Başkent Tahran’daki cumhurbaşkanlığı binasındaki basın toplantısında konuşan İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, nükleer muahedede ülkesinin beklentilerinin yerine getirilmediği gerekçesiyle muahede çerçevesindeki taahhütlerinden kimilerine riayet etmemekle ilgili 60 günü içeren “2’nci Adım” uygulamalarını devreye soktuklarını söz etti.
Arakçi, “Bugün birinci 60 günün sonuna geldik. İsteklerimiz yerine getirilmediği için 2’nci Adım’ı uygulamaya koyuyoruz. 2’nci Adım’da (nükleer anlaşmada) taahhüt ettiğimiz zenginleştirme oranı ve ölçüsüne riayet etmeyeceğimizi ilan ediyoruz” tabirlerini kullandı.
Bundan bu türlü kimi taahhütleri yerine getirmemelerinin “nükleer muahedeyi ortadan kaldırmak değil korumak için” olduğunu söyleyen Arakçi, “Nükleer mutabakattan ayrılmamız da mümkün. (Yeni) 60 günlük müddet taraflara istifade edebilecekleri fırsatlar tanımaktadır. 3’üncü Adımı da kıymetlendiriyoruz. 60 gün sonra üçüncü adımımızı da açıklayacağız” dedi.
“NÜKLEER MUHTAÇLIK NEYSE O YAPILACAKTIR”
Tahran idaresinin 2’nci Adım’daki 60 gün içerisinde nükleer faaliyetlerde neler yapacağıyla ilgili soru üzerine Arakçi, “İran Atom Gücü Kurumunun muhtaçlığı neyse o yapılacaktır. Zenginleştirilmiş uranyum ölçüsü 300 kilogramın da üzerine çıkartılabilir yahut zenginleştirme oranı 3,67’yi de geçebilir” diye konuştu.
ABD yaptırımlarının aşılması ve Avrupa ülkelerinin İran ile ticaretlerinin sürdürülmesi için oluşturulan özel ödeme sistemi INSTEX’in ülkesinin beklentilerini karşılayıp karşılamadığı sorusuna ise Bakan Yardımcısı Arakçi, “Avrupalılar INSTEX’ten beklentilerimizi yerine getirmiş olsalardı bugün 2’nci Adım’ı uygulamaya koymazdık, atmazdık. INSTEX temel teşebbüs olarak âlâ sayılır lakin bunun fonksiyonu için uzun bir yol kelam konusu. Petrol satışı yahut kredi uygulaması olmaması durumunda bir getirisi olmayacaktır” dedi.
“DİPLOMATİK YOLLAR KAPANMADI”
Bu süreçte Avrupa, Rusya ve Çin’in tahlil yolları bulma noktasında gayret gösterdiğine şahit olduklarını lisana getiren Arakçi, diplomatik yolların kapanmadığını, bahisle ilgili uzman ve siyasetçilerin temaslarının devam ettiğini fakat uğraşların sonuç vermeye yönelik olması gerektiğini belirtti.
İran’ın bilhassa petrol ihracatı konusundaki isteklerinin yerine getirilmesi gerektiğinin altını çizen Arakçi, Cebelitarık Boğazı’nda İngilizler tarafından durdurulan İran tankerinin argüman edildiği üzere Suriye’ye petrol taşımadığını, hususla ilgili İngiltere ve İspanya’yla temasların sürdüğünü kaydetti.
Arakçi, “ABD nükleer muahededen resmen ayrılmıştır. Kelam konusu düzenekten (nükleer anlaşma) hiçbir biçimde faydalanamaz. ABD’nin, İran ve 4+1 ülkelerinin (Rusya, Çin, İngiltere, Almanya, Fransa) toplantılarına katılması için kaide olan başta petrol ve bankacılık olmak üzere başka yaptırımları kaldırmasıdır. Öncelikle petrol ve bankacılık, öbürleri vakitle kaldırılabilir” dedi.
Söz konusu toplantıda yer alan İran Hükümet Sözcüsü Ali Rebii ise bugün prestijiyle 3,67 uranyum zenginleştirme oranını arttırmaya başladıklarını söyledi.
Rebii, “Bugünden itibaren 3,67 uranyum zenginleştirme oranı arttırılmaya başlanmıştır. Gereksinimimiz kadar zenginleştirme oranını arttıracağız” dedi.
Rebii, ülkesinin nükleer muahedeyi muhafaza niyetinde olduğunu ama bunun her halükarda muahedede kalacakları manasına gelmediğini, sürecin tarafların atacağı adımlara bağlı olduğunu belirtti.
Toplantıda İran Atom Gücü Ajansı Sözcüsü Behruz Kemalvendi de hazır bulundu.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, 8 Mayıs günü yaptığı açıklamada, nükleer muahede kapsamında uranyumu yüzde 3,67 zenginleştirmeyle “yükümlü olduklarını” lakin 60 gün sonunda nükleer mutabakatta kalan 5 ülkenin (Rusya, Çin, İngiltere, Almanya ve Fransa) İran’ın mutabakattan kaynaklı menfaatlerini yerine getirmemeleri durumunda kelam konusu “yükümlülüğün sona erdireceğini” duyurmuştu.