İngiltere Başbakanı Boris Johnson, BM Genel Kurulu için bulunduğu New York’ta gazetecilere verdiği demeçte, “Yasaya nazaran, İngiltere ne olursa olsun 31 Ekim’de AB’den ayrılacak. Lakin artık bizim için heyecan verici olan şey uygun bir mutabakata varmak.” diye konuştu.
Yeni bir mutabakat için çalıştıklarını kaydeden Johnson, “Dürüst olmak gerekirse, parlamentodaki yahut mahkemelerdeki bu çeşit şeylerle (anlaşma yapılması) daha kolay hale gelmedi.” tabirini kullandı.
Mevcut maddelerin olduğu üzere kalması durumunda ülkenin 31 Ekim’de AB’den ayrılacağını vurgulayan Johnson, “Anlaşmaya varacağımız konusunda çok umutluyum ve halkın istediği şeyin de, parlamenterlerin bir ortaya gelerek ulusal çıkarlar için çalışması ve bu işin (Brexit) gerçekleştirilmesi olduğunu düşünüyorum. Yapacağımız şey de bu.” değerlendirmesinde bulundu.
Erken seçim davetini yineleyen Johnson, mahkeme kararına ait yaptığı birinci açıklamada, karara katılmasa da hürmet duyduğunu ve parlamentonun açılacağını söylemişti.
KARAR
Boris Johnson, hükümet programını hazırlayabilmek için parlamentoyu tatil etme talebini Kraliçe 2. Elizabeth’e sunmuş, Kraliçe’nin onayıyla parlamento 9 Eylül-14 Ekim için tatil edilmişti.
Ancak Johnson’ın kararını, Brexit sürecinde parlamentoyu devre dışı bırakmaya yönelik bir “anayasal darbe” diye nitelendiren muhalefet partileri, mevzuyu yargıya taşımıştı.
Hükümet, muhaliflerin lehine çıkan bir karara itiraz edince bahis Anayasa Mahkemesinin gündemine gelmişti. 17 Eylül’de başlayan davada karar bugün açıklanmış ve Johnson’ın parlamentoyu tatil etme konusunda Kraliçe’ye sunduğu münasebetin yasa dışı olduğu tabir edilerek tatil kararı yok kararında sayılmıştı.
Hükümde, “Tatil kararı, legal bir sebep olmadan parlamentonun yasama organı olarak anayasal misyonunu yerine getirmesini engelleyecek bir tesire sahip olması durumunda yasa dışıdır. Parlamentonun 5 hafta tatil edilmesinin niye gerekli olduğu konusunda mahkemeye münasebet sunulmadı. (Bu durumda) Kararın yasa dışı olduğu sonucuna varmak zorundayız.” sözlerine yer verilmişti.
BREXİT SÜRECİ
İngiltere, 2016’daki referandumda yüzde 48’e karşı yüzde 52 oyla AB’den ayrılma kararı almıştı.
Ancak eski Başbakan May’in AB ile vardığı muahede, 3 kere oylanmasına rağmen parlamentoda kabul görmemiş ve Brexit, mümkün bir anlaşmasız ayrılığı engellemek için evvel 22 Mayıs’a daha sonra da 31 Ekim’e ertelemişti.
İngiliz Parlamentosu, anlaşmasız bir ayrılığın önüne geçmek için Johnson’ı AB’den yeni bir erteleme istemeye mecbur bırakan bir maddeyi kabul etmişti.
Ancak şu ana kadar bu yasaya uyacağına dair bir açıklama yapmayan Johnson, anlaşmasız da olsa 31 Ekim’de Brexit’i gerçekleştireceğini söylüyor.
TEDBİR UNSURU İHTİLAFI
Johnson, selefi Theresa May’in vardığı Brexit mutabakatında yer alan önlem hususunun kaldırılmasını istiyor.
İngiliz hükümeti, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık’ın kesimi olan Kuzey İrlanda ortasında fiziki hudut oluşturulmasının önüne geçen hususun ülkenin egemenlik haklarını ihlal ettiğini savunuyor.
Fiziki hudut oluşturulmaması durumunda Kuzey İrlanda’nın, hasebiyle da tüm Birleşik Krallık’ın bilinmeyen bir müddet AB ile Gümrük Birliği içinde kalacağı kaydediliyor.
AB ise kelam konusu unsurun üyesi İrlanda Cumhuriyeti’nin haklarının garanti altına alınması ve 1998’te imzalanan Güzel Cuma Mutabakatı’nın ihlal edilmemesi açısından gerekli olduğunu belirtiyor.
1998 yılında İngiltere ve İrlanda Cumhuriyeti hükümetleri ortasında imzalanan Güzel Cuma Muahedesi, İrlanda adasında 30 yıl süren “düşük yoğunluklu savaşı” sonlandırmıştı.