“Her geçen gün televizyon, bilgisayar, internet, “play station” ve “game boy” üzere oturarak yapılan işlere daha çok vakit harcayan çocuklarımızı sokağa çıkarmak ve onların mümkün olduğunca çok hareketli bir hayat sürmelerini sağlamak zorundayız” diyen Acıbadem Fulya Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Acıbadem Sports Spor Doktoru Prof. Dr. Tolga Aydoğ, çocuklara küçük yaşlarda spor/ fizikî aktivite ve idman alışkanlığı kazandırılması gerektiğine vurgu yapıyor.
Bunları yaparken de onları yapılan işin sonucuna nazaran değil, tertipli ve keyif alabilecekleri biçimde organize etmek gerektiğini aktaran Doktor Tolga Aydoğ, hangi yaşta hangi spora başlanabileceğini ve sporda muvaffakiyetin 8 püf noktasını şöyle anlatıyor:
Bu yanlışa düşmeyin: Şayet sıhhat ile ilgili rastgele bir pürüzü yoksa muhakkak her çocuk her sporu yapabilir. Burada en değerli şart, çocuğunuzun ilgi duyduğu, arkadaşları ile eğlenebildiği ve sizin çarçabuk getirip-götürebileceğiniz bir spor kulübü tercih etmeniz. Şayet seçilen kulüp hakikat ise birinci etapta seçilen sporun ne olduğunun; futbol, basketbol, voleybol, jimnastik, koşu, yüzme, tenis olmasının, seçilen sporun grup ya da ferdî spor olmasının fazla değeri yok. Zira birçok sporda temel hareketler birbirinin çok gibisi olduğundan sporlar ortasında geçiş yapılabiliyor.
Sevmediği alanda zorlamayın: Çocuğunuzu muhakkak sevmediği alanda zorlamayın; ona öbür bir spor branşını deneme fırsatı verin, alternatif sunun. Çocuğunuzun sporu ömür usulü haline getirmesini istiyorsanız spora giderken kesinlikle keyif alması ve çok istekli olması gerektiğini unutmayın.
Duygusal ve fizikî olarak gözlemleyin: Sağlıklı olan çabucak her kişinin, her yaşta her spora başlayabileceğini bilin. Burada ana kural yüklenme şiddetinin belirlenmesi ki bu vazife yeterli antrenörlere düşüyor. Bir spora başlayan çocuk, akranlarından çok süratli bir gelişme gösteriyor ise kendinden daha büyüklerle ya da yavaş gelişme gösteriyorsa daha küçüklerle program yapabilir, bu açıdan eğiticilerin çocuğun gelişimini uygun izlemesi ve gereken düzenlemeyi yapması çok değerli.
Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırın: Çocuğunuza kesinlikle sağlıklı ve istikrarlı beslenme alışkanlığı kazandırın. Beş ana gıdayı; makarna, ekmek üzere karbonhidratlar; tavuk, balık üzere protein; tereyağı ve zeytinyağı üzere yağ; zerzevat ve meyveden elde edeceğiniz vitamin ve mineraller; süt, yoğurt ve peynir üzere süt eserlerinin tüketilmesi hedeflenmeli. Sistemli egzersiz/fiziksel aktivite ve spor yapan çocukların güç harcaması arttığı için daha çok yemesi gerekiyor ki, ana besinlerin ölçüsünü artırarak bunu çok rahat karşılayabilirler.
Siz de spor yaparak örnek olun: Spor/fiziksel aktivite ve idman çocukların fizikî, mental ve ruhsal gelişimini desteklediği üzere, özgüvenlerini, yeni arkadaş kazanmalarını sağlayan çok güzel bir araçtır. Yapılan birçok çalışma sistemli spor/fiziksel aktivite ve antrenman yapan çocukların okulda ve toplumsal hayatta daha başarılı olduğunu, kendileri ile daha barışık ve daha sorumluluk sahibi olduğunu ortaya koymaktadır. Aileler bu nedenle çocuklarına çok küçük yaşlarda spor alışkanlığı kazandırıp, buna her ne değerine olursa olsun devam etmelerini sağlamalıdır. Anne babanın da tertipli spor yapması çocuğu motive etmekte büyük rol oynuyor. Bu nedenle ebeveynler evvel kendileri spor/fiziksel aktivite yahut idman yapıp çocuklarına âlâ örnek olmalıdırlar.
Hırs yapmayın destekleyin: Çocuğunuzu sabırlı, sakin ve nizamlı olarak destekleyin. Sporda kazanmayı ana maksat olarak görmeyin; aksi halde kazanmayı birinci kriter olarak gören aileler çocuklarını istemeden de olsa yanlış tarafa sürükleyebiliyor. Maçların sonunda bir taraf kazanırken bir tarafın yenileceğini unutmayın yenilgiyi olgun bir biçimde karşılayın. Onları ellerinden gelenin en uygununu yapmaya motive edin.
Antrenmanlara nizamlı iştirakini sağlayın: Spora gittiği yerin meskenine yakın olması da sporun devamlılığı açısından çok değerli. Aksi halde çocuğunuzu spora bir hafta götürüp, sonraki hafta götüremezseniz gereken alışkanlığı kazanamaz ve devamlılık sağlanamaz.
Sağlık denetimini ihmal etmeyin: Şayet çocuğunuzun rastgele bir sıhhat sorunu yoksa, ailede 50 yaşından evvel kardiyak sorunlardan ya da bilinmeyen bir nedenden hayatını kaybetmiş kimse yoksa ve daima bir tabip denetiminden (en son muayenesinden bu yana en fazla 6 ay) geçiyorsa, spora başlamadan evvel yine sıhhat muayenesinden geçmesine gerek yok. Fakat akut yahut kronik bir hastalığı var ise spora başlamadan evvel kesinlikle ilgili tabip tarafından gözden geçirilmeli. Doktorun önerisi doğrultusunda bir kadro kan tetkikleri ve kalp testleri yaptırılmalı.
HANGİ YAŞTA, HANGİ SPOR?
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Spor Doktoru Prof. Dr. Tolga Aydoğ, “Çocukların takvim yaşları ile fizyolojik yaşları uyumsuz olabilir, dolayısı ile spor tercihlerinde aşağıda her ne kadar takvim yaşına nazaran bir kıymetlendirme yapılsa da fizyolojik yaş da kesinlikle göz önüne alınmalıdır” diyor ve çocukların yaş kümelerine en uygun sporu yapmalarını öneriyor:
2–3 Yaş: Koşma, yakalama, zıplama üzere temel hareketleri yapabildiklerinden; bahçede koşma, yürüme, dans etme, suda nezaret altında oynama, önemli tecrübeli şahıslar eşliğinde jimnastik seçilebilir.
4–6 Yaş: Dans etme, yüzme, jimnastik, ip atlama, elim sende, seksek, üç tekerlekli bisiklete binme seçilebilir. Altı yaşından sonra çocuklarda inançlı ve denetimli hareket yapma yeteneği gelişir.
7–10 Yaş: Jimnastik, yüzme, futbol, basketbol, voleybol, hentbol, bisiklet, tenis, yüzme üzere sporlarla ilgili temel eğitimin yanı sıra daha ileri antrenmanlara ve bunların birleşimini içeren sporlara başlayabilirler.
10 Yaş sonrası: Daha evvelki yaşlarda başladıkları sporları daha organize olarak yapmaya devam ederken, atletizm, güreş ve küreğe başlayabilirler. Birkaç yıl sonra ise tekvando, karate üzere daha çok kuvvet gerektiren sporlara başlamak uygundur.