TÜBİSAD tarafından açıklanan 2018 yılı raporuna nazaran Türkiye’de bilgi ve irtibat teknolojileri pazarının büyüklüğü 131,7 milyar TL’ye ulaştı. Pazarda yerlilik oranı son yıllarda bir ölçü artış gösterse de bu sayının hâlâ büyük kısmı ithalat yoluyla yurt dışına gidiyor.
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Etiya Kurucu Ortağı ve CEO’su Aslan Doğan bu kaynağın Türkiye’de kalması için ‘yerli ve ulusal bir seferberlik hamlesi’ne gereksinim olduğunu söyledi.
4,5 MİLYAR DOLARLIK İTHALAT VAR
Bugün bilgi teknolojileri çatısı altında yazılım ve hizmet ithalatının boyutunun resmi sayılara nazaran 1,8 milyar dolar olduğunu aktaran Aslan Doğan, “2018 yılında Türkiye’de cari açık yaklaşık 28 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yani başka bir deyişle, Türkiye’nin cari açığının yaklaşık yüzde 6’sını bilgi teknolojileri çatısı altında yazılım ve hizmet dalları oluşturuyor. Yan kesimleri de işin içine kattığımızda karşılaştığımız ithalatın boyutu 4,5 milyar dolarlara ulaşıyor” dedi.
2,7 MİLYON TURİST GETİRMEKLE EŞDEĞER
Yazılım ve hizmet ithalatına harcanan 1,8 milyar doların Türkiye için çok kıymetli olduğunun altını çizen Aslan Doğan şöyle devam etti:
“Türkiye’de 2018 yılında Türkiye’ye gelen bir turist ortalama 647 dolarlık harcama yaptı. Yani bahsettiğimiz bu 1,8 milyar dolar, 2 milyon 700 bin turist demek. Öteki yandan Türkiye’nin otomotiv sanayisindeki başarısı ve ünü dünyaya yayılmış durumda. Türk otomotiv sanayisinin bir kiloluk ihracatının ortalama pahası 7 dolar. Yani ülkemizin kıymetli bölümlerinden otomotiv sanayisinin 260 bin tonluk ihracatı, yazılım ve hizmet ithalatımızla muadil. Bütün bunları bilhassa vurgulamamın nedeni şu; yazılım ve hizmet bölümlerinde başlatılacak bir ‘yerli ve ulusal seferberlik’ atılımıyla, bu kaynağın ülkemizde kalması, bölümümüzün cari açığa en az 2 milyar dolarlık olumlu bir katkı yapması mümkün. Cari açık konusunda artık ülke olarak topu göğsümüzde yumuşatıp atağa geçmemiz kaide.”
AKILLI TELEFONA 26 MİLYAR DOLAR HARCADIK
Türkiye’nin son 10 yılda akıllı telefonlara 26 milyar dolar civarında para ödediğini hatırlatan Aslan Doğan, “Ne yazık ki bu paraları öderken işin içine yazılım tarafında uygulamalar haricinde hiç katma bedel ekleyemedik. Artık daha büyük bir dalga geliyor. 5G yakın vakitte hayatımızın içerisinde olacak. Bugün 5G’nin getireceklerinden, IT ihtilalinden, sensörlerden bahsediyoruz. Hasebiyle tüm bu ögelere katma kıymet katamazsak cari açığın önüne geçemeyiz” biçiminde konuştu.
BEŞ BİLEŞENLİ YERLİ VE ULUSAL SEFERBERLİK
Türkiye’nin stratejik coğrafik pozisyonu, genç nüfusu ve çağdaş eğitim şartlarıyla bölgedeki potanyeli en yüksek ülke olduğunu kelamlarına ekleyen Aslan Doğan, “Dijitalleşme, bugün herkese inanılmaz fırsatlar sunuyor. Biz şayet cari açığı kapatmak; refahı artırmak istiyorsak bunun tek bir yolu var, o da yazılım. Bu mevzunun temelinde de kendi kaynaklarımıza daha fazla yatırım yapmak; kendi şirketlerimizi daha fazla cesaretlendirmek bulunuyor. Bunun için de diyoruz ki, artık bizim ‘yerli ve ulusal bir yazılım seferberliği’ne gereksinimimiz var. Bunun da temel olarak beş ana bileşeni olduğuna inanıyoruz” dedi.
KİT YASASI’NIN DEĞİŞMESİ GEREK
Sektörle ilgili tekliflerini de paylaşan Aslan Doğan, “İlk olarak KİT Yasası’nın değiştirilmesi dala çok önemli bir ivme katacaktır. Şu andaki ihalelerin birçoklarında yerli kuralı gözetilmiyor. Cumhurbaşkanlığı’nın bir kararnamesi var. Diyor ki yüzde 15 kıymetli olsa bile yerliyi tercih edeceksin lakin bürokraside bu işlemiyor ne yazık ki. İkinci olarak teşvik sisteminin büsbütün eser ve ihracat odaklı olarak güncellenmesi gerekiyor. Birebir formda ne yazık ki bizim bankacılık mevzuatımız yazılımın suratına ve esnekliğine birçok vakit cevap veremiyor. Burada üçüncü bir adım olarak sektörel bir yapı kurulmasının çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Bu kapsamda teknoloji bölümünü bilen, oradaki gereksinimlere nazaran daha dinamik hareket edebilen bir ‘Teknobank’ın kurulması olmazsa olmaz” sözlerini kullandı.
SİLİKON VADİSİ DEĞİL IHLARA VADİSİ!
Yerli ve ulusal seferberliğinde 4. bileşen olarak Batı’dan gelen anlayış ve yaklaşımların benimsenmesi yerine strateji ve modellerde, yerli olgusunun temel alınmasının değerine dikkat çekti. Bugün Türkiye’de ne vakit bir teknopark açılsa Silikon Vadisi benzetmesiyle karşılaştıklarını söz eden Aslan Doğan “Diyoruz ki; gelin Silikon Vadisi tabirinden vazgeçelim. Buna mesela Ihlara Vadisi diyelim ve bunu da yerli ve ulusal stratejinin temeline koyalım. Bizden olan, yerli ve ulusal, burada büyüyecek, burada yeşerecek bir anlayışı koyalım. Yoksa biz daima o Batı’dan gelen anlayışın altında eziliyoruz. Biz burada yerli ve ulusal kavramıyla kendi fırsatlarımızı kendi şirketlerimizi ön plana koyarak değerlendirdiğimizde, ürünleşmeye fırsat verdiğimizde zati bir muvaffakiyet öyküsü yaratacağız” dedi.
Küresel ölçekte markalaşmış ve milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmış markaların birinci göze çarpan ortak özelliklerinin öncelikle kendi doğdukları ülkede büyümeleri ve sonrasında yurtdışına açılmaları olduğuna dikkat çeken Aslan Doğan, “Biz iltimas istemiyoruz, biz hem özel bölüm hem de kamu dalında karar verici kademelerde yer alan başkanlardan yerli yazılım şirketlerine öteki global şirketlerle eşit kaideler altında rekabet etme fırsatı tanımalarını istiyoruz. Bu fırsat sunulduğunda görecekler ki yerli yazılım şirketleri büyük ölçüde rakipleriyle başa baş durumdayken bir çok mevzuda da global rakiplerinin bir adım önünde konum almış durumda. Tek yapılması gereken yerli yazılım firmalarına talih tanınması ve yeterlilik konusunda eşit durumda bulunulması halinde yerli yazılımlara öncelik tanınmasıdır. Türkiye’de savunma sanayi nasıl yerli ve ulusallık oranını kısa bir müddette katladıysa birebir muvaffakiyet çok kısa müddette yazılım üzere stratejik bir alanda da yakalanabilir, kâfi ki yerli firmalara eşit koşullar altında rekabet etme bahtı tanınsın” dedi.
TÜRKİYE BÖLGESİNDE ‘HUB’ OLABİLİR
Son olarak, Türkiye’nin kendi alanında bir ‘hub’ olabileceğini belirten Aslan Doğan şöyle devam etti: “Mesela bugün İran’daki kaynakların birçok Türkiye’ye gelmek istiyor. Baktığı vakit burayı kendisine daha yakın görüyor. Tıpkı formda Türki Cumhuriyetleri düşünün… Türkiye bu manada gereksinim duyduğu yetişmiş insan kaynağını bu bölgeden sağlayabilir, bir nevi yeni bir beyin göçünün odağı olabilir. Burayı onlar için bir hub haline getirebiliriz. Yerli ve mili stratejisini bir seferberlik olarak görmek çok fakat çok kıymetli. Bunu savunma sanayiinde yaptık ve yüzde 70’lere varan yerlilik oranına ulaştık. Bu hem iktisatta ülkemizin elini güçlendirecek hem de yeni kuşak güvenlik tehditlerine karşı bizi muhafaza altına alacak bir yapı aslında.”
KANADA’NIN YENİ JENERASYON DİJİTAL MEDYA PLATFORMUNU HAYATA GEÇİRDİK
Etiya olarak 5 yıl evvel yapay zekâ yatırımına başladıklarını belirten Aslan Doğan, “İki yıl evvel bu çalışmalarımızın meyvesini aldık ve teknolojinin kalbi olarak isimlendirilen Kuzey Amerika’da yaklaşık 17 şirketi geride bırakarak büsbütün dijital ve yapay zekaya dayalı çalışan bir operatör kurduk. Yeniden Kanada’da geçtiğimiz ay internet tabanlı dijital müşteri tecrübesini en üst düzeyde sağlayan yeni kuşak bir medya platformunu hayata geçirdik. Bu muvaffakiyetin gerisinde ise eser odaklı büyüme ve yatırım yapma vizyonumuz var. Bugün Etiya olarak 850 kişilik bir mühendis takımına sahibiz. Türkiye dışında 6 ülkede daha yer alan ofislerimiz ve hizmet ağımız ile Türk yazılımının gücünü dünya çapında sergiliyoruz. ” halinde konuştu.