M.S. 6’ncı yüzyılda oluşturulan bu alanın Hristiyanlık inancındaki, yine diriliş ayinleri için Romalılar tarafından inşa edilen toplu bir mezarlık alanı olduğu ve dünyada diğer örneğinin olmadığı anlaşıldığından, buluntuların yerinde korunmasına ve sergilenmesine karar verilmesi üzerine geçen yıl halkın ziyaretine açıldı.
Toplu mezar, ana kayanın oyulmasıyla 3 kattan oluşuyor. Katlar fonksiyonel olarak birbirinden ayrılarak üst kat, ritüel sahnelerinin sergilendiği alan, orta kat, dört kenarında bulunan tonozlu mezarlarda çoklu gömülerin yapıldığı alan, alt kat ise toplu gömüler için kullanılmış. Toplu mezara giriş, üzerinde kabartmalar bulunan görkemli bir kapıyla sağlanıyor. Kabartmanın üzerinde ölülerin tekrar diriltilme sahnesi işlenmiş. Kabartmanın sol tarafında kanatlı bir figür bulunmakta olup, galeri toplu mezarın, rahat ve uygun şartlarda ziyaret edebilmesi için girişi cam cephe ile kapatılarak, ziyaretçiler için yürüyüş platformu oluşturuldu.
Dara’da yapılan hafriyatlarda, nekropol alanının uzun periyotlar kullanıma tabi tutulduğu, çeşitli devirlerde farklı kültür ve inançlara ilişkin gömüler yapıldığı anlaşılmış ve 2010 yılında galeri mezarda yapılan hafriyatlar sırasında, mezarın alt katında yüzlerce beşere ilişkin mezar açığa çıkarılmıştı. Bu mezarların kutsal kitaplarda ruhlara nefes verilmesi ve yine dirilişin canlandırıldığı, ‘Ezekiel-ölüleri dirilten peygamber’ ile ilişkilendirildiği ve bu insanların yine dirileceklerine inandıkları gün için bu mezarda toplandıkları tespit edilmişti.
Alanda 3 bin kişilik toplu mezarın olduğunu anlatan Mardin Kültür ve Turizm Vilayet Müdürü Alaaddin Aydın, Dara Antik Kenti’ni, ‘Askeri garnizon şehri’ olarak kurulduğunu hatırlatarak, burada yine diriliş merasimlerinin yapıldığı antik Roma Mezarlığı’nın hem onarımını, hem de etraf düzenlemesini yaptıklarını söyledi. 1500 yıldır mezarlık olarak kullanılan alanın turizm için çok kıymetli bir kıymet taşıdığını söz eden Aydın, mezarda bulunan 3 binin üzerinde bireye ilişkin olan insan kemiklerinin yine dirilecekleri gün için bu mezarda toplandıklarını iddia ettiklerini lisana getirerek, “Burası 6’ncı yüzyıllarda kullanılmış bir mezarlık alanı. Yapılan hafriyat çalışmasıyla çok sayıda insanın kemikleri ortaya çıkarıldı. Savaşta öldürülenlere ithafen, Doğu Romalılar tarafından 591 yılında yaptırılmış. Dünyada öteki örneği olmayan bir yer. 2010 yılında Mardin Müze Müdürlüğü tarafından yapılan arkeolojik hafriyat çalışmalarında yapının alt katında yüzlerce beşere ilişkin kemik ile birlikte o periyoda ilişkin kıymetli olan kandiller ve su kapları bulunmuştur” dedi.