Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsünde faaliyet gösteren, Orta Doğu ve Balkanlar’ın en gelişmiş Ulusal 1 Mv Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı’nda jeolojik, arkeolojik olaylar ile insan hareketleri milyon yıla kadar tarihlendirilebiliyor.
Laboratuvar sorumlusu Turhan Doğan, Orta Doğu ve Balkanlar’da en gelişmiş tarihlendirmeyi yapan laboratuvarlarının, son teknolojiyle kurulduğunu söyledi. “Karbon 14” ve öteki metotlarla her şeyi tarihlendirebildiklerini belirten Doğan, deprem konusunda laboratuvarın Türkiye’deki bilim insanlarınca kullandığını lisana getirdi.
Doğan, zelzelelerin 20. yüzyılda ölçülmeye başlandığını söz ederek, “Paleosismolojiyle ise geçmiş sarsıntıların ne vakit ve nerede olduğu araştırılmaktadır. Bu çalışmalarda toplanan örnekler laboratuvarımıza getirilir. Böylelikle geçmiş 50 bin yıla kadar ‘Karbon 14’ prosedürüyle, son gelişen metotlarla da milyon yıla kadar zelzeleleri tarihlendirebiliyoruz. Bunun dışında başka jeolojik olaylarda da bu tarihlendirme prosedürlerine başvurabiliyoruz.” biçiminde konuştu.
“ABD, AVRUPA VE ORTA DOĞU’YA DA HİZMET VERİYORUZ”
Laboratuvarın Türkiye’deki bütün muhtaçlığı karşıladığını, yurt dışına da hizmet verdiğini bildiren Doğan, şunları kaydetti:
“ABD’ye tahlil satıyoruz. Bunun dışında Avrupa ve Orta Doğu’ya hizmet veriyoruz. Yeni bahisler laboratuvarımızda çalışılıyor. Örneğin laboratuvarımız kurulduktan sonra Göbeklitepe’nin bütün tarihlendirme tahlilleri burada yapılmıştır. Bunun dışında Türk araştırmacıların Antarktika çalışmalarında Türkiye’ye getirdikleri tarihlendirme tahlilleri yeniden laboratuvarımızda yapıldı. Hem sarsıntıların hem de öbür insan hareketlerinin tarihlendirilmesinde laboratuvarımız kullanılıyor. Zelzele ve paleosismoloji dışında da arkeolojik çalışmalarda, etraf araştırmalarında ve nükleer santrallerin etrafa tesirleri üzere hususlarda bütün tahlilleri, ülkemiz bilim insanları ve uzman çalışanımızla yüzde 100 yerli olarak bu enstitümüzde yapıyoruz.”
“ANALİZ ÇALIŞMALARIYLA ÜLKEMİZE DÖVİZ GİRDİSİ SAĞLIYORUZ”
Yaptıkları tahlil çalışmalarıyla ülkeye döviz girdisi sağladıklarına işaret eden Doğan, “Özellikle Almanya ve Polonya’dan talepler geldi. Bunların muhtaçlıklarını karşıladık. İngiltere, Almanya, İtalya üzere ülkelerin araştırmacılarına burada hizmet veriyoruz. İran Jeoloji Enstitüsünün tahlillerini burada tamamladık ve raporları gönderdik. Son yıllarda ismimiz daha da duyuldu. Kazakistan, Mısır üzere ülkeler de bizden teklifler alıyor. Önümüzdeki günlerde onların tahlillerini burada yapacağız.” bilgisini verdi.
Altyapı ve işçi olarak hayli yeterli bir durumda bulunduklarını vurgulayan Doğan, bilimde yalnızca aygıtın değil araştırmacıların ehil olmasının da değer taşıdığını lisana getirdi.
“Buradan dünyaya bu bilimi, bu yetkinliği ihraç ediyoruz.” diyen Doğan, işlerini en güzel halde yapmaya devam edeceklerini kelamlarına ekledi.