Profesyonel olarak 1964 yılında Moğollar kümesinde müzik hayatına başlayan ve unutulmaz sinema müziklerine imza atan Cahit Berkay, her yeni jenerasyonun kendi müzik şekliyle birlikte geldiğini belirterek, “‘Ya kardeşim sen nasıl müzik yapıyorsun?’ dediğin an onları yok saymış, aşağılamış olursun. Vakit önemli bir formda değişiyor. O değişim yeni şeyler getiriyor” dedi.
“Yarım asrı aşan müzik hayatınız var. Bu süreçte birçok albüm ve sinema müziklerine imza attınız. Cahit Berkay için bu vakit dilimi nasıl geçti?”
“Profesyonel müzik hayatım 55’inci yılına geldi. Nasıl geçti derseniz? Çabuk geçti ancak dolu dolu geçti. Şu geldiğim noktada yaptığım işlerden memnunum. Güzel ki müzisyen olarak bu hayata girmişim. Bu basamakta gençlerimize memnun olabilecekleri, severek çalışabilecekleri meslek edinmeleri manasında baht diliyorum. Müzik kolay bir şey değil, ’55 sene’ dedik. O 55 sene önemli ağır bir emekle geçti. Şu an senfonik bir konserim var. Bu teveccühtür benim için. Yapıtlarımın toplumla buluşması için önemli tertipler yapılıyor. Buraya gelmek manasında çok memnunum, onur duyuyorum. Bunların hepsinin sebebi sahiden çok çalışmak. Uykusuz günler. O Yeşilçam günlerim, sinema müzikleri ürettiğim yıllar… Sahiden latife üzere ancak uykusuz 48 saati devirdiğimiz günler olmuştu. Bunların semeresini artık bol alkış alarak topluyoruz. Memnunum.”
“TÜRKÜLERİMİZE ÇOK EHEMMİYET VERDİM”
“Yeşilçam müzikleri denildiğinde akla gelen birinci isimlerdensiniz. Birtakım sinema müziklerini bir ya da iki gecede ürettiğiniz söyleniyor. Kısa müddette kalıcı eserler üretmeyi neye borçlusunuz?”
“Bir gün iki gün değil aslında önünde 20-30 yıl artı bir gün var. Aslında çok klasik bir yanıttır. Zira ‘İnsan ben müziğe başladım, beste yaptım’ üzere bir şey yok. O birikim şöyle geliyor. Altını daima çizerek söylüyorum. Ben Anadolu’da yaşayan bir beşerim. Ispartalıyım. Bu topraklarda doğdum ve büyüdüm. Benim çocukluğumdan beri önümü açan, bana verilen nasihatler, ‘Sen bu topraklarda yaşıyorsun, bu topraklardaki kültürü tabanına kadar araştırıp, öğrenmen ve özümsemen gerekiyor’ biçiminde oldu. Bunu genç yaşlarda uygun anlamışım. Burada mütevazı olmaya gerek yok. Sahiden bunu âlâ anladım. Türkülerimize çok kıymet verdim. Benim çocukluğum daima türkülerle geçmiştir aslında. Onun çok büyük yararını gördüm. Batı müziği derseniz, onlara da çok açıktım. Gençliğimde dünya müziğini de tanımaya çalıştım.”
“Eserlerinizde doğu-batı sentezi hakim pozisyonda. Moğollar grubunuzda bu formda gerek Türkiye’de gerekse de dünyada tanındı, bilindi ve sevildi. Sizi ve Moğolları farklı kılan şey neydi?”
“Moğolların kuruluş hedefi yurt dışına çıkıp orada meşhur olmak ve çok para kazanmaktı. Gençlik hayalimizdi. Biz kendimize şu soruyu sorduk, Fransa’ya gidersek ki Fransa’ya gitmeyi başa koymuştuk, orada en doğalı plak şirketine gidip müracaat edeceksin, ‘Biz plak yapmak istiyoruz’ diyeceksin. Onlar da ‘Gel demo bir müzik yap sen neler yapıyorsun görelim’ diyecek. Bu kademeyi kolay atlatabilmek için dedik ki bizim kıymetli bir özelliğimizin olması lazım. Nedir o? Müzikal özellik. Tabi o yıllarda Fransa’da Türk müziği kimsenin umurunda değil. Biz kendimize değişik olabileceğimiz yolu seçtik. O batı müziğinin yani gitar, bas, davul ve orgun yanına bağlamayı, yaylı tamburayı, kabak kemaneyi entegre ettik. Bu batı ve doğu enstrümanlarından oluşan sentezle birtakım müzikler yapmaya çalıştık. Bu çok farklı geldi. Adamlar bizi aldı direkt stüdyoya soktular. Gerçi bu akademik bir çalışmaydı. Ödül de verdiler bize (1971 Academie Charles Cros Ödülü). Bu mükafatı 1970’te Jimi Hendrix’e, 1971’de Moğollar’a, 1972’de Pink Floyd’a vermişler. Artık ‘world music (dünya müziği)’ diye bir şey başladı. Artık Çin’deki adam Türk müziğiyle ilgileniyor. Bizim buradakiler Japonya, Amerika, Afrika müziğiyle ilgileniyor. Küreselleşme içerisinde müzik hudut tanımıyor. Herkes birbirinin kültürüne, müziğine merak sarıyor. Bu manada şayet sen özgün ve kendini tabir edecek müzik çıkarmak istiyorsan kültürel zenginliğimizi benimsemen gerekiyor. Ben ‘Anadolu’ diyorum. Anadolu dünyanın en varlıklı kültürlerine sahiptir. Yalnızca müzik değil, gerek yazın, müzik, gerek folklor manasında bu topraklar ne isimler yetiştirdi. Bunları çoğaltabiliriz. İçinde yaşadığın topraklardaki kültür neyse onu al, teşhis ve özümse. Onun üstüne Çin, Amerikan kültürlerini, müzikleri teşhis. Ondan sonra ben sana şapka çıkarırım.”
“KÜÇÜK BİR TAKIMLA ORTAYA SELVİ BOYLUM AL YAZMALIM ÇIKTI”
“O devrin kısıtlı imkanlarına karşın özgün eserler ürettiniz ve bu eserler günümüzde de sevilerek dinleniyor. O periyot ki üretim şartlarınızdan bahseder misiniz?”
“Sıfırdan bir şeyler ortaya çıkarmak çok kıymetli. Ben bunun sinemada yararını çok gördüm. 1974’te sinemaya müzik yapmaya başladığım vakit sinemada müziğe ayrılan bütçe o kadar küçüktü ki. Biz asgarî kaideler altında çalışmak zorunda kaldık. Ben bağlama, gitar, tanbur. Uğur Dikmen klavye. Bir basçı, bir davulcu, dört kişi. Biz bunları yaparken dünyada adamlar senfonik orkestrayla, 70-80 kişilik orkestralarla sinemalara müzik yapıyorlardı. Yetmezse artlarına 100-200 kişilik koro koyuyorlardı. Bize o denli imkan tanınsa bunların kaydını yapacak stüdyo yoktu Türkiye’de. O kurallarda çalışmak zorundaydık. Küçük bir takımla ortaya ‘Selvi boylum al yazmalım’ çıktı. Kısıtlı imkanı nasıl aşacaksın? Bu sinema nerede geçiyor? Osmaniye’de. Osmaniye’nin kültüründe ne vardır? Davul, zurna, bağlama, kaval vardır. Ben bunlardan yola çıktım. Bunlar birazda müzikal zeka isteyen şeyler. Tahlil bulacaksın. Tahlilde kullanacağın malzeme var. Hepsi bir ortada olunca o denli bir sonuç çıkıyor. Mütevazı olmayayım. Yeterli işler yapmışız.”
“HER YENİ JENERASYON KENDİ MÜZİK BİÇİMİYLE BİRLİKTE GELİYOR”
“Teknolojinin gelişmesi müzikte bir dijitalleşmeyi getirdi. Müzik piyasasında bir değişimde yaşandı. Teknoloji-müzik ortasındaki ilgiyi nasıl değerlendiriyorsunuz? Cahit Berkay, nasıl kullanıyor teknolojiyi?”
“Bir sürü meslekte dijitalleşme başladı. Çalışma ortamında kullanılan aletler senin elini kolaylaştıran şeylere dönüştü. Benim kuşakta çok insan bu treni kaçırdı. Ben kaçırmayanlardan biriyim. 1980’li yılların başında müzik çalışmalarımda bilgisayar kullanmaya başladım. O treni kaçırsaydım tahminen yoktum. Kalmıştık bir kenarda. Kıymetli olan var olan değişimi yakalamak. Neler oluyor dünyada? Her yeni jenerasyon kendi müzik üslubuyla bir arada geliyor. Bizim periyotta blues, o periyodun kurallarına uygun pop vardı hatta Türkiye’de o pop müziğe ne isim verileceği bile karışıklıktı. O devir rock yoktu. Pop denilirdi. İçinde hepsi vardı. Blues da içine girerdi. Pop derken hala o günü izah etmeye çalışıyorum. Geldiğimiz noktada rock kendi içinde bölündü. Rock, heavy rock, metal çıktı. Artık rap çıktı. Bunlar yeni çıkan neslin kendini söz etmesi için bulduğu şeyler. Bunlarla barışık olacaksın. ‘Ya kardeşim sen nasıl müzik yapıyorsun?’ dediğin an onları yok saymış, aşağılamış olursun. ‘Ben en güzelini yaptım’ moduna girersen ki bu yanlıştır. Açık olacaksın. Vakit önemli bir halde değişiyor. O değişim yeni şeyler getiriyor. Birtakım şeyleri çöpe gidiyor. Yerine yeni şeyler geliyor.”
“Birbirinden pahalı sanatkarlarla çalışma fırsatınız oldu. Bunlar içerisinde olan Cem Karaca ve Barış Manço ile çalışmak nasıl bir histi?”
“Onlar benim çok düzgün dostlarımdı. Her şeyden evvel müzik yaptığım beşerler değil ben onlarla sahiden dosttum, arkadaştım. O arkadaşlığın oluşturduğu ortamda müzik yaptık. Çok keyifli çalıştık. Maalesef ikisi de genç yaşta ortamızdan ayrıldı. Hala ikisini de çok özlüyorum. Bugün bir arada müzik yapıyor olabilirdik. Aklıma geldikçe ‘niye erken gittiler’ diye soruyorum. Yerleri cennet olsun.”