Türkiye’nin, DAEŞ zanlılarını ülkelerine hudut dışı etmeye başlamasının akabinde top Avrupa ülkelerinde. Pazartesi günü bir ABD, bir Danimarka ve bir Alman vatandaşı hudut dışı edilirken yedi Alman vatandaşının Perşembe günü Türkiye’den gönderilmesi öngörülüyor. Türkiye ayrıyeten Suriye’de ele geçirilen iki İrlanda, iki Alman ve 11 Fransa vatandaşının da yakında ülkelerine gönderileceğini açıkladı.
Türkiye’nin resmi bilgilerine nazaran ülkede 737’si yabancı asıllı olmak üzere yaklaşık bin 200 DAEŞ zanlısı bulunuyor. Barış Pınarı Harekatı sırasında da, ortalarında bayan ve çocukların da bulunduğu 287 DAEŞ zanlısının ele geçirildiği bildirilmişti. Suriye’de Suriye Demokratik Güçleri’nin elinde de 10 bin civarında DAEŞ militanının bulunduğu iddia ediliyor.
Avrupa Birliği’nin Dış Bağlar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini bahsin, üye devletlerin kendi ulusal sorumluluğunda olduğunu belirtti. Üye devletlere DAEŞ’lilerle ilgili atacakları adımların uyumu için bir yıl evvel yardım teklifinde bulunduğunu belirten Mogherini, bu mevzuda çalışmaların sürdüğünü kaydetti.
Türkiye’nin hudut dışı süreçlerini başlatmasıyla birlikte pek çok ülkeden açıklama geldi. Pekala hangi ülke hangi yolu izleyecek?
ALMANYA: Berlin, hudut dışı edilen Alman vatandaşlarını geri çevirmeyeceğini bildirdi. Alman makamları, Pazartesi günü Türkiye’den gönderilen kişinin DAEŞ’le irtibatı olduğuna dair ellerinde bir data bulunmadığını açıkladı. Alman Dışişleri Bakanlığı, hudut dışılarla ilgili Türk makamlarıyla temas halinde olduklarını, üç erkek, beş bayan ve iki çocuğun Almanya’ya gönderilmesinin kelam konusu olduğunu kaydetti.
Dışişleri Bakanı Heiko Maas da hudut dışı edileceklerin hakkındaki suçlamalarla ilgili Ankara’dan daha detaylı bilgi istediklerini belirterek DAEŞ saflarında çatışmalara katılanların Alman mahkelemelerinde yargılanması gerektiğini, geri dönenlerin gözaltına alınması ya da mahkemeye çıkarılabilmesi için “yasal olarak geçerli, kâfi kanıt olup olmadığına dair” bilgiye gereksinim duyduklarını belirtti.
YUNANİSTAN: Türkiye’nin Pazartesi günü hudut dışı ettiği bir eski DAEŞ savaşçısı, Yunanistan kabul etmeyince ortada kaldı. DHA haber ajansı, görüntüsünü yayınladığı kişinin “Amerikan olduğunun düşünüldüğünü”, Barış Pınarı Harekatı sırasında Suriye‘de yakalandığını bildirdi. Habere nazaran Yunan makamları zanlının ülkeye girişine müsaade vermeyip yaya olarak geri gönderdi. Türkiye de giriş müsaadesi vermeyince zanlı Türk-Yunan sonundaki tampon bölgede kaldı.
BOSNA: Bosna hükümeti, DAEŞ saflarında savaşan Bosna-Hersek vatandaşlarının ülkelerine dönebileceğini açıkladı. Bosna-Hersek Güvenlik Bakanı Dragan Mektic, Suriye’deki kamplarda 100’ü erkek, 160’ı bayan ve çocuk olmak üzere 260 kadar Bosna vatandaşının kaldığını belirtti. Bakan, yalnızca vatandaşlığı teyit edilebilen bireylerin ülkeye kabul edileceğini kaydetti. Bosna’da 2014’te çıkarılan yasaya nazaran yurt dışındaki çatışmalarda savaşan ve çatışmalara savaşçı tedarik edenler için on yıla varan mahpus cezası öngörülüyor. Mektic, DAEŞ saflarında savaşan erkeklerle, DAEŞ için yemek pişiren ya da paklık yapan bayanların “faal üye” olarak görüleceğini de belirtti. Mektic, geçmişte DAEŞ saflarında savaşan dokuz erkek ile tüm aile fertleri ölmüş 3 yaşındaki bir çocuğun geçen ay Bosna’ya gönderilmesinin planlandığını, fakat çatışmaların yine alevlenmesi nedeniyle planın ertelendiğini de kelamlarına ekledi.
DANİMARKA: DAEŞ için savaşmış bir Danimarkalı Pazartesi günü bir tekerlekli sandalyede Türkiye’den Kopenhag’a gönderildi. Danimarka Adalet Bakanı Nick Haekerup, yaptığı açıklamada yabancı savaşçıları istemediklerini ve bu bireylerin cürmü işledikleri ülkelerde yargılanmaları gerektiğini bildirdi. Bakan, son birkaç yılda çok az sayıda Danimarkalı DAEŞ savaşçısının ülkeye geri döndüğünü kabul etmekle birlikte “geri dönenler sonuncular değil” ikazında bulundu. Adalet Bakanı, Danimarka’ya dönenlerin mümkün olan en sert biçimde cezalandırılması gerektiğini belirterek, “Yurt dışında esasen karar giymişlerse resmi makamlar tekrar cezalandırılabilirler mi diye soruşturacak” açıklamasını yaptı. Danimarka Göç ve Ahenk Bakanlığı ise Suriye ve Irak’ta DAEŞ saflarında savaşan ikili pasaport sahibi bireylerin vatandaşlıktan çıkarılması konusunda şimdi bir karara varılmadığını, lakin kimi olayların gözden geçirildiğini bildirdi.
FRANSA: Fransa da DAEŞ’lilerin cürüm işledikleri ülkede yargılanması gerektiğini savunuyor. Türkiye’nin göndereceği 11 kişinin birçoklarının bayan olduğunu belirten bir Fransız yetkili, AFP ajansına yaptığı açıklamada bu bireylerin yargılanacağını kaydetti. AFP’ye konuşan bir Fransız Dışişleri yetkilisi ise 2014’te yapılan bir mutabakat uyarınca Türkiye’den Fransız cihatçıların ülkeye tertipli olarak gönderildiğini, bunun yeni birşey olmadığını belirtti. Yetkili, uçaktan iner inmez bu bireylerin tutuklandığını kaydetti.
İNGİLTERE: Türkiye’den hudut dışılarla ilgili İngiltere’den Pazartesi günü kamuoyuna yansıyan bir açıklama yapılmamasına karşın Londra hükümetinin DAEŞ’le ilişkili birtakım şahısları vatandaşlıktan çıkardığı biliniyor. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, geçen hafta yaptığı açıklamada İngiltere ve Hollanda’nın ismini vererek birtakım ülkelerin kelam konusu şahısları vatandaşlıktan çıkardığı tenkidinde bulunmuştu.
1961 yılında New York’ta imzalanan BM Vatansızlığın Azaltılmasına Dair Kontrat, şahısları vatansız bırakmayı yasaklıyor. Ortalarında İngiltere ve Fransa’nın da bulunduğu çeşitli ülkeler bu muahedeyi yürürlüğe sokmamıştı. İngiltere’nin yurt dışındaki cihatçı örgütlere katıldıkları gerekçesiyle 100’ü aşkın kişiyi vatandaşlıktan çıkardığı belirtiliyor.
HOLLANDA: Hollanda hükümeti de vatandaşlıktan çıkarma uygulamalarıyla gündeme gelmişti. Türkiye’den hudut dışıların başladığı gün Hollanda’da kıymetli bir mahkeme kararı açıklandı. Lahey’deki mahkeme, anneleri İslamcı radikal kümelere katılmak için Suriye’ye gitmiş olan küçük yaştaki çocukların Hollanda’ya getirilmesi için devletin faal efor göstermesi gerektiğine hükmetti. Suriye’nin kuzeyindeki kamplarda kalan 23 bayan ve bu bayanların 56 çocuğu ile ilgili açılan davada kararını açıklayan mahkeme, “Her ne kadar önemli olursa olsun çocuklar ebeveynlerinin aksiyonlarından sorumlu tutulamaz” kararında bulundu. Mahkeme devletin, küçük yaştaki çocukların ülkeye getirilmesi için mümkün olan tüm yollara başvurması gerektiğini belirtirken, birebir vakitte devletin önemli güvenlik riskleri almasının da beklenemeyeceğini kaydetti. Mahkeme kararında çocukların ebeveynlerinin aksiyonlarının kurbanı olduğu, bu nedenle Hollanda hükümetinin annelerin ülkeye dönüşü için bir sorumluluk taşımadığı da belirtildi.