“I” gazetesinin Buckingham Sarayı kaynaklarına dayandırdığı haberine nazaran, Kraliçe 2. Elizabeth, danışmanlarına başbakanı hangi şartlarda misyondan alabileceğini sordu. Kraliçe’nin bu adımı, İngiliz Anayasa Mahkemesi’nin geçen hafta hükümetin parlamentoyu tatil kararını yok kararında saydığı kararını açıklamasından evvel geldi.
Habere nazaran Kraliçe, 1953’te tahta çıktığından bu yana birinci kere bu türlü bir senaryo üzerinde durma muhtaçlığı hissetti.
Başbakan Boris Johnson, geçen ay Kraliçe’den parlamentonun 5 hafta tatil edilmesi talebinde bulunmuş, Kraliçe de buna onay vermişti.
Johnson, parlamentoyu tatil kararına münasebet olarak, hükümet programını hazırlamak için vakte muhtaçlık duymasını göstermişti. Lakin İngiltere’de hükümet programı hazırlamak için alınan tatil kararları klâsik olarak 4-5 günle sınırlıyken, Johnson’ın 5 hafta müddet istemesi, asıl emelinin parlamentoyu Brexit sürecinde devre dışı bırakmak olduğu tarafındaki iddiayı güçlendirmişti.
KRALİÇE’NİN “FERMANI” DA KARARSIZ KALDI
Siyasi gözlemcilere nazaran Johnson, bu atılımıyla Kraliçe’yi de yanılttı ve anayasal açıdan sıkıntı durumda bıraktı.
Anayasa Mahkemesinin geçen hafta salı günü açıkladığı ve Johnson hükümetinin parlamentoyu tatil etme talebini yok kararında saydığı kararı üzerine, Kraliçe’nin bu taraftaki “fermanı” da “boş bir kağıt parçası” diye nitelendirilmişti.
İngiltere’de Kraliçe, devletin sembolik lideri olarak görülse de yasalar ve kimi kritik kararlar fakat onun onayıyla yürürlüğe giriyor.
Kraliçe’nin yetkileri ortasında, başbakanı ve bakanları atamak da yer alıyor.
Ancak Kraliçe, teamüller gereği parlamentonun ve hükümetin kararlarıyla karşı karşıya gelmekten geri duruyor.
JOHNSON’IN İSTİFAYI REDDETME İHTİMALİ
Gazete, bununla birlikte, Kraliçe’nin danışmanlarından istediği görüşün Johnson’ın parlamentoyu tatil kararı bağlamında olmadığını ileri sürdü. Habere nazaran, Kraliçe 2. Elizabeth, bir güvensizlik oylamasıyla devrilmesi lakin istifa etmeyi reddetmesi durumunda, Johnson’a karşı nasıl bir yaptırım uygulayabileceğini hesaplıyor olabilir.
Başbakan Johnson, parlamentonun anlaşmasız Brexit’i engelleyen bir yasa çıkarmış olmasına karşın İngiltere’yi 31 Ekim’de AB’den mutabakatlı yahut anlaşmasız olarak ancak kesinlikle ayıracağını yineliyor.
Ülkede muhalefet partileri bugün ana muhalefet önderi Jeremy Corbyn’in mesken sahipliğinde toplanarak, Johnson’ın parlamentoyu ve kanunları yok sayması durumunda atılacak adımları görüşecek. Bu kapsamda, hafta içinde Johnson hükümetine karşı bir güvensizlik oylamasına gidilmesi de bulunuyor.
Johnson liderliğindeki Muhafazakar Partinin 650 sandalyeli Avam Kamarasındaki milletvekili sayısı, partiden ihraçlar ve istifaların akabinde son bir ay içinde 288’e kadar düştü.
Johnson’ın güvensizlik oylamasını kaybetmesi lakin istifa etmeyi reddederek fiili durum yaratması halinde, İngiltere’de bir anayasal kriz yaşanacak.
Muhalefet partilerinin bu türlü bir durumda süreksiz hükümet kurma teşebbüslerinde Kraliçe 2. Elizabeth’in alacağı tavır belirleyici olacak.
İngiltere 2016’da yapılan referandumla AB’den ayrılma kararı almış fakat 29 Mart’ta gerçekleşmesi gereken ayrılık, parlamentonun AB ile varılan Brexit muahedesini reddetmesi nedeniyle 31 Ekim’e ertelenmişti.
Brexit krizinin devrin başbakanı Theresa May’i istifaya sürüklemesinin akabinde, Johnson parti üyelerinin oylarıyla temmuz ayında liderlik koltuğuna oturmuştu.