İlk yerleşimin M.Ö. 3 bin yıllarında gerçekleştiği iddia edilen Metropolis Antik Kenti’nde bulunan yeni yapılardan birisi, ‘Balneum’ ismi verilen, 400 metrekarelik, şahsa özel hamam yapısı. M.S. 400-500 yıllarına ilişkin olduğu düşünülen bu yapının mermer avlusunun bir kısmında 3-4 kişilik bir havuz bulunuyor. Yapının içinde, küvet halinde bölmeler bulunan ve terleme odası olduğu kestirim edilen farklı odaların en dikkat çekeni ise, 1500 yıl evvel odaların yerden ve duvardan ısıtıldığını gösteren, ‘Tubuli’ ismi verilen bir sistemin bulunması. İhtişamlı hamam yapısının yanı sıra, Helenistik periyoda ilişkin Metropolis Tiyatrosu’nda ortaya çıkarılan sahne binasının içinde, o periyotta kulis olarak kullanılan 5 oda gün yüzüne çıkarıldı.
Bu odaların her birinin direkt sahneye çıkan kapılarının bulunması, sanatkarların performansları öncesinde buralarda hazırlandıklarını gösteriyor. Devrin, sanatsal ve kültürel yapısına ışık tutan bu yapıdan bahseden Hafriyat Lideri Prof. Dr. Serdar Aybek, “Tiyatroyu oluşturan en kıymetli yapı tahminen de burası. Roma Dönemi’nde tiyatro yapısında büyütme ve değiştirme çalışması yapılmış. Tüm antik tiyatrolar için çok değerli bir kısım olan sahne binası da yine planlanan bir yapı. Bu yıl bu 5 odanın ortaya çıkmasıyla, Metropolis Tiyatrosu’nun planı bütünlenmiş oldu. Hafriyat Başkanlığı olarak, bu binaların onarım projesini hazırlayarak antik çağdaki fonksiyonuna uygun bir biçimde restore edilmesini planlıyoruz. Zira Metropolis Tiyatrosu örnekleri ortasında farklı bir yere sahip” dedi.
‘M.S. 400’DEN İTİBAREN KENT ZENGİNLEŞMİŞ’
Roma’nın ileri mühendislik uygulamalarının tespit edildiği Balneum’dan bahseden Aybek, şunları söyledi: “Balneum’da 2 küçük yıkanma kısmı, bir buhar odası ve bunlara servis veren özel kısımlar var. Metropolis küçük bir kent olmasına karşın, bu ortaya çıkan üçüncü hamam yapısı. İki tanesi kamuya hizmet veren yapılardı lakin bu bireye özel olması açısından değer taşıyor. Tıpkı vakitte Roma İmparatorluğu’nun M.S. 4’üncü yüzyıldan itibaren olan periyodunda kentin zenginleştiğini ve yeni yapılarla ihya edildiğini gösteriyor. Çok yeterli korunmuş bir ısınma sistemi tespit edildi. Binanın gövde duvarları büyük anıtsal taşlarla inşa edilmiş durumda. İç kısmından itibaren yerinden duvarlarına kadar özel dizayn edilmiş tuğlalarla yakılan ateşin binanın içinde dolaştırılarak ısıtıldığını görüyoruz. Bu bizim Anadolu’daki öteki yapılarda da bildiğimiz bir uygulama ancak Metropolis’te çok güzel korunmuş bir örneğini bulmak bizi sevindirdi. Bu boyutlarda kamusal olmayacak kadar küçük fakat personelliği ve kullanılan materyaliyle de muhakkak ki bu yapı özel ve büyük bir konutun bir kısmını oluşturuyor. Bilhassa renkli mermerlerden oluşan kaplama taşları kullanılmış. Pişmiş topraktan su materyallerle pak su getiriliyor. ‘Tubuli dediğimiz ısıtma sistemini tuğlalar oluşturuyor. Çiviler, kemik gereçler de kullanılmış, bu buluntular çok canlı bir hayatın varlığını gösteriyor.”