Tiyatroyla ilgilenen bir küme öğrencinin 1953’te Aspendos Antik Tiyatrosu’na yaptıkları seyahatle temelleri atılan, 1963’te de şenliğe dönüştürülen Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği, bu yıl 56’ncı defa sinemaseverlere kapılarını açtı.
“Türkiye’nin Oscar’ı” olarak nitelendirilen şenlik, sanatkarların klasik arabalarla halkı selamladığı klâsik kortej geçişiyle cumartesi günü başladı.
Bir hafta boyunca yarış sinemalarının gösterimleri, ünlü oyuncuların, direktörlerin iştiraki ile söyleşilerin gerçekleştirildiği şenliğin tarihi 66 yıl öncesine dayanıyor. Aspendos Antik Tiyatrosu’na 1953’te seyahat düzenleyen Ankara Devlet Konservatuvarından bir küme tiyatro öğrencisi, antik tiyatrodan etkilenerek yanlarında bulundurdukları kostümlerle bir şov yapmaya karar verdi.
Dönemin Antalya Valisi Sabri Çağlayangil ve Belediye Lideri Seyit Ali Pamir ile görüşen öğrenciler, antik kentteki otlar ve çalıların temizlenmesinin akabinde ahşap sahnede Shakespeare’in “Romeo ve Juliet” isimli yapıtını sahneledi.
O yıllarda nüfusu 50 bin olan Antalya’da kent merkezinden 50 kilometre uzaklıktaki Aspendos’taki tiyatroyu izlemek için 10 bin kişi geldi. Tiyatroya gösterilen ilgiye şaşıran periyodun yöneticileri, Antalya Belkıs Tiyatro ve Müzik Şenliği ismi verilen şenliği düzenlemeyi kararlaştırdı.
10 yıl boyunca öğrenci şovları ile devam eden aktiflik, Avni Tolunay’ın belediye lideri seçilmesinin akabinde 1966’da Antalyalı sinema sanatkarı Behlül Kol’un da tesiriyle sinema yarışına dönüştürüldü, ismi de “Antalya Altın Portakal Sinema Festivali” olarak değiştirildi.
Şenlik bünyesine 1973’te devrin Belediye Lideri Selahattin Tonguç tarafından plastik sanatlar müsabakası, 1985’te devrin Belediye Lideri Yener Ulusoy tarafından “Akdeniz Akdeniz” isimli Milletlerarası Müzik Yarışı eklendi lakin bir müddet sonra şenlik programından çıkartıldı.
O periyoda kadar orta vermeden yapılan şenlikte, 1979’da sansür konseyinin üç sineması yasaklayarak üretimin kimi kısımlarını de kesmek istemesi üzerine tüm üretimci ve direktörler şenlikten çekilme kararı aldı. Heyet üyelerinin de sinemaları değerlendirmeme kararı almasıyla şenlik idaresi, sanatsal aktifliği iptal etme kararı aldı. Şenlik bir yıl sonra da 12 Eylül askeri darbesi nedeniyle gerçekleştirilemedi.
Darbenin akabinde kesintisiz devam eden şenliğin ismi, 2015’te “Uluslararası Antalya Sinema Festivali” olarak değiştirildi ve tertip büsbütün “uluslararası” kimliğe büründü. Şenlikte verilen mükafatın ismi ise “Altın Portakal” oldu. Lakin bu yıl “öze dönüş” temasıyla gerçekleştirilen şenliğin ismi, “Antalya Altın Portakal Sinema Festivali” olarak değiştirildi.
FESTİVALDEKİ BİRİNCİ MÜKAFATLAR VE “EN”LER
Türk sinema tarihinin değerli bir kısmına tanıklık eden şenliğin birinci en düzgün sinema mükafatı “Gurbet Kuşları”na, en âlâ direktör mükafatı bu sinemanın direktörü Halit Refiğ’e verildi. En düzgün bayan oyuncu mükafatını “Acı Hayat” sinemasındaki unutulmaz performansıyla Türk sinemasının sultanı Türkan Şoray, en uygun erkek oyuncu mükafatını “Ağaçlar Ayakta Ölür” sinemasındaki performansı ile usta oyuncu İzzet Günay aldı.
Festivalde altı kere “Altın Portakal” mükafatını kazanan Atıf Yılmaz en fazla ödül alan direktör olurken, Yılmaz’ı Ömer Kavur 5, Halit Refiğ ve Nuri Bilge Ceylan ise üçer mükafatla takip etti.
Festivalde, en düzgün erkek oyuncu mükafatını 6 defa kazanan Tarık Akan da en fazla ödül alan erkek oyuncu oldu. Akan’ı, bu kategoride Fikret Hakan 3, Yılmaz Güney, Cüneyt Arkın, Genco Erkal, Hakan Balamir, Ekrem Bora, Şener Şen, Mehmet Aslantuğ ve Erkan Can ikişer mükafatla izledi.
Festivalde en yeterli bayan oyuncu mükafatını Hülya Koçyiğit 5, Türkan Şoray 4, Hale Soygazi, Fatma Girik, Parıltı Sürer ve Müjde Ar ise 2’şer sefer kazandı.
BU YILIN ONUR MÜKAFATLARI GÜNERİ VE MEKİN’E VERİLDİ
Antalya Spor Salonu’nda bu yıl gerçekleştirilen ve Kültür Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un da katıldığı şenliğin açılış merasiminde sanatkarlar Selma Güneri ile Ahmet Mekin’e onur mükafatı, Can Kolukısa’ya ise Yıldırım Önal Anı Mükafatı verildi.
Bu yıl başlatılan “Altın Portakal Sinema Okulu” projesi kapsamında 150 öğrenci, dört gün sinemaları fiyatsız izledi, etkinliklere katıldı, direktör ve oyuncularla bir ortaya geldi.
29 ülkeden 69 direktörün 66 sinemasının gösterildiği şenlikte, “Ulusal Uzun Metraj Film”, “Uluslararası Uzun Metraj Film” ve “Ulusal Belgesel Film” müsabakalarında 10’ar, “Ulusal Kısa Metraj Film” müsabakasında ise 15 sinema yer aldı. Sinemaların gösterimi yapıldıktan sonra sinema grubunun iştirakiyle şenlik çadırında, söyleşiler gerçekleştirildi.
FESTİVAL, ÖDÜL MERASİMİYLE SONA ERECEK
Uluslararası Uzun Metraj Sinema Yarışı’nda, direktör Wolfgang Becker’in başkanlığında, Runar Runarsson, Johanna ter Steege, Ewa Puszczynska ve Jay Jeon’dan oluşan heyet, “Bir Oğul”, “Çocuklar”, “Diana B’nin Hatıra Defteri”, “Geriye Kalanlar”, “Işık, Daha Fazla Işık”, “Nil’in Meryem’i”, “Şirinin Kalesi”, “Üç Yaz”, “Yalnızca Hayvanlar” ve “Zaman Her Şeyi Siler” sinemaları kıymetlendirdi.
“Aşk, Büyü, vs.”, “Bilmemek”, “Bina”, “Bozkır”, “Ceviz Ağacı”, “Kronoloji”, “Küçük Şeyler”, “Omar ve Biz”, “Soluk” ve “Topal Şükran’ın Maceraları” isimli sinemaların finale kaldığı Ulusal Uzun Metraj Sinema Yarışı’nda en güzelleri, Zeki Demirkubuz başkanlığındaki Emre Erkmen, Latife Tekin, Mert Fırat ve Şebnem Bozoklu’dan oluşan heyet belirledi.
Dereceye giren sinema, direktör ve oyunculara 1 milyon 437 bin 500 lira mükafatın verileceği 56. Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği, bugün Antalya Spor Salonu’nda gerçekleştirilecek kapanış ve ödül merasimiyle sona erecek.