1 KARA DELİK NEDİR
Bu fotoğrafın nasıl çekildiği ve değerini kavrayabilmek ismine evvel kara deliğin Sex hikaye ne olduğunu anlamakta yarar var
Kara deliklerin çekim gücü o kadar fazladır ki ışığı bile içine çeker Bu da kara deliklerin saptanmasını ve fotoğraflanmasını neredeyse imkansız hale getirir
Başka bir Seks Hikayeleri deyişle ışığı bile yutan bu objeler etrafında ışık bulunmadığı için nerdeyse saptanamazlar
Bu da kara deliklerin kozmosun en büyük gizemi olarak isimlendirilmesine neden olmuştur
2 KARA DELİK NASIL OLUŞUR
Güneşimiz Ensest hikayeler üzere yıldızların iç basıncı kendi kütle çekimini yendiğinde yıldız çökmeye başlar
Söz konusu çökme kara deliğin oluşmasına neden olur Uzayda kara deliğe dönüşebilecek büyüklüğe sahip tek cisim yıldızlardır
3 OLAY UFKU EVENT HORİZON NEDİR
Kara delikler event horizon olay ufku olarak isimlendirilen şeye sahiptir Olay ufku dönüşü olmayan bir noktayı belirleyen bir hudut olarak isimlendirilmektedir Zira bu eşiği geçen ışık ve unsur kara delikten kaçamaz lakin uzay ufku olay ufkunda parlayan bir çember oluşturacak formda eğilme meydana gelir
İşte yayınlanan fotoğrafta kara deliğin olay ufku olarak isimlendirilen kütle çekiminin en güçlü olduğu eşik bölgesi görülebiliyor
Daha kolay tabir etmek gerekirse olay ufku kara deliklerin sonudur
4 KARA DELİK FOTOĞRAFI NASIL ÇEKİLDİ
Gezegenimizden 53 milyon ışık yılı 520 000 000 000 000 000 000 kilometre uzaktaki Başak Virgo kadro yıldızındaki M87 Galaksi’sinin merkezindeki muhteşem kütleli kara deliğin fotoğrafını çekmek için dünyanın farklı bölgelerinde yer alan 13 teleskop kullanıldı
Yaklaşık 200 bireyden oluşan bir bilim grubu bu 13 teleskobu M87 galaksisi tarafına çevirip 10 gün boyunca kara deliği saptayabilmek umudu ile merkezini gözledi
10 günün sonunda elde edilen datalar o derece büyüktü ki bunu internet üzerinden göndermek neredeyse imkansıza yakındı Bu nedenle 13 teleskobun elde ettiği datalar yüzlerce sabit şoförde depolanıp Boston ve Bonn’daki süreç merkezlerine aktarıldı ve ortaya bu ikonik kare çıktı
5 BU FOTOĞRAF NEDEN BU KADAR KIYMETLİ
EHT tarafından kelam konusu karenin çekilmesi Albert Enstein’ın yirminci yüzyılın başında Genel Görelilik Kuramı İzafiyet teorisi bağlamında var olduğunu öne sürdüğü kara delikler konusunda yapılan birinci direkt müşahede
Başka bir deyişle geçtiğimiz yüzyılda Enstein tarafından müşahede olmaksızın yapılan hesaplamalarla olması gerektiği ortaya konulan kara deliklerin varlığı kesin olarak kanıtlanmış oldu
6 EİNSTEİN İŞİN NERESİNDE
103 yıl önce Einstein tarafından yayımlanan kütle çekimi geometrik kuramı birinci sefer bilim dünyası tarafından gözlemlenebildi ve Einstein ın kuramı tek bir fotoğraf ile teori olmaktan bir adım daha ileriye gitmiş oldu ve birinci büyük testini geçti
Eğer elde edilen imaj Einstein ın teorisine uymasaydı ve gölge global olmasaydı bu Einstein ın teorisinin gerçek olmadığı manasına gelirdi
Einstein ın teorisi daha evvel bir kara deliği fotoğraflama ile kıyaslandığında mikro sayılacak seviyede test edilmiş ve muvaffakiyete ulaşmıştı
7 İZAFİYET TEORİSİ NEDİR
8 KARA DELİK FOTOĞRAFI NEDEN BULANIK
Messier 87 Galaksisi nin merkezinin Dünya ya 53 milyon ışık yılı uzaklıkta olduğunu söylemiştik Bu aralığın kilometre cinsinden sözü ise şöyle 520 000 000 000 000 000 000 kilometre
Proje kapsamında Dünyanın farklı bölgelerinde bulunan 8 farklı uzay teleskobu ortak bir ağda bir ortaya getirildi ve hepsinden elde edilen bilgiler daha sonra bir ortaya getirilerek bu fotoğraf elde edildi
9 UZAY ARAŞTIRMALARINI NASIL ETKİLEYECEK
Bu sorunun karşılığını vermek için şimdi epeyce erken Kuşkusuz EHT nin bu keşfi önümüzdeki devirde sayısız astrofiziksel ve kozmolojik incelemeleri etkileyecektir
Söz konusu bilimsel çalışmalar artık varlığı kanıtlandığından olay ufkunun dışındaki gaz ve manyetik alanlara ne olduğunu kara delik etrafında dönen gaz disklerinin nasıl davrandığını anlamamıza yardımcı olacaklardır
10 GRUPTAKİ EN GENÇ İSİM KATİE BOUMAN KİMDİR
M87 Galaksisi’nin merkezinde yer alan üstün kütleli kara deliğin fotoğrafının elde edilmesini sağlayan algoritmanın gerisinde 29 yaşındaki Katie Bouman var
Katie Bouman ABD’de Indiana West Lafayette’de büyüdü
2007 yılında West Lafayette Junior Senior Lisesinden mezun oldu Bir lise öğrencisiyken Purdue Üniversitesi profesörleriyle birlikte görüntüleme araştırması yaptı Birinci olarak 2007’de okuldaki Event Horizon Teleskobu’nu öğrendi
Michigan Üniversitesinde elektrik mühendisliği okuyan Bouman 2011 yılında mezun oldu Doktora çalışmalarını tamamladığı Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde Massachusetts Institute of Technology elektrik mühendisliği kısmında yüksek lisans derecesi aldı
Söz konusu algoritmayı da bu enstitüde MIT yüksek lisans öğrencisi iken hazırlamaya başladı