İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın AB ile vardığı Brexit muahedesini ülkenin iç hukukuna aktaracak “AB’den ayrılma” yasa tasarısı, İngiliz parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarasına sunuldu.
Hükümet, parlamentonun çalışma saatlerini uzatarak tasarıyı 3 gün içinde yasalaştırmayı hedeflediğini açıkladı.
Yeni Brexit muahedesinin Avam Kamarasında geçen cumartesi günkü harika oturumda önerge olarak oylanması planlanıyordu fakat iktidardaki Muhafazakar Parti’nin ölçülü Brexitçi milletvekili Oliver Letwin’in verdiği değişiklik teklifinin kabul edilmesi üzerine, hükümet önergeyi geri çekmişti.
Kabul edilen değişiklik teklifine nazaran parlamento Brexit muahedesine, onu iç hukuka aktaran yasa yürürlüğe girmedikçe onay vermiş sayılmayacaktı.
Letwin’in değişiklik teklifi, Brexit muahedesi yasalaşmadan evvel İngiltere’nin AB’den “kazara” anlaşmasız formda ayrılmasını önlemeyi amaçlıyor.
AVAM KAMARASI LİDERİNDEN ENGEL
İngiliz hükümeti parlamentonun bugünkü oturumunda, cumartesi geri çektiği önergeyi tekrar sunma teşebbüsünde bulunduysa da Avam Kamarası Lideri John Bercow önergeyi gündeme almayı reddetti.
İngiliz parlamentosunun teamüllerine nazaran reddedilen yahut geri çekilen önergeler, esaslı bir değişikliğe uğramadıkça tıpkı yasama yılı içinde gündeme alınamıyor.
Yeni Brexit mutabakatını önerge halinde onaylatma imkanını kaybeden Johnson hükümeti, mevcut Brexit tarihi olan 31 Ekim’den evvel bu muahedeyi iç hukuka aktaracak maddeyi çıkarmayı hedefliyor. Tasarının Avam Kamarasının akabinde parlamentonun üst kanadı Lordlar Kamarasının da onayını alması ve Kraliçe tarafından yürürlüğe konulması gerekiyor fakat İngiliz kamuoyunda ve muhalefet partileri ortasında, Başbakan Johnson’ın fiili durum yaratarak ülkeyi AB’den anlaşmasız ayırmayı hedeflediğine ait yaygın bir kuşku bulunuyor.
Johnson’ın, parlamentonun yasal zorlamasıyla cumartesi AB Kurulu Lideri Donald Tusk’a yazdığı ve Brexit tarihinin 3 ay ertelenmesini istediği mektuba imza atmaması, üstelik ikinci bir mektupla da erteleme fikrine muhalefet etmesi kamuoyundaki kuşkuları daha da pekiştirdi.
YENİ BREXİT ANLAŞMASI
İngiltere ile AB geçen hafta Brexit konusunda yeni bir mutabakata varmıştı. Daha evvel 3 defa reddedilen mutabakatta reaksiyonlara yol açan Kuzey İrlanda’ya ait “tedbir maddesi” kaldırılarak bahisle ilgili yeni bir düzenlemeye yer verilmişti.
Yeni mutabakata nazaran, Brexit’in akabinde Kuzey İrlanda bir dizi AB kuralına uymaya devam edecek. Kuzey İrlanda, kağıt üzerinde İngiltere’nin gümrük alanı içinde kalmayı sürdürse de fiilen AB’nin ortak pazarının kesimi olacağından İngiltere ile Kuzey İrlanda ortasında gümrük duvarı oluşacak.
Kuzey İrlanda’ya İngiltere içinde ayrıcalıklı bir pozisyon tanıyan bu düzenlemenin devam ettirilmesi yahut sona erdirilmesi de Kuzey İrlanda bölgesel parlamentosunun onayına tabi olacak. Bölgesel parlamentonun bu mevzuda 4 yılda bir oylama yapması öngörülüyor.
PARLAMENTO DENGELERİ
Yeni Brexit muahedesi, Kuzey İrlanda’daki İngiltere yanlısı Protestanlar ile muahedesiyle Kuzey İrlanda’ya ayrıcalık tanındığını savunan AB yanlısı İskoç milliyetçilerinin yansısını çekiyor. Ana muhalefetteki Emekçi Partisi ile Liberal Demokrat Parti de muahedeye karşı çıkıyor.
Temmuzda başbakanlığı devralan Johnson’ın liderliğindeki Muhafazakar Parti’nin, 650 sandalyeli Avam Kamarasındaki milletvekili sayısı istifalar ve ihraçlarla 278’e kadar gerilemiş bulunuyor.
İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’dan oluşan Birleşik Krallık’ta 2016’da yapılan Brexit referandumunda yüzde 48’e karşı yüzde 52 ile AB’den ayrılma kararı alınmıştı fakat İngiltere’de seçmenlerin yüzde 46’sı, Galler’de yüzde 47’si, Kuzey İrlanda’da yüzde 56’sı, İskoçya’da ise yüzde 62’si AB üyeliğinin devamından yana oy kullanmıştı.
Eski Başbakan Theresa May’in AB ile vardığı Brexit muahedesinin parlamentoda 3 sefer reddedilmesinin akabinde 29 Mart olan Brexit tarihi 31 Ekim’e ertelenmişti.