İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Avrupa Birliği (AB) ile vardığı yeni Brexit muahedesi için parlamentodan dayanak isterken, yeni bir ertelemenin “anlamsız, kıymetli ve halkın inancını aşındırıcı” olacağını söyledi.
Johnson, AB ile varılan yeni Brexit mutabakatının İngiliz parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarasında tartışılıp oylanması öncesinde milletvekillerine hitap etti.
Yeni muahedenin “mümkün olan en yeterli anlaşma” olduğunu savunan Johnson, “Ülkenin, Brexit kararı almasının üzerinden geçen 3,5 yılda bunun 2. mutabakat ve 4. oylama olduğunu parlamentoya hatırlatmaya gerek yok. Bu yıllar içinde arkadaşlıklar gerildi, aileler bölündü ve bu parlamentonun dikkati bazen çözülemez üzere görülen tek bir mevzuyla tüketildi” sözlerini kullandı. Johnson, milletvekillerinin bu mutabakata ret oyu vermesi halinde Brexit’in bir kere daha ertelenebileceğini düşünmenin aldatıcı olduğunu belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“AB’deki dostlarımız ortasında bu işin bir gün daha uzamasına yönelik çok az istek var. 3,5 sene geçirdiler bu tartışmayla ve bu mevzu onları kendi projelerinden ve amaçlarından alıkoydu. İngiliz halkı ile AB içinde sayıları artan yetkililerin birleştiği bir tek his varsa, o da Brexit’i gerçekleştirmeye yönelik yakıcı istektir.”
Brexit’i tamamlama vaktinin geldiğini vurgulayan Johnson, “Parlamentoya belirtmeliyim ki, bu hükümete hangi mektubu yazdırmaya çalışırsa çalışsın, bu benim rastgele bir ertelemenin anlamsız, kıymetli ve halkın itimadını aşındırıcı olacağı istikametindeki yargımı değiştiremez” değerlendirmesinde bulundu.
MUHALEFETTEN TEPKİLER
Ana muhalefetteki Emekçi Partisi’nin başkanı Jeremy Corbyn ise hükümetin, yeni Brexit mutabakatının parlamentoda daha evvel 3 sefer reddedilen eski muahededen da makûs olduğunu söyledi.
İşçi Partisi’nin Brexit konusunda son kelamı halka vermek istediğini vurgulayan Corbyn, bugün yapılacak oylamada muahedeye ret oyu vereceklerini bildirdi.
İskoç Ulusal Partisi’nin (SNP) Avam Kamarası başkanı Ian Blackford, hükümetin yeni Brexit mutabakatının Kuzey İrlanda’ya özel bir statü verdiğini, İskoçya’yı ise kendi iradesine muhalif olarak AB’nin dışına sürüklediğini söyledi.
İskoçya’nın AB referandumunda büyük bir çoğunlukla AB üyeliğinden yana oy kullandığını vurgulayan Blackford, “Ülkesinin geleceğini önemseyen hiçbir İskoç milletvekili, bu mutabakata dayanak vermemelidir” dedi.
Johnson’ın azınlık hükümetine dışarıdan dayanak veren, Kuzey İrlanda’nın İngiltere ile birlik yanlısı Demokratik Birlik Partisi’nin (DUP) Avam Kamarası başkanı Nigel Dodds da mutabakata ret oyu vereceklerini açıkladı.
Dodds, mutabakatta, Kuzey İrlanda’yı fiili AB üyesi olarak tutacak düzenlemeyi eleştirerek, “Brexit, Birleşik Krallık’ın bütünü için olmalıdır” tabirini kullandı.
Yeni Brexit mutabakatının, Avam Kamarasında bugün oylanması bekleniyor. 650 sandalyeli Avam Kamarasında milletvekili sayısı 278’e kadar gerileyen hükümet, muhalefet partileri içindeki Brexitçi milletvekillerinin takviyesini almayı hedefliyor.
Brexit tersleri ise muahedenin reddedilmesi için çalışırken, bunun akabinde da hükümeti 31 Ekim olan Brexit tarihini ertelemeye zorlamayı hedefliyor. Lakin, İngiltere erteleme talep etse de bunun AB üyesi ülkelerin de onayını alması gerekecek.
ANLAŞMA
İngiltere ile AB, evvelki gün Brexit konusunda yeni bir mutabakata varmıştı. Eski muahedede reaksiyonlara yol açan Kuzey İrlanda’ya ait “tedbir maddesi” kaldırılarak, mevzuyla ilgili yeni bir düzenlemeye yer verilmişti.
Yeni muahedeye nazaran, Brexit’in akabinde Kuzey İrlanda bir dizi AB kuralına uymaya devam edecek. Kuzey İrlanda, kağıt üzerinde İngiltere’nin gümrük alanı içinde kalmayı sürdürse de fiilen AB’nin ortak pazarının kesimi olacağından İngiltere ile Kuzey İrlanda ortasında gümrük duvarı oluşacak.
Kuzey İrlanda’ya İngiltere içinde ayrıcalıklı bir pozisyon tanıyan bu düzenlemenin devam ettirilmesi yahut sona erdirilmesi de Kuzey İrlanda bölgesel parlamentosunun onayına tabi olacak. Bölgesel parlamentonun bu bahiste 4 yılda bir oylama yapması öngörülüyor.
KUZEY İRLANDA’DA 2017’DE BOZULAN BÖLGESEL HÜKÜMET KURULAMADI
Kuzey İrlanda’daki bölgesel idare, İngiltere ile birlik yanlısı Protestanlar ve İrlanda milliyetçisi Katolikler ortasında ortak hükümet temeline dayanıyor. Yeni mutabakattaki düzenlemenin, bölgesel parlamentoda iki tarafın da onayıyla değil kolay çoğunlukla alınacak olması DUP’un yansısını çekiyor.
Bölgesel parlamentodaki 90 sandalyenin 40’ı birlik yanlılarına, 40’ı milliyetçilere, 10’u da tarafsızlara ayrılmış bulunuyor. Kuzey İrlanda’da 2017’de hükümet ortağı ayrılıkçı Sinn Fein’in ayrılmasıyla bozulan bölgesel hükümet, hala kurulabilmiş değil.
İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’dan oluşan Birleşik Krallık’ta 2016’da yapılan Brexit referandumunda yüzde 48’e karşı yüzde 52 ile AB’den ayrılma kararı alınmıştı lakin İngiltere’de seçmenlerin yüzde 46’sı, Galler’de yüzde 47’si, Kuzey İrlanda’da yüzde 56’sı, İskoçya’da ise yüzde 62’si AB üyeliğinin devamında yan oy kullanmıştı.
Eski Başbakan Theresa May’in AB ile vardığı Brexit muahedesinin parlamentoda 3 defa reddedilmesinin akabinde 29 Mart olan Brexit tarihi 31 Ekim’e ertelenmişti.