. Kontrat yapıldığında karşılıklı edimler ortasında mevcut olan istikrar sonradan kuralların fevkalâde değişmesiyle büyük ölçüde tarafların biri aleyhine katlanılamayacak derecede bozulabilir. İşte bu durumda kontrata bağlılık unsuruna sıkı sıkıya bağlı kalmak adalet, hakkaniyet ve objektif hüsnüniyet esaslarına ters bir durum meydana getirir hale gelir” denildi.
“TÜKETİCİ DÖVİZİ TERCİH ETMİŞTİR”
Kararda, dövizle borçlanmayı tüketicinin tercih ettiğine vurgu yapıldı. Kararda şöyle denildi: ”Dava konusu olayda davacının başlangıçta seçme özgürlüğü varken TL yerine döviz bazında kredi kullandığı, bir öbür deyişle özgür iradesiyle kredi cinsini belirlediği ortadadır. Ülkemizde vakit zaman ekonomik krizlerin vuku bulduğu ve bu bağlamda dövizle borçlanmanın risk taşıdığı da toplumun büyük bir çoğunluğu tarafından bilinen bir olgudur. Davacının, bu riski evvelce öngörebilecek durumda olmasına karşın dövizle kredi kullanma yolunu tercih etmiştir.
Buna nazaran süreç temelinin çökmesinden bahsetmenin imkanlı olmadığı, bununla birlikte, eldeki davanın, kredi kontratının üzerinden muhakkak bir vakit geçtikten sonra açılmış olması da nazara alındığında, mukavelenin davacı tarafından benimsendiğinin kabulü gerekir. Bu nedenle belirtilen tüm konular birlikte değerlendirildiğinde dava konusu olayda uyarlama şartlarının bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, kural olarak he dava, açıldığı tarihteki fiili ve hukuksal sebeplere ait şartlara nazaran karara bağlanır. Yargılama sırasında kredi borcunun büsbütün ödenmiş olması davanın konusuz kaldığı manasına gelmez. Hal bu türlü olunca, mahkemece, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı biçimde karar kurulmuş olması metot ve yasaya alışılmamış olup, bozmayı gerektirir. Temyiz olunan kararın davalı faydasına bozulmasına hükmedilmiştir.”